Bağırsak Polipleri Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Vücudun birçok yerinde ortaya çıkabilen polip, hücrelerin normalden fazla çoğaldığı ve bu çoğalma sonucunda oluşturduğu yapılardır. Bu yapılar mide, burun, rahim gibi vücudun hemen hemen her yerinde oluşabildiği gibi kalın bağırsakta da görülebilir. Kalın bağırsakta polip oluşumunun kanserleşmeden alınması son derece önemlidir. Bu sebeple kişilerin belirli bir yaştan sonra (40-45) senede 1 kez olacak şekilde kolonoskopi ve endoskopi kontrolü yaptırması gerekir. Özellikle yakınında mide ya da bağırsak kanseri olanlar senede 1 kez kontrol amaçlı doktor muayenesine gitmeli ve bağırsaktaki polip karşısında önlem almalıdır.
Bağırsakta Polip Nedir?
“Bağırsak polipi nedir?” diye merak ediyorsanız hücrelerin kalın bağırsakta yani bağırsak kanalının iç yüzeyinde oluşan anormal büyümeler olduğunu bilmelisiniz. Genellikle zararsız olan bağırsak polipleri ihmal edildiğinde büyüyerek ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Bağırsakta Polip Belirtileri Nelerdir?
Kalın bağırsak polip oluşumu belirti vermeyebilir. Birçok polip oluşumu kontroller sırasında tesadüfen bulunabilir. Bağırsakta polip belirtileri ise aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Dışkı renginde değişme ve dışkıda kan,
- Karın ağrısı,
- Kansızlık,
- Nefes darlığı,
- Rektal kanama,
- Tuvalet alışkanlıklarında değişme. (İshal ya da kabızlığın 1 haftadan uzun sürmesi.)
- Yorgunluk.
Bu belirtiler kişide polip ya da polip nedenli kolon kanseri olduğu anlamına gelmez. Bu belirtiler kullanılan bazı ilaçlar veya hemoroid kaynaklı da olabilir. Bu nedenle durumdan emin olmak adına bir uzmana başvurulmalıdır.
Bağırsak Polipleri Nedenleri Nelerdir?
Bağırsaktaki polipler neden kaynaklanır tam olarak bilinmemekte. Ancak herkeste görülebilen poliplerin oluşumunda bazı risk faktörleri bulunur. Bu risk faktörleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- 50 yaş veya üstü olan kişiler,
- Ailesinde kolon kanseri öyküsü olanlar,
- Aşırı kilolu ve obezite sınırında olma,
- Gardner sendromu yaşama (Bağırsaklarda görülen kalıtsal bir rahatsızlık),
- Hareketsiz yaşam biçimi,
- İnflamatuar bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı veya Ülseratif kolit gibi),
- Kontrol altına alınamayan tip 2 diyabet,
- Sigara kullanımı,
- Stres.
Bağırsak Polipleri Nasıl Teşhis Edilir?
Bağırsak poliplerinin belirtileri çeşitli şekillerde gözlemlenerek belirlenebilir. Bu noktada tarama testleri, poliplerin kanserli olmasından önce önemli bir rol oynar. Bu tarama yöntemleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Baryum lavman: Kolon polipleri teşhisinde kullanılan bir yöntemdir. Teknoloji alanındaki gelişmeler neticesinde kullanılan yeni yöntemlerle eskisi kadar sık kullanılmaz. Bu yöntemde kalın bağırsak baryum ile doldurulur ve röntgen ışınları kullanılarak polip teşhis edilir. Ancak belirtildiği gibi sanal kolonoskopi ve kolonoskopi gibi yöntemlerin kullanılmaya başlanması ile neredeyse terk edilmiş bir yöntemdir.
- Dışkı bazlı testler: Dışkıda kan varlığı kontrol edilir ve sonucun pozitif olduğu durumlarda kolonoskopi uygulanarak polip varlığıyla ilgili inceleme gerçekleştirilir.
- Esnek sigmoidoskopi: Kalın bağırsağın son kısmı kolon ve rektumu örten mukozanın ışıklı ve ucunda kamera bulunan aletle incelenmesi ve polip varlığının araştırılması yöntemidir.
- Kolonoskopi: Bu yöntemde kalın bağırsak ucunda kamera olan bükülebilir esneklikte aletle incelenir. Polip incelemesinde en duyarlı yöntemdir. Bu yöntemle yapılan tarama sırasında polip teşhis edildiğinde doktor müdahalesi ile çıkarılabilir. Polipten doku örneği alınarak biyopsi incelemesi yapma işlemi bırakılarak tespit edilen poliplerin uzman doktor tarafından hemen alınması yöntemi daha sağlıklıdır.
- Sanal kolonoskopi: Manyetik Rezonans (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) gibi radyolojik görüntüleme yöntemleri ile gerçekleştirilir. Bu yöntemde kolona verilen kontrast maddeden sonra görüntüleme yapılarak polip araştırılır. Sanal kolonoskopi ile çok küçük boyutlardaki polipleri tespit etmekte sorun yaşanabilir ve polip tespiti durumunda çıkartılması için kolonoskopi gerekebilir.
Bağırsak Poliplerinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
“Bağırsakta polip nedir?” sorusu kadar bu poliplere yönelik uygulanan tedavi de merak edilenler arasında. Siz de “Bağırsak polip ameliyatı nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız bu süreç şu şekilde özetlenebilir:
Bağırsak polipleri belirlendiğinde çıkartılmalıdır. Bunun yanında yapılacak işlem polipin çeşidine ve sayısına göre değişebilir. Bu işlemler polipektomi, rektum ve kolon çıkarılması, minimal invaziv cerrahidir.
