İdrar Kaçırma
İdrar kaçırma, yaş ve cinsiyet fark etmeksizin yaygın şekilde görülen sağlık sorunlarından biridir. Yaygın kanı olarak çocuklarda ve yaşlı bireylerde sık görüldüğü düşünülse de her yaştan kadın ve erkekte görülebilir. Tıpta inkontinans olarak geçen bu durumun pek çok farklı nedeni bulunur. Konu hakkında “İnkontinans nedir?” gibi merak edilenleri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
İnkontinans Nedir?
İdrar kaçırma, kontrol edilemeyen idrar tutamama durumudur. Tıp literatüründe üriner inkontinans olarak adlandırılan bu durum kişide sürekli tekrarlanıyorsa hastalık olarak kabul edilir. Ancak idrar kaçırma durumu bireylerin hayatında tehlike yaratacak bir rahatsızlık değildir ancak bu durum yaşayan bireyleri hem sosyal hem de ruhsal etkileyebilir. Buna ek olarak genital hijyene ve cinsel hayatta sorunlara da neden olabilir. Bu nedenle zaman kaybetmeden tedavi edilmelidir. Mesane, böbreklerden gelen idrarın biriktiği kesenin adıdır. İdrar kesesi ya da idrar torbası olarak da adlandırılır. Mesanenin kaslarının gevşemesi ve kasılması hem bölgedeki sinirler hem de bireyin kendisi tarafından kontrol edilebilir. Mesane idrar oldukça esneme yapar ve böylelikle basınç artışı yaşanmaz. Mesane alt ucunda bulunan kaslar da kesenin ağzının kapalı kalmasını sağlar. Mesanenin sonrasında ise üretra adı verilen bir kanal bulunur. Ancak bu kanalın kontrolü hormonlar tarafından sağlanır.
İdrar Kaçırmanın Çeşitleri
İdrar kaçırma durumu farklı nedenlerle gerçekleşir ve bu nedenle bağlı olarak farklı isimler alır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
- Stres inkontinansı: Ağır eşya kaldırma, gülme, öksürme, hapşırma ya da ağlama ile idrar kesesinde basınç oluşması ile idrar kaçırma halidir. Bu durum kas ve sinir zayıflığı ile ilgilidir.
- Sıkışma tipi idrar kaçırma: Bu durum kişinin aniden idrara sıkışması ve kontrolsüz bir şekilde idrarını kaçırması halidir.
- Mix tip: Her iki durum da aynı anda görülür.
İdrar Kaçırmanın Nedenleri Nelerdir?
“İdrar kaçırma neden olur?” merak edilen konular arasındadır. Kişinin sıklıkla idrar kaçırmasına neden olan durumlar aşağıdaki gibidir:
- İlerleyen yaş
- Genetik
- Obezite
- Kabızlık
- Vajinal enfeksiyonlarü
- Menopoz
- Sistit
- Şeker hastalığı
- Travmatik doğum/doğumlar
- Erkeklerde prostat büyümesi
- Demans Alzheimer hastalığı
- İdrar torbasında sarkma
- Sinir sisteminde görülen hastalıklar
- Böbrekte ya da idrar yollarında taş
- Vajina ile mesane arasında fistül
- Alerji ilaçları
- Kas gevşetici, sakinleştirici, tansiyon düşürücü ve idrar sökücü ilaçların kullanımı
İdrar Kaçırma Nasıl Teşhis Edilir?
Kişinin idrar tutamama şikâyeti için ilk olarak hastadan detaylı öykü alınarak kişinin idrar kaçırmasına neden olabilen durumlar ve idrar kaçırma sıklığı öğrenilir. Bu aşamadan hastadan ultrason, kan şekeri, idrar kültürü, ürodinami ve idrar tahlili istenebilir.
İdrar Kaçırma Nasıl Tedavi Edilir?
Kişinin yaşadığı idrar kaçırma nedenleri kapsamlı olarak araştırılır ve bu doğrultuda bir tedavi süreci planlanır. Hasta ideal kilosunun üzerindeyse hastaya uygun diyet ve egzersiz programı verilir. Durumun yaşanmasının altında kabızlık varsa kişiye buna uygun ilaç verilebilir. Bunun yanında kontrolsüz şeker hastalığı durumu yaşanıyorsa hastanın ilaçları düzenlenir. Buna ek tedavi uygulamaları da aşağıdaki gibidir:
- Kişinin aşırı sıvı alımı önlenir.
- Alkol ve sigara alan kişilerde kullanımın azaltılması istenir.
- İdrar yollarında enfeksiyon olması durumunda antibiyotik verilir.
- Kişinin pelvik ve mesane kaslarının güçlenmesini sağlayan egzersizler yapması istenir.
Kişinin idrarını tutmasına engel olan durumlarda kullanılan ilaçlı tedaviler de bulunur. Bu ilaçlar üroloji hekimi tarafından verilir. Bunun yanında idrar kaçırma durumu mesane sarkması ya da prostat büyümesi ile görülen bir durumsa cerrahi tedavi düşünülür.
