Panik atak belirtileri kiÅŸiyi tehdit eden gerçek bir tehlike ve neden olmamasına raÄŸmen, ÅŸiddetli ÅŸekilde yaÅŸanan korku ataklarıdır. Atakların baÅŸlangıcı genellikle 15-20 yaÅŸ dönemi olan ergenlikte görülür. Peki dışarıdan panik atak belirtileri nasıl olur? Bu atak dışarıdan bakıldığında kiÅŸinin kalp krizi geçirdiÄŸini ya da ölmek üzere olduÄŸunu düÅŸündürecek kadar korkutucu ve ÅŸiddetlidir. KiÅŸinin yaÅŸadığı birçok bedensel ve ruhsal sıkıntı atak ve benzeri ÅŸikayetlere sebebiyet verebilir. Bu nedenle atak yaÅŸadığını düÅŸünen kiÅŸinin doÄŸru tedaviyi almak için alanında uzman bir hekim tarafından detaylı deÄŸerlendirilmesi önemlidir.
Panik atak nedir kısaca tanımlamak gerekirse; korku nöbeti olarak da adlandırılan bu durum kiÅŸiyi hayati olarak büyük bir tehlikede olduÄŸunu düÅŸündüren korku ataklarıdır. Bu ataklar sırasında kiÅŸinin hissettiÄŸi her ÅŸey gerçektir ve atak en fazla 30 dakika sürer. Atağın ilk 10 dakikası ÅŸiddetlidir ve dakikalar ilerledikçe korkunun ÅŸiddeti yavaÅŸ yavaÅŸ azalır. Bu ataklar geçtikten sonra da kiÅŸi beklenti anksiyetesi yaÅŸar. Yani her an yeni bir atak geçireceÄŸini düÅŸünür ve korkar. Bu nedenle kiÅŸiler ilk ataklarını geçirdiÄŸi yerlerden kaçınma durumunu yaÅŸar.
Panik atak çeÅŸitleri aÅŸağıdaki gibidir:
Atak sebepleri ve bu atağın karakteristik özelliÄŸi ne zaman ve nerede yaÅŸanacağının bilinmemesidir. KiÅŸi gece uyku anında bile arak geçirebilir. YaÅŸanan ilk atak durumu bedensel ya da ruhsal stresin dayanma sınırının aşıldığı zamanlarda ortaya çıkar. KiÅŸi gece uyku anında da atak geçirebilir. Gece panik atak belirtileri genellikle rüya uykusu dışındaki dönemlerde yaÅŸanır.
Panik atak nöbetleri belirtileri aniden ortaya çıkar ve aÅŸağıdaki gibidir:
“Panik atak neden oluÅŸur? Nasıl oluÅŸur?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
Panik atak baÅŸlangıcı ile ilgili birçok teori mevcut. Bu teorilerden biri de atağın sinir siteminde yaÅŸanan kimyasal dengesizlik nedeniyle oluÅŸtuÄŸu. Bu dengesizliÄŸe neden olan kimyasallar ise kortizol, gamma-aminobütirik asit (GABA), serotonin. Bunun yanı sıra yaÅŸanan atağın geliÅŸmesinde çevresel faktörlerin etkili olduÄŸu da bu teoriler arasında.
Panik atak belirtisi, herhangi bir kiÅŸide ortaya çıkabilecek psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Genel olarak kadınları etkisi altına alan bu rahatsızlık ise erken eriÅŸkinlik döneminde pik yapar ve 14 yaÅŸ altındaki kiÅŸileri pek etkilemez. Yapılan araÅŸtırmalara göre panik atak nedenleri ise ÅŸöyledir:
Panik atak krizleri tedavi edilmediÄŸi takdirde kiÅŸide araç kullanma korkusu, evden çıkma korkusu, sık aralıklarla tıbbi bakım alma takıntısı, iÅŸ ve okul sorunları, sosyallikten kaçınma, çeÅŸitli psikiyatrik sorunlar, madde ve alkol kullanımına eÄŸilim, intihar isteÄŸi ve finansal problemlere neden olur.
