Safra Kesesi Belirtileri Nelerdir?
Safra kesesi rahatsızlıkları genellikle safra kanallarındaki safranın karaciğer, ince bağırsak ve kese arasında dolaşmasına izin veren tüplerde tıkanma olmasından kaynaklanır. Karaciğerin hemen altında yer alan küçük keseciklerin adıdır. Bu kesecikler, karaciğer tarafından üretilmiş safraları biriktirir ve yemek sonrasında safraları ine bağırsaklara yönlendirir. Hassas bir yapıda olan bu organda oluşan hastalıkların tedavisi çok geçmeden yapılmalıdır. Aksi takdirde yaşanan hastalık kişinin hayat kalitesini olumsuz etkileyebilir. Safra kesesi, vücut için önemli bir organ olmakla birlikte ameliyatla alınması gerektiği durumlarda alınması ile hastanın yaşamını devam ettirmesine engel teşkil etmez.
Safra Nedir?
Yeşilimsi ve kahverengi bir alkali sıvı olan safra kolesterol, safra tuzu ve atık ürünlerden oluşur. Safranın sindirim sistemindeki en önemli görevi yağları parçalamaktır. Depolandığı yerden salgılanan safra ardından ince bağırsağa girer. Ardından sindirilen yağın sindirilen çözünürlüğünü iyileştirir. Buna ek olarak da yağda çözünen vitaminleri parçalar ve emilimi kolaylaştırır.
Safra Kesesi Rahatsızlıkları
Safra kesesi rahatsızlıkları genellikle safra kanallarındaki safranın karaciğer, safra kesesi ve ince bağırsak arasında dolaşmasını sağlayan tüplerde meydana gelen tıkanmadan kaynaklanır. Yaygın olarak görülen bu rahatsızlıklar aşağıdaki gibidir:
Safra Taşları (Kolelitiazis): Safra taşları kum tanesi kadar küçük ya da bir golf topu büyüklüğünde olabilir. Kanalların geçiş yollarının tıkanması sonucu oluşan bu taşlar genellikle herhangi bir belirti yaratmaz ancak ilerlemesi durumunda kesede basınca, şişmeye ve ağrıya neden olabilir ve buna biliyer kolik adı verilir. Genellikle üst karın bölgesinde ya da sağ kürek kemiğinde oluşur.
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit): Safra kesesi belirli nedenlerle tıkandığında iltihaba neden olur ve bu durum kolesistit şeklinde isimlendirilir. Bu durum birkaç saat içinde hızla gelişim gösterebilir ya da uzun bir süre içinde de yeniden ortaya çıkabilir. Genellikle aniden başlayan bu durum 6 saatten fazla süren ağrıya neden olur ve tedavisi gerçekleştirilmediğinde bu iltihaplanma şiddetli hale gelir.
Safra Kesesi Çamuru: Safra kesede çok uzun süre kaldığında meydana gelen safra çamuru durumu taş oluşumuna ya da kanal tıkanıklığına neden olabilir.
Safra Kesesi Kanseri: Nadir görülen bir hastalık olan safra kesesi kanseri, dış katmanlara, karaciğere, lenf düğümleri ve diğer organlara yayılım gösterebilir.
Safra Taşı Olmadan Safra Kesesi Ağrısı: Bazı kişilerde kanalda belirgin tıkanma olmasa bile safra kesesi ağrısı görülebilir. Bu duruma ince bağırsak ya da hassas yapılı safra yolu, kanal ile ince bağırsak arasında bulunan kasların çalışmaması, kanallardan geçen küçük ve tespit edilmemiş safra taşları neden olabilir.
Safra Yolu Yaralanmaları ve Darlıkları: Safra yolundaki yaralanmalar genellikle kolesistektomi sırasında beklenmeyen manipülasyonlar sonucunda oluşur. Bu oluşumun tanısı için birden çok farklı yöntem uygulanabilir. Bu yöntemler bilgisayarlı tomografi ve ultrasonografidir. Bunların yanı sıra perkütan kolanjiyografi, MRCP ve ERCP gibi yöntemler de tercih edilir. Tanı aşamasında hangi yöntemlerin uygulanması gerektiğine doktor karar verir. Bu durumun cerrahisinde farklı seçenekler bulunur. Ancak en uygun tedavi biçimi safrayı bağırsağa en doğru şekilde aktarmayı sağlayacak bir süreçtir. Yaşanan basit bir safra kaçağıysa ve safra yolunun bütünlüğünde herhangi bir bozulma olmadıysa hasta izlenir. Ancak safra yolunun bozulması durumunda safranın bağırsağa doğru akmasını sağlayan yeni bir yol yapılır. Bunun yapılabilmesi için en ideal yöntem Roux-en-Y hepatikojejunostomi ameliyatıdır ve uzman bir doktor tarafından uygulanmalıdır.
Biliyer Diskinezi: Safra kesesinin fonksiyonel bozulma yaşaması ile oluşan rahatsızlıklardan biri de biliyer diskinezidir. Dikkat çeken belirtiler arasında yemek sonrasında karın bölgesinin üst kısmının ağrıması, hazımsızlık ve mide bulantısıdır. Buna ek olarak kişinin çok yağlı yemekler tüketmesi durumunda da bu ağrılarda artış yaşanır. Bu durumun tespiti için HIDA ya da hepatobiliyer tarama yöntemleri kullanılır. Bu tarama yöntemleri ile safra kanalları ve safra kesesinin işlevleri incelenir.
