En Yeni, En Bulaşıcı Covid-19 Varyantları: BA.4 ve BA.5

27 / HAZ
2022

Omicron varyantı olan BA.2’nin küresel çapta dalgalanmalara neden olmasından yalnızca haftalar sonra, dünya çapında en yeni iki Omicron varyantı daha yükselişte. İlk olarak Nisan ayında Güney Afrika'daki bilim adamları tarafından tespit edilen ve daha sonra buradaki vakalardaki artışla bağlantılı olan BA.4 ve BA.5, Omicron'un büyüyen koronavirüs alt varyantları ailesinin en yeni üyeleri ve dünya çapında düzinelerce ülkede tespit edildi.

BA.4 ve BA.5 alt varyantları, dolaşımdaki diğer varyantlardan daha hızlı yayılabildikleri için küresel olarak artıyor. Ancak şimdiye kadar, en son Omicron varyantları daha az ölüme ve hastaneye yatışa neden oluyor gibi görünüyor. Uzmanlar ise BA.4 ve BA.5'in yükselişinin pandemi için ne anlama geldiğini araştırıyor.

Covid-19, dünya genelinde 6 milyondan fazla insanın hayatını kaybetmesine ve çeşitli hastalıklar yaşanmasına neden oldu ve varyantı olan yeni Omicron alt türleri ortaya çıktı. Çok daha hızlı bir şekilde bulaşan bu yeni alt türler olan BA.4 ve BA.5, dünyada hızla yayılan varyantlar olarak kabul ediliyor. Buna ek olarak bu varyantların antikorlara karşı daha dirençli olduğu ve akciğerleri hedef aldığı da düşünülüyor.

BA.4 ve BA.5 Nedir?

BA.4 ve BA.5 varyantları, geçen yılın sonlarında çoğu ülkenin Omicron dalgalarını başlatan BA.1 türünden çok BA.2'ye benzer özelliklerde. Ancak BA.4 ve BA.5, konakçı hücrelere tutunma ve bazı bağışıklık tepkilerini ortadan kaldırma yeteneğini değiştirebilecek değişiklikler de dahil olmak üzere kendi benzersiz mutasyonlarını taşıyor.

BA.4 ve BA.5 Varyantları Belirtileri

Omicron’un yeni alt varyantları olarak bilinen BA.4 ve BA.5 ilk olarak Ocak ve Şubat 2022’de Güney Afrika’da ortaya çıktı. BA.1 ile ile karşılaştırılan bu yeni varyantların antijenik özelliklerinde önemli değişiklik yaşandığı belirlendi. Dünya genelinde görülen vakaların küçük bir kısmını BA.4 ve BA.5 varyantları oluştursa da bu varyantlar 46 ülkede tespit edilmiş durumda. Omicron tedavisi için önemli olan bu yeni varyantların belirtileri ise şöyle:

• Burunda tıkanıklık ya da akıntı
• Halsizlik ve yorgunluk
• İshal
• İştah kaybı
• Nadir olarak koku ve tat kaybı
• Nefes darlığı
• Öksürük
• Vücutta, boyunda ve başta ağrı
• Yüksek ateş

Aşıların BA.4 ve BA.5 Varyantları Üzerindeki Etkisi

Uzmanlar bu varyantlardaki vaka artışının yaşanmasının varyantların sahip olduğu aşılama sonucu bağışıklık korumasından kaçma özelliğinden kaynaklandığını belirtiyor. Çünkü aşılardan elde edilen korumanın etkisi Omicron varyantına karşı giderek azalma gösteriyor.

Laboratuvar çalışmaları tutarlı bir şekilde aşılama ile tetiklenen antikorların BA.4 ve BA.5'i bloke etmede BA.1 ve BA.2 2 – 6 dahil olmak üzere daha önceki Omicron varyantlarını bloke etmede olduğundan daha az etkili olduğunu göstermekte. Bilim adamları, bunun aşılanmış ve güçlendirilmiş insanları birden fazla Omicron enfeksiyonuna karşı savunmasız bırakabileceğini söylüyor.