Panik atak tedavisi için doÄŸru tanının konulması önemlidir. Pek çok hastalığı taklit edebilen bu durumda ilk olarak hasta ve sonrasında hastanın yakınlarından detaylı öykü alınmalıdır. Ardından hastaya solunum fonksiyon testi, kan sayımı, EKG, tiroit testi uygulanabilir. Atak yaÅŸayan herkeste panik bozukluk olması gibi bir durum söz konusu olmadığından DMS kriterlerine de bakılır. Bu kriterler:
Peki panik atak için hangi doktora gidilir? Bu ataÄŸa neden olan problem zihinsel ya da fiziksel kaynaklı olabilir. Bu nedenle ilk olarak bir kardiyolog uzmanına baÅŸvurmak önemlidir. Uzman gerekli gördüÄŸü takdirde psikiyatri doktoruna yönlendirir. Panik atak belirtileri testi yapılır. Bu testte atakların yaÅŸanma sıklığı, atakların süresi, hangi belirtilerin yaÅŸandığı, kiÅŸinin ailesinde atak yaÅŸayan olup olmadığı gibi sorular sorulur.
Tanı doÄŸrulanmışsa temel tedavide hem psikoterapi uygulamaları hem de ilaç tedavisi kullanılır. Psikolojik tedavide de BDT uygulamaları temel olarak kullanılır. BDT ise kiÅŸinin kendi deneyimlerini hedefler ve panik belirtilerinde farkındalığı saÄŸlar. Psikoterapi teknikleri tedavide zaman ve çaba isteyen bir süreci kapsar. Bu süreçte hastalar birkaç haftanın ardından belirtilerin azaldığını hisseder. Birkaç aylık terapinin sonunda da belirtiler belirgin olarak azalır. Terapi süreci 6-12 seans kadar sürebilir.
Panik atak aniden baÅŸlar ve giderek ÅŸiddetlenir. Ancak günlerce sürmez, çoÄŸunlukla 10 ya da 30 dakika ve nadir olarak da 1 saat sürer.
Yapılan araÅŸtırmalara göre kriz anında yapılması gerekenler aÅŸağıdaki gibidir:
“Panik atak geçiren kiÅŸiye ne yapmalı?” sorusu kadar kriz anında nelerin yapılmaması gerektiÄŸi de merak edilen konular arasında. Ä°ÅŸte yapılmaması gerekenler:
YaÅŸanan ataktan korkulmamalı, yaÅŸanma olan sonraki atak ihtimali düÅŸünülmemeli, atak anında alkol, madde ya da sigara kullanılmamalıdır.
Panik atak tedavi sürecinde nefes egzersizlerinin önemli bir yer vardır. Nefes egzersizi ile kiÅŸinin gevÅŸemesi saÄŸlanır. Bu gevÅŸeme ile kiÅŸinin kalp hızında düÅŸme, solunumda yavaÅŸlama, oksijen tüketiminde azalma, kan basıncında düÅŸme, analitik düÅŸünme ve beynin alfa aktivitesinde artma yaÅŸanır. Bu nedenle atak geçiren kiÅŸilerin her gün 20-30 dakika kadar gevÅŸeme ve nefes egzersizleri yapması önemlidir. Atak nedeniyle kalp krizi geçirme, boÄŸulma, bayılma, dengeyi kaybetme, delirme ve kontrolü yitirme korkusu yaÅŸanır. Ancak bu durumlar panik atakla baÄŸlantılı deÄŸildir.
“Panik atak nedir tedavisi nasıl olur?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
Erken evrede baÅŸlatılan tedavi ilk adım olmalıdır. Bununla birlikte rutin hayat, yeterli uyku, saÄŸlıklı beslenme, aşırı kafein tüketiminden kaçınma da önemlidir. Atak semptomlarını azaltmak için de nefes egzersizleri, meditasyon ya da yoga yapılmalıdır. Ayrıca kiÅŸi yaÅŸadığı korkuları sınıflandırmalı, bu korkularla yüzleÅŸme çabasında olmalı, korkuya neden olacak durum ve yerlerden de kaçınmalıdır. Ayrıca kiÅŸi, stresi yönetme becerisini de kazanmalıdır. Atak yaÅŸayan kiÅŸilerin BiliÅŸsel Davranışçı Terapi (BDT) uygulamalarında edindiÄŸi baÅŸ etme becerilerini hayatında sık kullanması önemlidir. Bu kiÅŸiler karın solunumu yapmalıdır. Ayrıca stresle yüzleÅŸme becerileri de mutlaka kazanılmalıdır. KiÅŸinin bu süreçte kendine zaman ayırması ve kendini kabul etmesi de ayrıca önemlidir. Düzenli egzersizler de bu süreçte yardımcıdır.