Çocuklarda İdrar Kaçırma
Çocuklarda alt ıslatma durumu gece ve gündüz olacak şekilde görülür. Çocukların yaygın olarak yaşadığı gece alt ıslatma durumu 5 yaş ve üzeri çocukların %15’inde görülen bir durumdur. Gündüz işeme durumu ise okul çağında olan her 5 çocuktan 1’inde yaşanır. Hem gece hem de gündüz yaşanan alt ıslatma durumu, 3-4 aylık bir tedavi ile iyileştirilebilir. Durumun tanısında kullanılan yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Üroflow testi
- Böbrek ve idrar yolları ultrasonu
- Voiding sistoüretrografi
- Sintigrafi
- Ürodinami
Çocuklarda idrar kaçırmanın tedavi yöntemleri de aşağıdaki gibidir:
- Üroterapi
- Güneş-bulut takvimi
- İlaç tedavisi
- Alarm tedavisi
- Cerrahi tedavi
- Akupunktur
- Üroterapi
- Pelvik taban eğitimi
- Biofeedback
- İlaç tedavisi
- Girişimsel ve cerrahi tedaviler
- Mesane büyütme ameliyatı
- Mesane boynunu uzatma ameliyatı
- Çocuklarda robotik cerrahi
Kadınlarda İdrar Kaçırma
Kadınlarda idrar kaçırma, pek çok farklı nedenden gerçekleşebilir. Travmatik doğumlar, çoklu doğumlar ve menopoz bu nedenlerin başındadır. Ancak idrar kaçırma durumu hiç doğum yapmamış kadınlarda da görülebilir. Bu durumda kalıtım başta olmak üzere ağır kaldırma, hapşırma, gülme ya da öksürme gibi durumlar etkili olabilir.
Tanı Yöntemi
Durumun tedavisi için başvuran hastalardan detaylı bir hastalık öyküsü alınır. Bu hususta kişinin sigara kullanımı, doğum yapma sayısı, kronik hastalığı, kilosu ve mesleği sorgulanır. Kişinin cinsel hayatı da bu aşamada detaylı olarak incelenir. Çünkü düzenli bir cinsel yaşam kadınlarda pelvik kasların gelişmesinde etkilidir.
Tedavi Yöntemi
İdrar kaçırma genellikle ameliyat gerektirmez. Durumun ameliyat gerektirip gerektirmediğinin anlaşılması için hasta özelinde profil analizi yapılır ve yaşam tarzında yapılacak değişikliklerle durumun ne kadar engellenebileceğine bakılır. Ardından yaşam tarzı değişikliği sonucu idrar kaçırma sorunu devam eden hastalar için tedavi süreci başlar. Kişide sıkışma tipi idrar kaçırma varsa ilaçlı tedavi başlatılabilir. Tedavide uygulanan cerrahi yönteme en çok yanıtı veren hastalar ise stres tipi ve mix tipi idrar kaçırma durumunu yaşayan hastalardır. Bu hastalara cerrahi işlem öncesinde işeme testi uygulanabilir. Ardından da cerrahi tedavi süreci planlanır. Tedavide kullanılan ameliyat dışı uygulamalar ise aşağıdaki gibidir:
- Vajinal toplar
- Elektromanyetik sandalyeler
- Vajinal lazer
Tedavide kullanılan cerrahi uygulamalar da aşağıdaki gibidir:
- Trans Obturator Tape (TOT) ameliyatı
- Kapalı laparoskopik cerrahi
Kadınlarda İdrar Kaçırma Risk Faktörleri
Kadınlarda görülen “Üriner inkontinans nedir?” sorusu kadar bu durumun risk faktörleri de merak edilen konuların başında gelir.
Yaş: Pelvik tabanı meydana getiren ve kasılma yaparak idrar kaçırma durumunun yaşanmasına engel olan kaslar, ilerleyen yaşla birlikte zayıflar. Kişinin alt karın bölgesinde yaşanan bu durum ile idrar kaçırma ortaya çıkabilir. Yapılan çalışmalara göre sıkışma tipi idrar kaçırma 54 yaşından sonra artış gösterirken stres tipi idrar kaçırma durumu 35 yaşından itibaren yaşanabilir.
Obezite: Kişide yaşanan kilo artışı pelvik tabanı oluşturan kaslara zarar verir. Vücut kitle indeksi 30’un üzerinde olması bu nedenle idrar kaçırma riskini artırır. Bu sebeple idrar kaçırma durumunu yaşayan kişilerin kilo vermesi ile birlikte düzelme görülebilir.
Hamilelik ve doğumlar: Doğum sırasında idrar yapmayı kontrol eden sinirler veya mesanede idrarın kaçmasına engel olan kas yapısı zarar görebilir. Bu durumun bir sonucu olarak da idrar kaçırma durumu yaşanabilir. Kişinin hamilelikte aldığı kilolar, doğumun gerçekleşme şekli ve bebeğin doğum kilosu da önemli risk faktörleri arasındadır.
Kronik Kabızlık (Konstipasyon): Kabızlık ile birlikte oluşum gösteren uzun süreli ıkınmalar, karın içi basıncın artmasına neden olur. Yaşanan bu basınç artışı da mesanenin aktivitesini kontrol eden kasların ve sinirlerin kan dolaşımıyla beslenmesini engeller ve bu durumun sonucunda da idrar kaçırma yaşanır.
Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri tarafından uygulanan idrar kaçırma tedavisi ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.
