Vücudun birçok yerinde ortaya çıkabilen polip, hücrelerin normalden fazla çoÄŸaldığı ve bu çoÄŸalma sonucunda oluÅŸturduÄŸu yapılardır. Bu yapılar mide, burun, rahim gibi vücudun hemen hemen her yerinde oluÅŸabildiÄŸi gibi kalın bağırsakta da görülebilir. Kalın bağırsakta polip oluÅŸumunun kanserleÅŸmeden alınması son derece önemlidir. Bu sebeple kiÅŸilerin belirli bir yaÅŸtan sonra (40-45) senede 1 kez olacak ÅŸekilde kolonoskopi ve endoskopi kontrolü yaptırması gerekir. Özellikle yakınında mide ya da bağırsak kanseri olanlar senede 1 kez kontrol amaçlı doktor muayenesine gitmeli ve bağırsaktaki polip karşısında önlem almalıdır.
“Bağırsak polipi nedir?” diye merak ediyorsanız hücrelerin kalın bağırsakta yani bağırsak kanalının iç yüzeyinde oluÅŸan anormal büyümeler olduÄŸunu bilmelisiniz. Genellikle zararsız olan bağırsak polipleri ihmal edildiÄŸinde büyüyerek ciddi saÄŸlık sorunlarına neden olabilir.
Kalın bağırsak polip oluÅŸumu belirti vermeyebilir. Birçok polip oluÅŸumu kontroller sırasında tesadüfen bulunabilir. Bağırsakta polip belirtileri ise aÅŸağıdaki gibi özetlenebilir:
Bu belirtiler kiÅŸide polip ya da polip nedenli kolon kanseri olduÄŸu anlamına gelmez. Bu belirtiler kullanılan bazı ilaçlar veya hemoroid kaynaklı da olabilir. Bu nedenle durumdan emin olmak adına bir uzmana baÅŸvurulmalıdır.
Bağırsaktaki polipler neden kaynaklanır tam olarak bilinmemekte. Ancak herkeste görülebilen poliplerin oluÅŸumunda bazı risk faktörleri bulunur. Bu risk faktörleri aÅŸağıdaki gibi özetlenebilir:
Bağırsak poliplerinin belirtileri çeÅŸitli ÅŸekillerde gözlemlenerek belirlenebilir. Bu noktada tarama testleri, poliplerin kanserli olmasından önce önemli bir rol oynar. Bu tarama yöntemleri aÅŸağıdaki gibi özetlenebilir:
“Bağırsakta polip nedir?” sorusu kadar bu poliplere yönelik uygulanan tedavi de merak edilenler arasında. Siz de “Bağırsak polip ameliyatı nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız bu süreç ÅŸu ÅŸekilde özetlenebilir:
Bağırsak polipleri belirlendiÄŸinde çıkartılmalıdır. Bunun yanında yapılacak iÅŸlem polipin çeÅŸidine ve sayısına göre deÄŸiÅŸebilir. Bu iÅŸlemler polipektomi, rektum ve kolon çıkarılması, minimal invaziv cerrahidir.
Bağırsak polip belirtileri iki ana tür polipe baÄŸlıdır. Bunlar; adenomatöz polipler ve hiperplastik poliplerdir. Adenomatöz polipler; kalın bağırsakta görülen poliplerin büyük bir çoÄŸunluÄŸudur. Bu adenom tipi polipler kolon kanserinin en yaygın nedenlerinden biridir. Adenomların kansere dönüÅŸme riski büyüklüÄŸü ve polip sayısı ile ilgilidir. Bunun yanında mikroskop ile incelenen birçok polip kanser durumu olmasa bile ileride kansere dönüÅŸebilir. Bu poliplerin mikroskop altındaki görünümlerine göre; villöz adenom, tübülovillöz adenom ve tübüler adenom tipleri bulunur. Hiperplastik polipler ise en sık görülen ikinci kolon polip türüdür. Ancak genel olarak kanser oluÅŸumuna neden olmazlar. Çapları genellikle 0.5 cm’den küçük olan bu poliplerin belirlenerek adenom poliplerden ayırt edilmesi oldukça önemlidir.
