Doğum, gebeliğin 37. haftasından daha erken bir döneminde olduğunda
erken ya da erken dönem olarak kabul edilir. Çünkü normal süreçte ilerleyen bir
hamilelik, 40 haftadır. Bebeğin rahimde geçireceği bu son haftalarda bebek
sağlıklı bir şekilde kilo alır, akciğer ve beyin gelişimi tamamlanır. Bunun yanında
önemli organların gelişimi de bu süreçte gerçekleşir. Bu nedenle erken doğan prematüre
bebek için doğumdan sonraki süreç son derece önemlidir. Bu dönemi ve
prematüre bebeklerin bakımı ile ilgili bilinmesi gerekenleri sizler için bir
araya getirdik.
“Prematüre bebekler nedir?” beklenen doğum tarihinden 3 hafta erken doğan bebeklere prematüre denilir.
Bebeklerin erken doğmaları genellikle annenin hamilelik sırasında yaşadığı bir sorunla ilgilidir. Bunlar:
Prematüre bebekler, normal zamanlarında doğan bebeklere göre daha sık ve daha çok sağlık sorunu yaşama eğilimindedir. Bu yüzden sıklıkla yoğun bakım ünitesinde bakıma ihtiyaç duyarlar.
Erken doğan bebeklerin vücut ısısını korumak için yeterli vücut yağı bulunmaz. Bu nedenle prematüre bebeklerin sıcak tutulması gerekir. Yoğun bakım ünitesinde bebekler özel ısıtıcılı yataklarda tutulur.
Anne sütü, bebek için en iyi besindir. Anne sütünde bebeklerin enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan proteinler bulunur. Prematüre bebekler, doğumun ardından memeden ya da biberondan beslenemez. Annenin pompa ile elde ettiği süt, bebeğe burun ya da ağızdan mideye giden tüpten verilir. Annenin yeterli sütü bulunuyorsa bebek formül mama ile beslenmelidir. Prematüre bebeklerin tam zamanında doğan bebeklerden daha fazla proteine, kaloriye ve besine ihtiyacı bulunur. Bu nedenle bebeğin beslenmesine dikkat edilmelidir.
Erken doğan bebeklerin organları kendi kendine çalışmaya tam olarak hazır olmadığından, bu bebekler bazı sağlık sorunları yaşayabilir. Bu sorunlar şu şekilde sıralanabilir:
Prematüre olarak dünyaya gelen yeni doğan bebekler normal zamanda dünyaya gelmiş yeni doğan bebeklere kıyasla bazı hastalıklara yakalanma konusunda daha şanssızdırlar. Özellikle alerjik hastalıklar, beyin kanaması, kolay geçirilen enfeksiyonlar, akciğer enfeksiyonları, sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlar gibi hastalıklara prematüre bebekler daha sık yakalanır.
Prematüre bebekler, yoğun bakım ünitesine alındıktan sonra bazı değerlerinin takibe alınması gerekir ve bu hususta bebeğe çeşitli testler uygulanır. Ancak bazı testler rutin olarak uygulanırken, diğer testler yalnızca şüpheli durumlarda yapılır. Prematüre bebeklere uygulanan testler aşağıdaki gibidir:
Beslenmesini ağızdan anne sütü ya da formül mama ile yapabilen, tedavi edilmesi gereken herhangi bir organ fonksiyon bozukluğu olmayan , solunumu 25-55/dakika arasından olan bebekler için taburcu süreci planlanır. Ancak öncesinde anneye birebir eğitim verilir ve tüm gün boyunca annenin bebeğin bakımı yapıp yapamayacağı gözlemlenir. Bu sürecin sorunsuz geçmesi durumunda da bebek oda sıcaklığında vücut ısısını koruyabiliyorsa taburcu edilir.
Prematüre bebekler, doğumun ardından yenidoğan kliniğinde özel bakıma ihtiyaç duyar. Bu süreçte bebeğin organları ile ilgili olan kontroller mutlaka yapılmalıdır. Aşılar, işitme ve göz muayenesi de bu dönemde aksatılmamalıdır. Bebek büyümeye başladığında da gelişimi, konuşma, dil ve motor gelişimi, kas gücü ve refleksleri de her ay kontrol edilmelidir.
Prematüre bebek bakımında dikkat edilmesi gerekenler, her ebeveynin araştırdığı konular arasındadır. Erken doğan bebeğin bakımı, zorlayıcı bir süreci kapsar. Bu nedenle bu süreçte hem anne hem de babanın süreç hakkında kapsamlı bir bilgiye sahip olması ve psikolojik olarak güçlü durması önemlidir. Evde geçirilen süreçte bebeğin günlük yaptığı kaka sayısı, öğün zamanları, öğünde tükettiği besin miktarları ve idrar miktarı bir tabloya kaydedilmeli ve takip edilmelidir. Evdeki ortam ısısı 23-25 derecede tutulmalı ve bebek bu ısıya uygun giydirilmelidir. Altta zıbın, üstüne tulum ve bebek uyurken üzerine ince bir battaniye bu bakımdan doğrudur. Bebeğin gürültüden uzakta kendi yatağında uyuması da önemlidir. Prematüre bebeklerin 3 yaşına kadar doğum haftaları gözetilerek gelişimleri takip edilmelidir. 3 yaşından sonra da yaşıtlarıyla aynı gelişime sahip olan bebeğin her ay izlenmesi gerekmez.