2019 yılının son aylarında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs belirtileri ve etkileri ile dünyayı endişelendiren bir virüstür ve yeni tip olan bu Coronavirus, Covid-19 adı verilmiştir. Çıktığı andan itibaren dünyada pek çok insanın hayatını kaybetmesine sebep olan bu virüs için çeşitli yöntemlerle farklı aşı türleri geliştirildi. Ancak virüslerde mutasyon söz konusu olduğundan Covid-19 için de pek çok mutasyon yaşandı. Bu durum aşıların etkinliğinin azalmasına sebebiyet verdi ve koronavirüs belirtileri değişti. Ortaya çıkan Delta ve Omicron gibi yeni varyantları ve covid belirtileri hakkında merak edilenleri sizler için derledik.
2019 yılından günümüze dünyayı hızlı bir şekilde etkisi altına alan virüsle ilgili en çok merak edilen sorulardan biri de “Koronavirüs belirtileri nelerdir?” İşte bu sorunun yanıtı:
İnsanlarda ve aynı zamanda hayvanlarda enfeksiyon yaratan coronavirusler çok çeşitli bir virüs ailesidir. Bu virüslerden bazıları insanlar üzerinde hafif seyirli üst solunum yolu hastalığına sebebiyet verirken MERS-CoV ve SARS-CoV gibi virüsler daha ciddi seyirde yaşanan solunum yolu problemleri yaratır ve bu koronavirüs belirtileri gün gün ilerler. Peki, Koronavirüs belirtileri kaç günde belli olur? Belirtiler genellikle 4-5 gün içinde kendini belli eder ancak bu süre her birey özelinde farklılık gösterebilir.
“Koronavirüs belirtileri nedir?” sorusunun yanıtını daha detaylandırmak gerekirse;
2019 yılında ortaya çıkan koronavirüs belirtileri 2022 yılında da devam ederek yeni mutasyonlar geçirdi. Damlacık yolu ile insandan insana bulaşan koronavirüs belirtileri yeni olan ve yaygın görülen etkileri aşağıdaki gibi:
Daha az yaygın olan semptomlar ise şöyle:
“Delta varyantı nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:
Delta varyantı, coronavirüse neden olan SARS-CoV-2’nin mutasyona uğraması ile oluşan varyanttır. Peki, delta varyantı ne zaman çıktı? İlk olarak 2020'nin sonlarında Hindistan'da tespit edilen Delta varyantı 31 Mayıs 2021'de tanımlandı ve 22 Kasım 2021'e kadar 179'dan fazla ülkeye yayıldı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Haziran 2021'de Delta varyantının baskın hale geldiğini belirtti. Bu varyant hakkında merak edilen bir diğer soru da “Delta varyantı kaç gün sürer?” Delta varyantı ile ilgili yapılan çalışmalar ortalama 4 gün olduğu öne sürmekte.
Delta hızlı yayılış gösteren özelliğe sahip. Bu nedenle Hindistan’da görülen vakaların hızlı bir şekilde artmasında etkisi büyük. Varyantın hızlı bir şekilde bulaştığı ülkelerle ilgili resmi rakam 80’den fazla. Peki delta varyantı belirtileri kaç günde çıkar? Bu varyant bulaştığı andan itibaren 2 gün içinde belirtiler yaratır. Bu varyantta virüsün dikensi proteinlerde yaşanan değişimlerle ACE reseptörlerine bağlanma katsayısında artış görüldüğünde bulaşması diğer varyantlar gibi damlacık yoluyla olmasına rağmen vakalar üzerinde farklı belirtiler yaratır ve bazı vakalarda ağır tabloların ortaya çıkmasına sebep olur. Bu nedenle de delta kaynaklı vakalarda bulaşma damlacık yoluyla olmasına rağmen vakalarda farklı belirtiler görülür ve bu delta virüsü belirtisi seyri bazı hastalar için daha ağırdır. Delta virüsü belirtileri de baş ağrısı, boğazda ağrı, burun akıntısı, geçmeyen ateş, kronik öksürük ve nefes darlığıdır.
