En Yeni, En Bulaşıcı Covid-19 Varyantları: BA.4 ve BA.5

27 / HAZ
2022

Omicron varyantı olan BA.2’nin küresel çapta dalgalanmalara neden olmasından yalnızca haftalar sonra, dünya çapında en yeni iki Omicron varyantı daha yükseliÅŸte. Ä°lk olarak Nisan ayında Güney Afrika'daki bilim adamları tarafından tespit edilen ve daha sonra buradaki vakalardaki artışla baÄŸlantılı olan BA.4 ve BA.5, Omicron'un büyüyen koronavirüs alt varyantları ailesinin en yeni üyeleri ve dünya çapında düzinelerce ülkede tespit edildi.

BA.4 ve BA.5 alt varyantları, dolaşımdaki diÄŸer varyantlardan daha hızlı yayılabildikleri için küresel olarak artıyor. Ancak ÅŸimdiye kadar, en son Omicron varyantları daha az ölüme ve hastaneye yatışa neden oluyor gibi görünüyor. Uzmanlar ise BA.4 ve BA.5'in yükseliÅŸinin pandemi için ne anlama geldiÄŸini araÅŸtırıyor.

Covid-19, dünya genelinde 6 milyondan fazla insanın hayatını kaybetmesine ve çeÅŸitli hastalıklar yaÅŸanmasına neden oldu ve varyantı olan yeni Omicron alt türleri ortaya çıktı. Çok daha hızlı bir ÅŸekilde bulaÅŸan bu yeni alt türler olan BA.4 ve BA.5, dünyada hızla yayılan varyantlar olarak kabul ediliyor. Buna ek olarak bu varyantların antikorlara karşı daha dirençli olduÄŸu ve akciÄŸerleri hedef aldığı da düÅŸünülüyor.

BA.4 ve BA.5 Nedir?

BA.4 ve BA.5 varyantları, geçen yılın sonlarında çoÄŸu ülkenin Omicron dalgalarını baÅŸlatan BA.1 türünden çok BA.2'ye benzer özelliklerde. Ancak BA.4 ve BA.5, konakçı hücrelere tutunma ve bazı bağışıklık tepkilerini ortadan kaldırma yeteneÄŸini deÄŸiÅŸtirebilecek deÄŸiÅŸiklikler de dahil olmak üzere kendi benzersiz mutasyonlarını taşıyor.

BA.4 ve BA.5 Varyantları Belirtileri

Omicron’un yeni alt varyantları olarak bilinen BA.4 ve BA.5 ilk olarak Ocak ve Åžubat 2022’de Güney Afrika’da ortaya çıktı. BA.1 ile ile karşılaÅŸtırılan bu yeni varyantların antijenik özelliklerinde önemli deÄŸiÅŸiklik yaÅŸandığı belirlendi. Dünya genelinde görülen vakaların küçük bir kısmını BA.4 ve BA.5 varyantları oluÅŸtursa da bu varyantlar 46 ülkede tespit edilmiÅŸ durumda. Omicron tedavisi için önemli olan bu yeni varyantların belirtileri ise ÅŸöyle:

• Burunda tıkanıklık ya da akıntı
• Halsizlik ve yorgunluk
• Ä°shal
• Ä°ÅŸtah kaybı
• Nadir olarak koku ve tat kaybı
• Nefes darlığı
• Öksürük
• Vücutta, boyunda ve baÅŸta aÄŸrı
• Yüksek ateÅŸ

Aşıların BA.4 ve BA.5 Varyantları Üzerindeki Etkisi

Uzmanlar bu varyantlardaki vaka artışının yaÅŸanmasının varyantların sahip olduÄŸu aşılama sonucu bağışıklık korumasından kaçma özelliÄŸinden kaynaklandığını belirtiyor. Çünkü aşılardan elde edilen korumanın etkisi Omicron varyantına karşı giderek azalma gösteriyor.

Laboratuvar çalışmaları tutarlı bir ÅŸekilde aşılama ile tetiklenen antikorların BA.4 ve BA.5'i bloke etmede BA.1 ve BA.2 2 – 6 dahil olmak üzere daha önceki Omicron varyantlarını bloke etmede olduÄŸundan daha az etkili olduÄŸunu göstermekte. Bilim adamları, bunun aşılanmış ve güçlendirilmiÅŸ insanları birden fazla Omicron enfeksiyonuna karşı savunmasız bırakabileceÄŸini söylüyor.