- Kolon ve rektum çıkarılması: Nadir görülen kalıtsal bir hastalık durumunda rektum ve kolonu çıkarmak için ameliyat gerekebilir. Bu türden ailesel sağlık sorunu olan hastalar için kolon ve rektumun çıkarılması kolon kanseri önlemede en iyi yoldur.
- Minimal invaziv cerrahi: Rektum ve kalın bağırsak taraması sırasında güvenli ve büyük bir şekilde çıkarılmayan polipler genellikle laparoskopik olarak çıkarılır.
- Polipektomi: Tel döngü veya forseps ile polipin kalın bağırsaktan çıkarılmasıdır. Çıkarılacak polip 1 cm’den daha büyükse izole edilerek çevre dokulardan uzaklaştırılması için sıvı enjekte edilerek işlem uygulanabilir.
Bağırsak polip belirtileri iki ana tür polipe bağlıdır. Bunlar; adenomatöz polipler ve hiperplastik poliplerdir. Adenomatöz polipler; kalın bağırsakta görülen poliplerin büyük bir çoğunluğudur. Bu adenom tipi polipler kolon kanserinin en yaygın nedenlerinden biridir. Adenomların kansere dönüşme riski büyüklüğü ve polip sayısı ile ilgilidir. Bunun yanında mikroskop ile incelenen birçok polip kanser durumu olmasa bile ileride kansere dönüşebilir. Bu poliplerin mikroskop altındaki görünümlerine göre; villöz adenom, tübülovillöz adenom ve tübüler adenom tipleri bulunur. Hiperplastik polipler ise en sık görülen ikinci kolon polip türüdür. Ancak genel olarak kanser oluşumuna neden olmazlar. Çapları genellikle 0.5 cm’den küçük olan bu poliplerin belirlenerek adenom poliplerden ayırt edilmesi oldukça önemlidir.
“Bağırsak polip nedir? Polip görüntüsü nasıldır?” diye merak ediyorsanız kalın bağırsak poliplerin mikroskop altında incelendiğinde farklı görünebileceğini bilmelisiniz. Mikroskop ile incelendiğinde tamamen düz görünen polipler ve mantar şeklinde görünen polipler de bulunur. Poliplerin mikroskop altındaki görüntüsü genellikle sapsız, tırtıklı, boru şeklinde ve kılsı çıkıntılıdır.
Kolon polipleri çok yaygın şekilde görülebilir. Bu görülme oranı ise yaşlanma ile birlikte artar. Kalın bağırsağında polip bulunan bireyin bağırsağının başka bir kısmında da ek polip görülme ya da ileride başka bir polip oluşturma ihtimali bulunur. Kalın bağırsak polipleri yaygın şekilde erkeklerde, yaşlılarda, erişkin yaş grubunun %1-12’sinde, 70 yaş ve üzeri bireylerin %40’ında, 50’li yaşlarda olan kadınların %15’inde ve erkeklerin de %25’inde görülür. Yaşam boyu bağırsak polibi teşhisi riski de %6’dır.
Kalın bağırsakta meydana gelen poliplerin bazıları için müdahale gerçekleşmezse ileri evrelerde kolon kanseri oluşumuna neden olabilir. Bu risk polip sayısı ve polip tipi ile ilgilidir. Kanserli olmayan kalın bağırsak polipleri zaman içinde genetik materyallerdeki değişikliklerle kanserli olabilir.
Kolonda teşhis edilen polipler kolonoskopi ile aynı seansta alınabilir. Bu işlemin süresi polip sayısına bağlıdır ve 30 dakika ile 1 saat kadar sürebilir.
Polip nedeniyle ameliyat olan hastalar yüksek ateş, kanlı dışkı, karında şiddetli yaşanan ağrı, makatta polip belirtileri olarak makat bölgesinde kanama, halsizlik ve baş dönmesine dikkat etmeli, bu şikayetleri yaşaması durumunda doktora başvurmalıdır.
Kolonoskopik olarak teşhis edilen polibin total olarak alınması en temel yaklaşımdır. Alınan polipler bu yaklaşıma göre alınarak patolojiye gönderilir, değerlendirme yapılır.
Neoplastik olmayan poliplerde rutin takip gerekli değildir. Adenomatöz polip gibi riski yüksek polip varlığında kolon kanseri oluşma riski artar. Bu risk; alınan adenom poliplerin özelliğine, boyutuna, sayısına göre değişir. Alınan polipte yalnızca displazi var invaziv karsinom veya ağır displazi yoksa kolonoskopi kontrolü 1 yıl sonra önerilir. Kolonun tamamen temiz olması ve yeni polip tespit edilmemesi durumunda ilk kontrol 3 yıl sonra yapılabilir. Yapılan bu kolonoskopide patoloji saptanmaması durumunda kontroller 5 yıl arayla gerçekleştirilebilir. Ancak yapılan kontroller sırasında yeni bir adenom tespit edilmesi durumunda takip protokolü sıfırlanarak en başa dönülür.
Polip oluşumunu engellemek adına yapılması gerekenlerden biri beslenme şekli ve yaşam tarzında yenilikler uygulanmasıdır. Bu hususta kırmızı et tüketimi azaltılmalı, meyve ve sebze ağırlıklı beslenmelidir. Alkol ve sigara tüketiminden uzak durulmalı, kilo kontrolü sağlanmalı ve düzenli fiziksel egzersiz yapılmalıdır. Diyetin kolon poliplerinde önemi yapılan araştırmalara göre C vitamini, sebze, meyve, tahıl ağırlıklı beslenerek, kalsiyum desteği almanın koruyucu olduğu açıklaması ile de vurgulanır. Bu nedenle kızarmış gıdalar, kırmızı et, işlenmiş et tüketimi azaltılmalıdır.
Yorum Ekle