SARS-CoV-2’nin mutasyona uğraması ile oluşan bir diğer varyant türü de omicron virüsü. Peki, omicron varyantı ne zaman çıktı? Bu varyant, ilk olarak 24 Kasım 2021'de Güney Afrika'da ortaya çıktı. Çıktığı andan itibaren hızlı bir şekilde vaka artışına sebebiyet veren Omicron, Dünya Sağlık Örgütü tarafından endişe verici varyant sınıfına dahil edildi. Bu varyantta bulaşma damlacık yolu ile. Virüsün gen diziliminde en çok değişimin tespit edildiği varyant türü olarak öne çıkan Omicronda değişimin büyük bir kısmı virüsün hücreye tutunmasını mümkün kılan çıkıntılarda oluşur ve bu nedenle bulaşma oranı yüksektir. Peki, omicron varyantı kuluçka süresi nedir? Omicronda kuluçka süresi enfekte olduktan belirti çıkana kadar 5 gündür. Bu varyant hakkında “omicron varyantı kaç günde geçer?” sorusu da merak edilmekte. Bu varyant 5-7 günde vücuttan temizlenmekte.
Koronavirüs belirtileri Omicron varyantında soğuk algınlığında görülen belirtilerle benzerdir. Bu varyant ile enfekte olan vakalar baş ağrısı ve burunda akıntı şeklinde belirtiler verir. Bu nedenle de bu varyant ile enfekte olan hastalar test yaptırmaktan genel olarak kaçınarak hastalığın daha çok kişiye bulaşmasına sebebiyet verir. Ağır hastalık tablosu yaratmayan Omicron bu özelliği ile endişe verici olmazken yayılma hızı yüksektir. Bu nedenle de kronik hastalığı olan ya da zayıf bir bağışıklığa sahip olan kişilerde ciddi seyirde yaşanır ve omicron varyantı tedavisi acilen yapılmalıdır.
Delta ve Omicron mutantları birbirinden farklı. Yapılan çoğu araştırma omicron varyantında 50 çeşit mutasyon olduğu ve yaşanan bu mutasyonların büyük bir bölümünün virüsün dikensi proteininde meydana geldiğini bildirmekte. Bu özelliği ile de omicron kısa bir sürede çok sayıda vaka yaratmakta. Ek olarak omicron virüsü ilk ortaya çıkan covid 19 vaka sayısı aksine genç ve çocuk nüfusu etkilemekte.
Bunun yanı sıra Delta ve Omicron varyantları yarattığı belirtilerle de birbirinden ayrılır. Delta varyantı ateş, koku ve tat kaybı ve öksürük şeklinde kendini belli ederken omicron varyantı baş ağrısı, burun akıntısı, hapşırma ve boğaz ağrısı belirtileri ile ortaya çıkar.
Covid-19 ile nezle, grip ve alerji semptomları arasındaki farkları gösteren tablo aşağıdaki gibidir:
Covid-19 Belirtileri |
Nezle Belirtileri |
Grip Belirtileri |
Alerji Belirtileri |
Sık ateş |
Nadiren ateş |
Sık ateş |
- |
Nadir ağrı |
Nadir ağrı |
Sık ağrı |
- |
- |
Sık burun akıntısı |
Nadir burun akıntısı |
Sık burun akıntısı |
Nadir burun tıkanıklığı |
- |
Nadir burun tıkanıklığı |
Sık burun tıkanıklığı |
Sık yorgunluk |
Nadir yorgunluk |
Sık yorgunluk |
Nadir yorgunluk |
- |
Sık hapşırma |
Nadir hapşırma |
Sık hapşırma |
Sık kuru öksürük |
- |
- |
Nadir kuru öksürük |
Şiddetli solunum zorluğu |
- |
- |
Nadir solunum zorluğu |
Nadir boğaz ağrısı |
Sık boğaz ağrısı |
Nadir boğaz ağrısı |
- |
- |
- |
- |
Sık gözlerde sulanma |
Nadir ishal |
- |
Nadir ishal |
- |
Koronavirüs belirtileri göğüs ağrısı
“Koronavirüs belirtileri nelerdir nasıl anlaşılır?” sorusu kadar grip ve coronavirus arasındaki farklar da merak konusudur. Grip ve koronavirüsün ortak belirtileri burun akıntısı, ateş, öksürük, boğaz ağrısı, halsizlik, nefes darlığı, baş ağrısı ve eklem ağrısıdır. Ancak COVID-19 durumunda gripten farklı olarak koku ve tat kaybı, ishal, kusma ya da mide bulantısı, bilinç bulanıklığı ve konsantrasyonda azalma belirgindir. Bu belirtilerin ortaya çıkması durumunda en yakın zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve covid 19 test sonucu ile durum tespit edilmelidir. Covid 19 test sonucu öğrenme ile durumun grip mi yoksa covid mi olduğu daha net bir şekilde anlaşılabilir. E-nabız covid-19 test sonucu için doğru bir adrestir. Daha ciddi belirtilerden olan şiddetli baş ağrısı, nefeste darlık, baş dönmesi ve göğüste ağrı varsa acil servise başvurulmalıdır.