Omicron Bağışıklık Tepkilerinden Kaçınmakta Daha Ä°yi

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin 11 Haziran itibariyle tahminlerine göre, BA.4 ve BA.5 ÅŸu anda ABD'deki yeni vakaların %21'inden fazlasını oluÅŸturuyor. Uzmanlar, daha da bulaşıcı olduÄŸunu ve geçmiÅŸteki bir enfeksiyon veya aşıdan kaynaklanan bağışıklığı atlayabildiÄŸini söylüyor. Bu da bu yılın baÅŸlarında Omicron'a sahip olsalar bile insanların yeniden enfekte olabileceÄŸi anlamına geliyor.

Omicron belirtileri ilk ortaya çıktığında delta varyantından daha bulaşıcı olmasına raÄŸmen daha az ÅŸiddetli hastalığa neden olduÄŸu görülüyordu. AraÅŸtırmacılara göre Omicron'un yeni versiyonları olan BA.4 ve BA.5 varyantlarının hastalığa neden olma olasılığı öncekinden daha yüksek olabilir.

BA.4 ve BA.5 Yeni Bir Dalgaya Neden Olacak mı?

BA.4 ve BA.5'in yayılmasının vakalarda ve hastaneye yatışlarda daha da büyük bir artışa neden olup olmayacağı henüz kesinleÅŸmedi. Ancak iyi tarafı, insanlar korunmayı artık çok iyi biliyor. Yani aşı ve korunma yöntemleri sayesinde dünyadaki birçok insan, gelecekte Omicron varyantlarından kaynaklanacak ciddi hastalıklara karşı bir dereceye kadar korumaya sahip. Tam önlem almak adına da mevcut ve gelecekteki varyantlara karşı orijinal COVID-19 aşılarından daha etkili bir ÅŸekilde savunabilecek antikorlar üretmeyi amaçlayan Omicron'a özgü bir aşı geliÅŸtiriyor.

BA.4 ve BA.5'in Toplum Üzerinde Nasıl Bir Etkisi Olacak?

Bunun ülkeye göre deÄŸiÅŸmesi muhtemel. Uzmanlar, yüksek vaka sayılarına raÄŸmen Güney Afrika'nın BA.4 ve BA.5 dalgası sırasında hastaneye yatışlarda ve ölümlerde yalnızca küçük bir artış yaÅŸadığını söylüyor. Güney Afrika dışında, diÄŸer ülkeler BA.4 ve BA.5'ten daha önemli etkiler görüyor. COVID-19 aşılama ve hızlanma oranlarının çok yüksek olduÄŸu Portekiz'de, son dalgayla iliÅŸkili ölüm ve hastaneye yatış seviyeleri ilk Omicron dalgasına benzer özellikte.

Bu Sizin Ä°çin Ne Anlama Geliyor?

Uzmanlar, ek Omicron varyantlarının ortaya çıkmasının kuvvetle muhtemeldir olduÄŸunun altını çiziyor. BaÅŸka bir olasılık da Omicron'u taşıyandan farklı SARS-CoV-2 aile aÄŸacının bir dalından bir varyantın ortaya çıkmasıdır. Uzmanlar, tekrarlanan Omicron enfeksiyonlarının ardışık soylara karşı geniÅŸ bir bağışıklık oluÅŸturabileceÄŸini ve insanların bağışıklık tepkilerine aÅŸina olmayan tamamen farklı bir SARS-CoV-2 varyantı için bir açıklık yaratabileceÄŸini söylüyor.

Bilim adamları, giderek artan bir ÅŸekilde, Omicron ve Alpha dahil varyantların muhtemelen bağışıklıktan kaçan ve bulaşıcılığı artıran mutasyonların birikebileceÄŸi, aylarca süren kronik SARS-CoV-2 enfeksiyonlarından kaynaklandığını düÅŸünüyor.

Bir sonraki varyantın ne zaman görüneceÄŸi de belli deÄŸil. BA.4 ve BA.5, Güney Afrika'da BA.1 ve BA.2'den sadece birkaç ay sonra ortaya çıkmaya baÅŸladı. Åžimdi BirleÅŸik Krallık ve Amerika BirleÅŸik Devletleri de dahil olmak üzere birçok ülkede görülüyor. Ancak, tekrarlanan aşılama ve enfeksiyona karşı küresel bağışıklık arttıkça SARS-CoV-2 dalgalarının sıklığı azalabilir.