Bağırsak polip belirtileri iki ana tür polipe bağlıdır. Bunlar; adenomatöz polipler ve hiperplastik poliplerdir. Adenomatöz polipler; kalın bağırsakta görülen poliplerin büyük bir çoğunluğudur. Bu adenom tipi polipler kolon kanserinin en yaygın nedenlerinden biridir. Adenomların kansere dönüşme riski büyüklüğü ve polip sayısı ile ilgilidir. Bunun yanında mikroskop ile incelenen birçok polip kanser durumu olmasa bile ileride kansere dönüşebilir. Bu poliplerin mikroskop altındaki görünümlerine göre; villöz adenom, tübülovillöz adenom ve tübüler adenom tipleri bulunur. Hiperplastik polipler ise en sık görülen ikinci kolon polip türüdür. Ancak genel olarak kanser oluşumuna neden olmazlar. Çapları genellikle 0.5 cm’den küçük olan bu poliplerin belirlenerek adenom poliplerden ayırt edilmesi oldukça önemlidir.
“Bağırsak polip nedir? Polip görüntüsü nasıldır?” diye merak ediyorsanız kalın bağırsak poliplerin mikroskop altında incelendiğinde farklı görünebileceğini bilmelisiniz. Mikroskop ile incelendiğinde tamamen düz görünen polipler ve mantar şeklinde görünen polipler de bulunur. Poliplerin mikroskop altındaki görüntüsü genellikle sapsız, tırtıklı, boru şeklinde ve kılsı çıkıntılıdır.
Kolon polipleri çok yaygın şekilde görülebilir. Bu görülme oranı ise yaşlanma ile birlikte artar. Kalın bağırsağında polip bulunan bireyin bağırsağının başka bir kısmında da ek polip görülme ya da ileride başka bir polip oluşturma ihtimali bulunur. Kalın bağırsak polipleri yaygın şekilde erkeklerde, yaşlılarda, erişkin yaş grubunun %1-12’sinde, 70 yaş ve üzeri bireylerin %40’ında, 50’li yaşlarda olan kadınların %15’inde ve erkeklerin de %25’inde görülür. Yaşam boyu bağırsak polibi teşhisi riski de %6’dır.
Kalın bağırsakta meydana gelen poliplerin bazıları için müdahale gerçekleşmezse ileri evrelerde kolon kanseri oluşumuna neden olabilir. Bu risk polip sayısı ve polip tipi ile ilgilidir. Kanserli olmayan kalın bağırsak polipleri zaman içinde genetik materyallerdeki değişikliklerle kanserli olabilir.
Kolonda teşhis edilen polipler kolonoskopi ile aynı seansta alınabilir. Bu işlemin süresi polip sayısına bağlıdır ve 30 dakika ile 1 saat kadar sürebilir.
Polip nedeniyle ameliyat olan hastalar yüksek ateş, kanlı dışkı, karında şiddetli yaşanan ağrı, makatta polip belirtileri olarak makat bölgesinde kanama, halsizlik ve baş dönmesine dikkat etmeli, bu şikayetleri yaşaması durumunda doktora başvurmalıdır.
Kolonoskopik olarak teşhis edilen polibin total olarak alınması en temel yaklaşımdır. Alınan polipler bu yaklaşıma göre alınarak patolojiye gönderilir, değerlendirme yapılır.
Neoplastik olmayan poliplerde rutin takip gerekli değildir. Adenomatöz polip gibi riski yüksek polip varlığında kolon kanseri oluşma riski artar. Bu risk; alınan adenom poliplerin özelliğine, boyutuna, sayısına göre değişir. Alınan polipte yalnızca displazi var invaziv karsinom veya ağır displazi yoksa kolonoskopi kontrolü 1 yıl sonra önerilir. Kolonun tamamen temiz olması ve yeni polip tespit edilmemesi durumunda ilk kontrol 3 yıl sonra yapılabilir. Yapılan bu kolonoskopide patoloji saptanmaması durumunda kontroller 5 yıl arayla gerçekleştirilebilir. Ancak yapılan kontroller sırasında yeni bir adenom tespit edilmesi durumunda takip protokolü sıfırlanarak en başa dönülür.
Polip oluşumunu engellemek adına yapılması gerekenlerden biri beslenme şekli ve yaşam tarzında yenilikler uygulanmasıdır. Bu hususta kırmızı et tüketimi azaltılmalı, meyve ve sebze ağırlıklı beslenmelidir. Alkol ve sigara tüketiminden uzak durulmalı, kilo kontrolü sağlanmalı ve düzenli fiziksel egzersiz yapılmalıdır. Diyetin kolon poliplerinde önemi yapılan araştırmalara göre C vitamini, sebze, meyve, tahıl ağırlıklı beslenerek, kalsiyum desteği almanın koruyucu olduğu açıklaması ile de vurgulanır. Bu nedenle kızarmış gıdalar, kırmızı et, işlenmiş et tüketimi azaltılmalıdır.