Koronavirüs ile grip, nezle ve alerji arasındaki farklar aşağıdaki tablo ile daha net anlaşılabilir:
Koronavirüs |
Alerji |
Grip |
Nezle |
BİRİNCİL BELİRTİLER Nefes darlığı Öksürük Yorgunluk Yüksek ateş |
BİRİNCİL BELİRTİLER Burunda tıkanıklık veya akıntı Cilt veya gözde kaşıntı Hapşırma |
BİRİNCİL BELİRTİLER Baş ağrısı Öksürük Ateş veya titreme Yorgunluk Kaslarda ya da vücutta ağrı |
BİRİNCİL BELİRTİLER Hapşırma Burunda tıkanma Boğazda ağrı Baş ağrısı Hafif öksürük |
İKİNCİL BELİRTİLER Baş ağrısı Boğaz ağrısı Titreme İshal ve mide bulantısı Burunda akıntı Eklem ve kaslarda ağrı |
İKİNCİL BELİRTİLER Nefes darlığı Hırıltılı nefe alıp verme Uykusuzluk ve yorgunluk |
İKİNCİL BELİRTİLER İshal Boğaz ağrısı Hapşırma Burunda akıntı Mide bulantısı |
İKİNCİL BELİRTİLER Yorgunluk Vücutta ağrı |
Enfekte olan hastalar için farklı tedavi yöntemleri tercih edilmekte. Hatta bu tedavide onay almış ilaçlar da mevcut. Covid-19 aşısı da kullanılan tedavi yöntemlerinden biridir. Hızlı bir şekilde geliştirilen covid 19 aşı çeşitleri ile insanları hayatını kaybetmesinin önüne geçilmektedir. Bu aşılardan ilki virüsün zayıflatılmış bir formu olan inaktif aşılardır. Bunun yanında mesajcı Rna aşılar da kullanılmaktadır. Sinovac inaktif bir aşı olarak öne çıkarken BioNTech mRna aşısıdır. Ancak yeni varyant türlerinin belirmesi aşıların etkinliğini değiştirmiş durumda. Aşılar Delta varyantı üzerinde etki gösterirken bu etki Omicron varyantında düşmekte. Bu varyantın aşının etkisinden kaçmasının daha kolay olduğu bildirilen araştırmalar arasında. Bu sebeple çoğu ülke 2 doz aşının üzerinden 3 aydan fazla süre geçmiş olan bireylerin 3.dozu yaptırmasını önermekte.
Virüsün dış yüzeyini saran dikensi proteinler, virüsün hücreye girerek orada tutunmasını kolaylaştırır. Ancak aşıların etkisiyle bağışıklık sistemi virüsü tanıyarak bu dikensi proteinler karşısında antikor üretir ve kişideki covid 19 belirtileri üzerinde koruma sağlar. Bu nedenle 2 doz aşı yaptırmanın üzerinden 3 aydan daha uzun bir süre geçmiş olan kişiler için 3.dozun tamamlanması tavsiye edilen bir korunma yöntemi.