Primer Sklerozan Kolanjit: Safra kanallarının sistemlerinde görülen yaralanmalar sonucu bazı sertleşmeler görülebilir ve bu durum da sklerozan kolanjit olarak adlandırılır. Nedeni tam olarak bilinmeyen bu hastalıkta hastaların genelinde tam belirti gözlemlenmez. Ancak bazı vakalarda kaşıntı, yüksek ateş, sarılık ve üst karın bölgesinde ağrı şeklinde belirtiler gözlemlenebilir. Ayrıca sklerozan kolanjit karaciğer kanseri riskini artıran bir hastalıktır ve tedavisinin kısa sürede gerçekleştirilmesi önemlidir.
Safra Kesesi Sorunları İçin Risk Faktörleri
Her hastalıkta olduğu gibi safra kesesi sorunlarında da bazı risk faktörleri bulunur. Bu risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
- Cinsiyet (Bu durumun yaşanma oranı kadınlarda daha yüksektir.)
- Yaş (40 yaş ve üzerinde olmak da riski artırır.)
- İdeal kilonun üzerinde olmak ve obezite
- Hızlı kilo kaybının yaşanması
- Diyabet
- Gebelik
- Hareketsiz yaşam
- Genetik
- Östrojen içeriği yüksek olan ilaçlar
- Yanlış beslenme alışkanlıkları
Safra Kesesi Rahatsızlıklarının Belirtileri Nelerdir?
Safra kesesi rahatsızlığının belirtileri her hastada farklı gözlemlense de genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Ağrı
- Mide bulantısı ya da kusma
- Yüksek ateş ya da titreme hali
- Uzun süren ishal
- Sarılık ya da sarı renkli cilt
- Açık renkli dışkı ve koyu renk idrar
Safra Kesesi Hastalıkları Kimlerde Görülür?
Tedavisine geç başlanan safra kesesi rahatsızlıklarında ağrılar karın ve sırt bölgesine yayılabilir. Bu ağrıların 4-5 saatten uzun sürmesi de safra kesesinde deformasyon yaşandığının bir göstergesidir. Bunun yanında hastanın yağlı yemekleri aşırı miktarda tüketmesi de sindirim sorunları ile birlikte aşırı rahatsızlığa neden olabilir. Bu durumun tanısında ultrasonografi yöntemi kullanılır. Safra kesesi rahatsızlıklarının sıklıkla görüldüğü hastalar aşağıdaki gibidir:
- Diyabet rahatsızlığı yaşayanlar
- 60 yaş ve üzeri kişiler
- Östrojen içeriği bulunan ilaçları kullanan hastalar
- Ailesinde safra kesesi rahatsızlığı bulunanlar
- Karaciğer hastaları
- Obez kişiler
Safra Kesesi Hastalıkları için Alınması Gereken Önlemler
Safra kesesinde yaşanan rahatsızlıkları önlemek ve daha sağlıklı bir yaşam sürmesini sağlamak adına dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunur. Bu noktalar ise şöyledir:
- Safra kesesinde taş oluşumu gibi bir durumun erken dönemde tespit edilmesi ve gereken tedavi sürecinin planlanması
- Aşırı yağlı yemeklerin tüketilmemesi
- Hamur işlerinin az tüketilmesi
- Meyve sebze tüketimine ağırlık verilmesi
- Şeker ve karbonhidrat tüketiminin azaltılması
Safra Kesesi Diyeti
Dengeli beslenme rahatsızlığı geçirmez ancak kişinin genel sağlığını korumada yardımcı bir etki sunar. Safra kesesi rahatsızlıklarını artıracak gıdalar trans yağlar, işlenmiş gıdalar, beyaz ekmek, şeker ve rafine karbonhidratlar şeklinde sıralanabilir. Ancak hastalar lif bakımından zengin yiyecekler tüketebilir ve sağlıklı yağları kullanmaya özen gösterirse daha sağlıklı bir yaşam sürebilir.
Safra Kesesi Rahatsızlıkları Teşhisi
“Safra kesesi rahatsızlığı belirtileri nelerdir?” sorusu kadar bu rahatsızlığın nasıl teşhis edileceği merak edilen konular arasındadır. Safradan kaynaklı hastalığın türünü belirlemek ve ortaya çıkacak komplikasyonları tespit etmek amacıyla görüntüleme ve laboratuvar testlerinden yardım alınır. Teşhis aşamasında kullanılan testler ve görüntüleme yöntemleri aşağıdaki gibidir:
- Ultrason ve BT taramaları
- MRI ve Endoskopi çeşitlerinden biri olan ERCP
- Kan testleri
Safra Kesesi Rahatsızlıkları Tedavisi
Safra kesesi rahatsızlıkları için kullanılan tedavi seçeneklerinden en önemlisi cerrahi işlemdir. Bunun yanında ilaç tedavisi de kullanılır.
Ne Zaman Bir Doktora Başvurulmalı?
Kişide 4-5 saat oyunca geçmeyen sağ üst karın ağrısı, ateş, mide bulantısı ya da kusma, dışkılamada farklılık varsa acil olarak doktora başvurulmalıdır. Kişiler ayrıca “Safra kesesi rahatsızlığı gaz yapar mı?” sorusunun yanıtını da merak eder. Safra kesesinde yaşanan problemler gaz ve şişkinliğe neden olabilir ancak yukarıda belirtilen daha ciddi semptomlar halinde hemen doktora başvurulmalıdır.
Safra Kesesi Rahatsızlıkları Tedavisi için bilgi talep formu doldurarak bize ulaşabilirsiniz.
Yorum Ekle