Omicron Bağışıklık Tepkilerinden Kaçınmakta Daha İyi

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin 11 Haziran itibariyle tahminlerine göre, BA.4 ve BA.5 şu anda ABD'deki yeni vakaların %21'inden fazlasını oluşturuyor. Uzmanlar, daha da bulaşıcı olduğunu ve geçmişteki bir enfeksiyon veya aşıdan kaynaklanan bağışıklığı atlayabildiğini söylüyor. Bu da bu yılın başlarında Omicron'a sahip olsalar bile insanların yeniden enfekte olabileceği anlamına geliyor.

Omicron belirtileri ilk ortaya çıktığında delta varyantından daha bulaşıcı olmasına rağmen daha az şiddetli hastalığa neden olduğu görülüyordu. Araştırmacılara göre Omicron'un yeni versiyonları olan BA.4 ve BA.5 varyantlarının hastalığa neden olma olasılığı öncekinden daha yüksek olabilir.

BA.4 ve BA.5 Yeni Bir Dalgaya Neden Olacak mı?

BA.4 ve BA.5'in yayılmasının vakalarda ve hastaneye yatışlarda daha da büyük bir artışa neden olup olmayacağı henüz kesinleşmedi. Ancak iyi tarafı, insanlar korunmayı artık çok iyi biliyor. Yani aşı ve korunma yöntemleri sayesinde dünyadaki birçok insan, gelecekte Omicron varyantlarından kaynaklanacak ciddi hastalıklara karşı bir dereceye kadar korumaya sahip. Tam önlem almak adına da mevcut ve gelecekteki varyantlara karşı orijinal COVID-19 aşılarından daha etkili bir şekilde savunabilecek antikorlar üretmeyi amaçlayan Omicron'a özgü bir aşı geliştiriyor.

BA.4 ve BA.5'in Toplum Üzerinde Nasıl Bir Etkisi Olacak?

Bunun ülkeye göre değişmesi muhtemel. Uzmanlar, yüksek vaka sayılarına rağmen Güney Afrika'nın BA.4 ve BA.5 dalgası sırasında hastaneye yatışlarda ve ölümlerde yalnızca küçük bir artış yaşadığını söylüyor. Güney Afrika dışında, diğer ülkeler BA.4 ve BA.5'ten daha önemli etkiler görüyor. COVID-19 aşılama ve hızlanma oranlarının çok yüksek olduğu Portekiz'de, son dalgayla ilişkili ölüm ve hastaneye yatış seviyeleri ilk Omicron dalgasına benzer özellikte.

Bu Sizin İçin Ne Anlama Geliyor?

Uzmanlar, ek Omicron varyantlarının ortaya çıkmasının kuvvetle muhtemeldir olduğunun altını çiziyor. Başka bir olasılık da Omicron'u taşıyandan farklı SARS-CoV-2 aile ağacının bir dalından bir varyantın ortaya çıkmasıdır. Uzmanlar, tekrarlanan Omicron enfeksiyonlarının ardışık soylara karşı geniş bir bağışıklık oluşturabileceğini ve insanların bağışıklık tepkilerine aşina olmayan tamamen farklı bir SARS-CoV-2 varyantı için bir açıklık yaratabileceğini söylüyor.

Bilim adamları, giderek artan bir şekilde, Omicron ve Alpha dahil varyantların muhtemelen bağışıklıktan kaçan ve bulaşıcılığı artıran mutasyonların birikebileceği, aylarca süren kronik SARS-CoV-2 enfeksiyonlarından kaynaklandığını düşünüyor.

Bir sonraki varyantın ne zaman görüneceği de belli değil. BA.4 ve BA.5, Güney Afrika'da BA.1 ve BA.2'den sadece birkaç ay sonra ortaya çıkmaya başladı. Şimdi Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere birçok ülkede görülüyor. Ancak, tekrarlanan aşılama ve enfeksiyona karşı küresel bağışıklık arttıkça SARS-CoV-2 dalgalarının sıklığı azalabilir.