“Bağırsak polip nedir? Polip görüntüsü nasıldır?” diye merak ediyorsanız kalın bağırsak poliplerin mikroskop altında incelendiÄŸinde farklı görünebileceÄŸini bilmelisiniz. Mikroskop ile incelendiÄŸinde tamamen düz görünen polipler ve mantar ÅŸeklinde görünen polipler de bulunur. Poliplerin mikroskop altındaki görüntüsü genellikle sapsız, tırtıklı, boru ÅŸeklinde ve kılsı çıkıntılıdır.
Kolon polipleri çok yaygın ÅŸekilde görülebilir. Bu görülme oranı ise yaÅŸlanma ile birlikte artar. Kalın bağırsağında polip bulunan bireyin bağırsağının baÅŸka bir kısmında da ek polip görülme ya da ileride baÅŸka bir polip oluÅŸturma ihtimali bulunur. Kalın bağırsak polipleri yaygın ÅŸekilde erkeklerde, yaÅŸlılarda, eriÅŸkin yaÅŸ grubunun %1-12’sinde, 70 yaÅŸ ve üzeri bireylerin %40’ında, 50’li yaÅŸlarda olan kadınların %15’inde ve erkeklerin de %25’inde görülür. YaÅŸam boyu bağırsak polibi teÅŸhisi riski de %6’dır.
Kalın bağırsakta meydana gelen poliplerin bazıları için müdahale gerçekleÅŸmezse ileri evrelerde kolon kanseri oluÅŸumuna neden olabilir. Bu risk polip sayısı ve polip tipi ile ilgilidir. Kanserli olmayan kalın bağırsak polipleri zaman içinde genetik materyallerdeki deÄŸiÅŸikliklerle kanserli olabilir.
Kolonda teÅŸhis edilen polipler kolonoskopi ile aynı seansta alınabilir. Bu iÅŸlemin süresi polip sayısına baÄŸlıdır ve 30 dakika ile 1 saat kadar sürebilir.
Polip nedeniyle ameliyat olan hastalar yüksek ateÅŸ, kanlı dışkı, karında ÅŸiddetli yaÅŸanan aÄŸrı, makatta polip belirtileri olarak makat bölgesinde kanama, halsizlik ve baÅŸ dönmesine dikkat etmeli, bu ÅŸikayetleri yaÅŸaması durumunda doktora baÅŸvurmalıdır.
Kolonoskopik olarak teÅŸhis edilen polibin total olarak alınması en temel yaklaşımdır. Alınan polipler bu yaklaşıma göre alınarak patolojiye gönderilir, deÄŸerlendirme yapılır.
Neoplastik olmayan poliplerde rutin takip gerekli deÄŸildir. Adenomatöz polip gibi riski yüksek polip varlığında kolon kanseri oluÅŸma riski artar. Bu risk; alınan adenom poliplerin özelliÄŸine, boyutuna, sayısına göre deÄŸiÅŸir. Alınan polipte yalnızca displazi var invaziv karsinom veya ağır displazi yoksa kolonoskopi kontrolü 1 yıl sonra önerilir. Kolonun tamamen temiz olması ve yeni polip tespit edilmemesi durumunda ilk kontrol 3 yıl sonra yapılabilir. Yapılan bu kolonoskopide patoloji saptanmaması durumunda kontroller 5 yıl arayla gerçekleÅŸtirilebilir. Ancak yapılan kontroller sırasında yeni bir adenom tespit edilmesi durumunda takip protokolü sıfırlanarak en baÅŸa dönülür.
Polip oluÅŸumunu engellemek adına yapılması gerekenlerden biri beslenme ÅŸekli ve yaÅŸam tarzında yenilikler uygulanmasıdır. Bu hususta kırmızı et tüketimi azaltılmalı, meyve ve sebze ağırlıklı beslenmelidir. Alkol ve sigara tüketiminden uzak durulmalı, kilo kontrolü saÄŸlanmalı ve düzenli fiziksel egzersiz yapılmalıdır. Diyetin kolon poliplerinde önemi yapılan araÅŸtırmalara göre C vitamini, sebze, meyve, tahıl ağırlıklı beslenerek, kalsiyum desteÄŸi almanın koruyucu olduÄŸu açıklaması ile de vurgulanır. Bu nedenle kızarmış gıdalar, kırmızı et, iÅŸlenmiÅŸ et tüketimi azaltılmalıdır.