Tansiyon Neden Yükselir?

07 / EKM
2022

Her doktor randevusunun tansiyon ölçümü ile başlamasının iyi bir nedeni var. Türkiye’de üç yetişkinden birinde yüksek tansiyon var ve bu insanların yaklaşık %20'si genel olarak yüksek tansiyona sahip olduklarının farkında değil.

Hipertansiyon, kanın atardamara doğru ittiği kuvvetin anormal derecede yüksek olması ve kişiye zarar vermesidir. Kan basıncınız iki rakamla ölçülür: En yüksek sistolik kan basıncı, kalp kasıldığında atardamar duvarlarına karşı iten kuvveti ölçer. Alt diyastolik kan basıncı, kalp atışlar arasında dinlenirken atardamarlardaki basıncı ölçer.

Normal seviyelerdeki kan basıncı 120 mmHg/80 mmHg ve daha düşüktür. Risk içeren seviyeler ise 120-139 mmHg/80-89 mmHg'dir. Yükse tansiyon olarak tanımlanan durum da 140 mmHg/90 mmHg veya daha yüksek ölçümlerdir. Peki tansiyon neden yükselir?

Tansiyonu Yükselten Nedenler

“Tansiyon neden yükselir nedenleri nelerdir?” diye merak ediyorsanız işte bu sorunun yanıtı:

• Kafein: Normal kan basıncı değerleriniz olsa bile kafein tüketimi kan basıncında geçici ama dramatik bir artışa neden olabilir. Yüksek tansiyonunuz varsa kafeinli maddeleri sınırlamanız veya bunlardan kaçınmalısınız.
• Belirli ilaçlar: Yüksek tansiyonunuz varsa ilaçlarınız söz konusu olduğunda dikkatli olmalısınız. Bazı nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar, ilaç kombinasyonları ve hatta dekonjestan içeren reçetesiz satılan soğuk algınlığı ilaçları yüksek tansiyonu olanlar için tehlikeli olabilecek tansiyon artışına neden olabilir.
• Tiramin içeren gıdaların tüketimi: Tiramin vücudunuzda doğal olarak bulunan ve bazı gıdalarda da bulunan bir amino asittir. Tütsülenmiş veya işlenmiş etlerin yanı sıra peynirlerde de bulunan tiramini çok fazla tüketmek kan basıncınızda ani bir artışa neden olabilir. Tiramin içeren bazı yiyecekler eskitilmiş peynirler, bira, işlenmiş etlerdir.
• Sigara içmek: Sigara içmek kan basıncında ani 5 ile 10 mm Hg artışa neden olabilir. Bu etki geçici olmakla birlikte sigara kullanımının etkisi atardamar duvarlarınızın uzun süre hasar görmesi nedeniyle zamanla kalp sağlığınız üzerinde zararlı etkilere neden olabilir.
• Stres ve kaygı: Stres geçici kan basıncı yükselmelerinin yaygın ve çoğu zaman kaçınılmaz bir nedenidir. Stresiniz uzun vadeli bir sorun haline gelirse kalıcı tansiyon sorunlarına yol açabilir.
• Aşırı aktif adrenal bez: Aşırı aktif adrenal bezler vücudun sodyum ve suyu yönetmesine yardımcı olan ve kan basıncında artışa yol açabilen aşırı miktarda belirli hormonlar üretir.
• Madde kullanımı: Kan basıncında keskin bir artış madde kullanımının kısa vadeli fizyolojik yan etkilerinden biridir. Ancak kalp ritminde bozukluklar ve kalp krizleri dahil olmak üzere daha ciddi tıbbi komplikasyonların bazılarına yol açabilir.
• Kişinin tıbbi durumu: Kollajen vasküler bozukluk, skleroderma ve tiroid sorunları gibi belirli tıbbi durumların tümü ani kan basıncı yükselmelerine neden olabilir.
• Kronik böbrek hastalığı: Böbreklerin kan basıncınızı düzenlemede oynadığı kilit rol nedeniyle kronik böbrek hastalığı daha yüksek kan basıncı seviyelerine yol açabilir. Buna karşılık yüksek tansiyon kanın kan damarlarına uyguladığı kuvvet miktarını arttırdığı için KBH için en önemli risk faktörlerinden biridir.
• Gizli hipertansiyon
• Günün saati: Tansiyonunuz genellikle uyanma ve uyku saatleri arasında yükselir ve düşer. Genellikle uyku sırasında en düşüktür, gün boyunca yükselir ve öğleden sonra tekrar düşmeye başlar.
• Sıcaklık: Tansiyon genellikle soğukta daha yüksek ve sıcakta daha düşüktür. Soğuk havalar kan damarlarınızı daraltır ve bu damarlardan kan pompalamak için gereken basıncı artırır. Nem veya atmosfer basıncı gibi hava değişiklikleri özellikle 65 yaş ve üstü kişilerde kan basıncını da etkileyebilir.
• Egzersiz: Egzersiz sırasında kan basıncında geçici artışlar yaşanabilir.
• Dolu bir mesane: Boş bir mesaneniz olduğunda kan basıncınız daha düşüktür. Sistolik kan basıncınız (kan basıncı okumasındaki ilk sayı, örneğin 119/79 mmHg) mesaneniz dolduğunda 10 ile 15 mmHg arasında yükselebilir.
• Hamileliğe bağlı yüksek tansiyon
• Yaş
• Stres
• Kalıtım
• Hareketsiz yaşam
• Diyabet yani şeker hastalığı
• Cinsiyet
• Aşırı tuz tüketimi
• Aşırı kilo
• Alkol tüketimi

Tansiyonu Ne Düşürür?

Tansiyon yüksekliği belirtileri görüldüğünde ilk olarak hastaya ilacı verilmelidir. Ancak kişiye daha önce yüksek tansiyon tanısı konulmamışsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. İlaç verilen hastanın bileklerine su tutulmalıdır. Ayrıca hastanın ayakları aşağıya sarkıtılarak yatırılmalıdır. Tansiyona evdeki yöntemler çözüm bulmak adına sarımsak, limon, muz, pancar ve nardan yardım alınabilir. Ancak kişinin durumu ciddiyse zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Tansiyon neden yükselir tansiyon hakkında sizler için derlediğimiz bu yazıda tansiyonun yükselmesine neden olan faktörleri sıraladık. Siz de hipertansiyon sorunu yaşıyorsanız bu faktörlere dikkat edebilir ve daha sağlıklı bir yaşam sürebilirsiniz.