Tansiyon Neden Yükselir?

07 / EKM
2022

Her doktor randevusunun tansiyon ölçümü ile baÅŸlamasının iyi bir nedeni var. Türkiye’de üç yetiÅŸkinden birinde yüksek tansiyon var ve bu insanların yaklaşık %20'si genel olarak yüksek tansiyona sahip olduklarının farkında deÄŸil.

Hipertansiyon, kanın atardamara doÄŸru ittiÄŸi kuvvetin anormal derecede yüksek olması ve kiÅŸiye zarar vermesidir. Kan basıncınız iki rakamla ölçülür: En yüksek sistolik kan basıncı, kalp kasıldığında atardamar duvarlarına karşı iten kuvveti ölçer. Alt diyastolik kan basıncı, kalp atışlar arasında dinlenirken atardamarlardaki basıncı ölçer.

Normal seviyelerdeki kan basıncı 120 mmHg/80 mmHg ve daha düÅŸüktür. Risk içeren seviyeler ise 120-139 mmHg/80-89 mmHg'dir. Yükse tansiyon olarak tanımlanan durum da 140 mmHg/90 mmHg veya daha yüksek ölçümlerdir. Peki tansiyon neden yükselir?

Tansiyonu Yükselten Nedenler

“Tansiyon neden yükselir nedenleri nelerdir?” diye merak ediyorsanız iÅŸte bu sorunun yanıtı:

• Kafein: Normal kan basıncı deÄŸerleriniz olsa bile kafein tüketimi kan basıncında geçici ama dramatik bir artışa neden olabilir. Yüksek tansiyonunuz varsa kafeinli maddeleri sınırlamanız veya bunlardan kaçınmalısınız.
• Belirli ilaçlar: Yüksek tansiyonunuz varsa ilaçlarınız söz konusu olduÄŸunda dikkatli olmalısınız. Bazı nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar, ilaç kombinasyonları ve hatta dekonjestan içeren reçetesiz satılan soÄŸuk algınlığı ilaçları yüksek tansiyonu olanlar için tehlikeli olabilecek tansiyon artışına neden olabilir.
• Tiramin içeren gıdaların tüketimi: Tiramin vücudunuzda doÄŸal olarak bulunan ve bazı gıdalarda da bulunan bir amino asittir. TütsülenmiÅŸ veya iÅŸlenmiÅŸ etlerin yanı sıra peynirlerde de bulunan tiramini çok fazla tüketmek kan basıncınızda ani bir artışa neden olabilir. Tiramin içeren bazı yiyecekler eskitilmiÅŸ peynirler, bira, iÅŸlenmiÅŸ etlerdir.
• Sigara içmek: Sigara içmek kan basıncında ani 5 ile 10 mm Hg artışa neden olabilir. Bu etki geçici olmakla birlikte sigara kullanımının etkisi atardamar duvarlarınızın uzun süre hasar görmesi nedeniyle zamanla kalp saÄŸlığınız üzerinde zararlı etkilere neden olabilir.
• Stres ve kaygı: Stres geçici kan basıncı yükselmelerinin yaygın ve çoÄŸu zaman kaçınılmaz bir nedenidir. Stresiniz uzun vadeli bir sorun haline gelirse kalıcı tansiyon sorunlarına yol açabilir.
• Aşırı aktif adrenal bez: Aşırı aktif adrenal bezler vücudun sodyum ve suyu yönetmesine yardımcı olan ve kan basıncında artışa yol açabilen aşırı miktarda belirli hormonlar üretir.
• Madde kullanımı: Kan basıncında keskin bir artış madde kullanımının kısa vadeli fizyolojik yan etkilerinden biridir. Ancak kalp ritminde bozukluklar ve kalp krizleri dahil olmak üzere daha ciddi tıbbi komplikasyonların bazılarına yol açabilir.
• KiÅŸinin tıbbi durumu: Kollajen vasküler bozukluk, skleroderma ve tiroid sorunları gibi belirli tıbbi durumların tümü ani kan basıncı yükselmelerine neden olabilir.
• Kronik böbrek hastalığı: Böbreklerin kan basıncınızı düzenlemede oynadığı kilit rol nedeniyle kronik böbrek hastalığı daha yüksek kan basıncı seviyelerine yol açabilir. Buna karşılık yüksek tansiyon kanın kan damarlarına uyguladığı kuvvet miktarını arttırdığı için KBH için en önemli risk faktörlerinden biridir.
• Gizli hipertansiyon
• Günün saati: Tansiyonunuz genellikle uyanma ve uyku saatleri arasında yükselir ve düÅŸer. Genellikle uyku sırasında en düÅŸüktür, gün boyunca yükselir ve öÄŸleden sonra tekrar düÅŸmeye baÅŸlar.
• Sıcaklık: Tansiyon genellikle soÄŸukta daha yüksek ve sıcakta daha düÅŸüktür. SoÄŸuk havalar kan damarlarınızı daraltır ve bu damarlardan kan pompalamak için gereken basıncı artırır. Nem veya atmosfer basıncı gibi hava deÄŸiÅŸiklikleri özellikle 65 yaÅŸ ve üstü kiÅŸilerde kan basıncını da etkileyebilir.
• Egzersiz: Egzersiz sırasında kan basıncında geçici artışlar yaÅŸanabilir.
• Dolu bir mesane: BoÅŸ bir mesaneniz olduÄŸunda kan basıncınız daha düÅŸüktür. Sistolik kan basıncınız (kan basıncı okumasındaki ilk sayı, örneÄŸin 119/79 mmHg) mesaneniz dolduÄŸunda 10 ile 15 mmHg arasında yükselebilir.
• HamileliÄŸe baÄŸlı yüksek tansiyon
• YaÅŸ
• Stres
• Kalıtım
• Hareketsiz yaÅŸam
• Diyabet yani ÅŸeker hastalığı
• Cinsiyet
• Aşırı tuz tüketimi
• Aşırı kilo
• Alkol tüketimi

Tansiyonu Ne DüÅŸürür?

Tansiyon yüksekliÄŸi belirtileri görüldüÄŸünde ilk olarak hastaya ilacı verilmelidir. Ancak kiÅŸiye daha önce yüksek tansiyon tanısı konulmamışsa en yakın saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurulmalıdır. Ä°laç verilen hastanın bileklerine su tutulmalıdır. Ayrıca hastanın ayakları aÅŸağıya sarkıtılarak yatırılmalıdır. Tansiyona evdeki yöntemler çözüm bulmak adına sarımsak, limon, muz, pancar ve nardan yardım alınabilir. Ancak kiÅŸinin durumu ciddiyse zaman kaybetmeden en yakın saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurulmalıdır.

Tansiyon neden yükselir tansiyon hakkında sizler için derlediÄŸimiz bu yazıda tansiyonun yükselmesine neden olan faktörleri sıraladık. Siz de hipertansiyon sorunu yaşıyorsanız bu faktörlere dikkat edebilir ve daha saÄŸlıklı bir yaÅŸam sürebilirsiniz.