Çocuklarda büyüme aÄŸrısı, ergenlik bitimine kadar ara ara gözlenebilir ve genel olarak fizyolojik geliÅŸim süreci ile ilgilidir. 4 ile 12 yaÅŸ arası çocukların hemen hemen yarısında görülen bu aÄŸrılar büyümenin bir parçası olduÄŸundan iyi huylu aÄŸrılar olarak kabul edilir. Ancak hangi aÄŸrıların büyüme aÄŸrısı olduÄŸu ve hangi aÄŸrıların da dikkate alınması gerektiÄŸi iyi bilinmelidir.
“Büyüme aÄŸrısı nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
4 ile 6 yaÅŸ civarında baÅŸlayan ve 12 yaşına dek devam eden kas-iskelet aÄŸrılarıdır. Büyümenin bir parçası olan bu aÄŸrılar, çocuÄŸun yaşı ilerledikçe azalır.
Büyüme aÄŸrıları 4-12 yaÅŸ arasındaki her 5 çocuktan 2’sinde görülür. Normal bir sürecin parçası olan aÄŸrılar ile birlikte yüksek ateÅŸ, genel halsizlik, aÄŸrıyan bölgede kızarıklık, renk deÄŸiÅŸimi, morluk, ÅŸiÅŸlik gibi durumlar söz konusuysa mutlaka bir uzman deÄŸerlendirmesine baÅŸvurulmalıdır.
Kas-iskelet sistemi, çocuklarda geliÅŸimi süreklilik gösterir ve bu süreklilik ergenlik döneminin sonuna kadar da devam eder ve büyüme aÄŸrısı görülebilir. Kız çocuklarında 8-10 yaÅŸ, erkeklerde de 10-12 yaÅŸ civarı baÅŸlayan ergenlik dönemiyle birlikte kas-iskelet sistemi geliÅŸimi, boy uzaması hızlanır. Bu süreç kız çocuklarında 15-17 yaÅŸ ve erkek çocuklarında da 16-18 yaÅŸ civarında sonlanır. Bazı çocuklarda bu büyüme ve ergenlerde büyüme aÄŸrısı 20-21 yaşına kadar devam eder. Büyüme aÄŸrılarının tam nedeni bilinmemekle birlikte bu aÄŸrıların aÅŸağıdaki nedenlerden kaynaklandığı düÅŸünülmektedir:
Çocuklarda büyüme aÄŸrısı belirtileri genellikle akÅŸama doÄŸru ve geceleri yaÅŸanır. Boy uzama aÄŸrısı belirtileri olarak da aÄŸrıda aşırı efor sonrası artma, aÄŸrının dizin üst ve alt tarafındaki kaslarda görülme durumu söz konusudur. Bunun yanında çocuÄŸun doÄŸal büyüme ve geliÅŸme süreci genellikle aÄŸrısızdır. Ancak büyümenin gerçekleÅŸtiÄŸi dönemde çocuÄŸun fiziksel aktivitelerinde artış ile birtakım aÄŸrılar söz konusu olabilir.
“Büyüme aÄŸrısı vücudun hangi bölgelerinde görülür?” diye merak ediyorsanız iÅŸte bu sorunun yanıtı:
Peki büyüme aÄŸrısı tek bacakta olur mu? Bu aÄŸrılar genellikle tek bacakta olmaz. ÇocuÄŸunuzda tek taraflı aÄŸrı durumu yaÅŸanıyorsa bu ciddi bir durumun iÅŸareti olabilir. Bu nedenle doktorunuzla görüÅŸmelisiniz.
Büyüme aÄŸrısı çocuklarda genellikle alt ekstremitelerde ortaya çıkar. Kalça, bel ve üst ekstremitelerde nadiren görülür. Bu aÄŸrılar sıklıkla uyluk ön yüzü, diz arkası ve baldırlarda akÅŸam ve geceleri ortaya çıkan, uykudan uyandıran, birkaç dakikadan birkaç saate dek sürebilen aÄŸrılardır. Eklem veya kemikte deÄŸil, kasta aÄŸrı söz konusudur. Genelde, artmış fiziksel aktivite sonrası görülür. Bazen günlerce aÄŸrı olmazken, bazen de tekrarlayıcı bir özellik gösterebilir. AÄŸrılar kramp ÅŸeklinde, derin, rahatsız edici bir tarzda hissedilir. Sıklıkla çift taraflı ve simetriktir. Bazı çocuklarda bütün gece boyu sürebilir. Bu hastalarda topallama, eklemlerde ÅŸekil bozuklukları, fiziksel aktivite kaybı olmaz. AÄŸrılar genellikle sabahları tamamen geçer.
“Büyüme aÄŸrısı kaç yaşında baÅŸlar?” diye merak ediyorsanız büyüme kaynaklı aÄŸrıların genellikle 3 ile 5 ve 8 ile 12 yaÅŸlarında ortaya çıktığını bilmelisiniz. Bu durumda 3 yaşındaki çocuÄŸun bacak aÄŸrısı yaÅŸaması mümkündür. 3 yaşında baÅŸlayan 5 yaşındaki çocuÄŸun bacak aÄŸrısı ise çocuÄŸun yaşının ilerlemesi ile birlikte azalır.
Büyüme aÄŸrısında öykü tipiktir. Tanılamada kemik taraması, röntgen, tomografi, MR ve laboratuvar testleri ile görüntüleme testleri anormal fizik muayene bulgusunun varlığında ya da atipik öyküde kullanılarak yapısal, enfeksiyon, travmatik, romatolojik ve onkolojik sebeplerin tespitinde kullanılır.
Daha küçük yaÅŸlardaki veya 16 yaşında büyüme aÄŸrısı genellikle herhangi bir tedaviye gerek kalmadan azalarak biter.
“Çocuklarda büyüme aÄŸrısına ne iyi gelir?” sorusunun yanıtı ise ÅŸöyledir:
Daha küçük yaÅŸlarda veya 19 yaşında büyüme aÄŸrısı ÅŸu durumlarda bir uzman bakış açısıyla deÄŸerlendirilmelidir:
Boy uzama aÄŸrısı belirtileri tek taraflı, lokal ve sürekli, gündüzleri daha baskın, eklemlerde sertlik ve ÅŸiÅŸlikle ilgili ise bu durumun altında romatizmal hastalıklar, enfeksiyon, eklem problemleri yatıyor olabilir. Büyüme aÄŸrısı karıştırılan hastalıklar ise ÅŸöyledir: