Deprem Çocuğa Nasıl Anlatılır?

22 / ÅžUB
2023

Ebeveynler özellikle küçük çocuklar söz konusu olduÄŸunda deprem gibi korkutucu bir konuyu gündeme getirmek konusunda tereddüt yaÅŸar ve “Deprem çocuÄŸa nasıl anlatılmalı?” sorusunu sıklıkla sorar.  ÇocuÄŸun çevresinde neler olup bittiÄŸine dair bir anlayışa sahip olması önemlidir. Çünkü çocuÄŸun çevresindeki belirsizlikler hem korku hem de kaygının artmasına neden olur. Bu duyguyu yaÅŸayan çocuk kendini güvende hissetmez. ÇocuÄŸun zihnindeki “neden?” sorusu bu nedenle yaşına uygun bir ÅŸekilde yanıtlanmalıdır.

Deprem Çocuklara Nasıl Anlatılır?

“Deprem nedir?” sorusunu çocuÄŸunuz için nasıl yanıtlayacağınızı düÅŸünüyorsanız öncelikle çocuÄŸunuzun yaşına uygun yanıtlar vermeniz gerektiÄŸini bilmelisiniz. Ä°ÅŸte yapmanız gerekenler:

Okul öncesi deprem nasıl anlatılır?

• ÇocuÄŸunuzla bir sohbet baÅŸlatın. "Deprem hakkında olanları duydun mu?" ya da "Bu olaylar hakkında nasıl hissediyorsun?" gibi cümlelerle sohbete baÅŸlayın. Sonrasında "Bunun çok korkutucu olduÄŸunu biliyorum." gibi cümleler kullanarak çocuÄŸunuzun duygularının anlaşıldığını ve kapsandığını hissettirin. EÄŸer çocuk konuÅŸmak istemiyorsa çocuÄŸu konuÅŸmak için zorlamayın.
• Okul öncesi yaÅŸ grubundaki çocuklar depremle ilgili birçok “neden?” sorusunu size sorabilir. Ä°lk olarak bu sorulara ve çocuÄŸunuzun merakına hazırlıklı olmalısınız. Yanıtlarınızın da mümkün olduÄŸu kadar basit olmasına dikkat etmelisiniz.
• ÇocuÄŸunuzu dikkatle dinlediÄŸinizde aslında güvende olup olmadıklarını anlamaya çalıştıklarını fark edebilirsiniz. Bu noktada hem kendisinin hem de sizlerin güvende olduÄŸunu, her ÅŸeyin yolunda gittiÄŸini sıklıkla dile getirmelisiniz. Bunu yaparken korkma, endiÅŸelenme demek yerine aÅŸağıdaki örnek ifadeleri kullanabilirsiniz:

“Tüm bu olanlar seni endiÅŸelendirmiÅŸ ve korkutmuÅŸ olabilir. Ama baban ve ben senin yanındayız ve tehlike anında seni korumaya hazırız.”

• Çocuk yanında olmayan sevdikleri için endiÅŸe yaşıyorsa bu kiÅŸilerin güvende olduÄŸunu anlatabilir ve telefonla arayabilirsiniz.
• ÇocuÄŸunuz yıkılan bina görüntüsünü deneyimlemiÅŸse bu binaların tekrar geri oluÅŸabileceÄŸini düÅŸünebilir. Bu nedenle konuyla ilgili sorularını mutlaka dinleyin ve yaşına uygun açıklamalarda bulunmaya gayret edin.
• ÇocuÄŸunuzda sözel olmayan kaygı belirtileri gözlemliyorsanız teması artırmalı ve kucaklama gibi sözel olmayan yollarla kaygılarına yanıt vermelisiniz.
• ÇocuÄŸunuzun sözel ifadesi henüz geliÅŸmediyse bazı duyguları siz isimlendirebilirsiniz. ÖrneÄŸin çocuÄŸunuz korku temalı bir oyun oynuyorsa buna engel olmamalı ve çocuÄŸunuza duygularını ifade etmesi için fırsat ve alan tanımalısınız.
• ÇocuÄŸunuzun yanında deprem konusunda verdiÄŸiniz tepkiler ve konuÅŸtuÄŸunuz konularda dikkatli olmalısınız.
• Bu dönemde henüz somut algılamada olan çocuÄŸunuza depremi somutlaÅŸtırarak oyunla anlatabilirsiniz. Legolardan ÅŸehir kurabilir ve küçük bir deprem senaryosu canlandırabilirsiniz. Deprem okul öncesi dönemde oyunlarla anlatıldığında daha bilgilendirici ve daha az korkutucu olabilir.
• Bu süreçte çocuÄŸun olayla ilgili konuÅŸmasına, duygularını ifade etmesine, yazmasına, resim çizmesine ve oyun senaryoları canlandırmasına izin vermeli hatta desteklemelisiniz.
• Deprem sonrası çocuÄŸunuzda yeni korkular, sinirlilik gibi duygu parmak emme, alt ıslatma gibi ve davranışlarında ani deÄŸiÅŸiklikler gözlemliyorsanız bu durum karşısında sabırlı ve anlayışlı olmalısınız.
• ÇocuÄŸunuzun konuyla ilgili üzülme ve aÄŸlamasına izin vermelisiniz.
• YaÅŸanan depremin hiçbir ÅŸekilde çocuÄŸun suçu olmadığının güvencesini de vermelisiniz.
• ÇocuÄŸunuzun uyumakta zorlanıyorsa yanınızda uyumak istiyorsa izin vermelisiniz.
• ÇocuÄŸunuzla yatmadan önce hikâye okumak, birlikte akÅŸam yemeÄŸi yemek ve oyun oynamak gibi rutinlerinizi aksatmamalısınız.
• Kontrolün çocukların kendilerinde olduÄŸuna dair yardımcı olmak örneÄŸin “Ne giymek istersin? Ne yapmak istersin?” gibi çocuÄŸu sürece dahil edecek sorumluluklar vermelisiniz.

Okul çağında çocuklara deprem nasıl anlatılır?

Bu dönemdeki çocuklar okul gibi faaliyetlerin içinde olduÄŸundan evin dışında daha fazla vakit geçirir ve daha fazla bilgiyi açıktır. Ancak süreklilik, devamlılık ve ölüm gibi kavramlar oturmuÅŸ olsa bile çocuklar konu ile ilgili yoÄŸun kaygı duyabilir ve bu kaygıyı kontrol etmekte zorlanabilir. Ä°ÅŸte dikkat etmeniz gerekenler:

• Bu dönemdeki çocuÄŸunuzla konuÅŸmaya kendi hislerinizi anlatarak baÅŸlayabilirsiniz. YaÅŸananların sizi gerçekten üzdüÄŸünü dile getirip çocuÄŸunuzun tepkisini bekleyebilirsiniz.
• Depremi yer kabuÄŸunun hareketliliÄŸi ve buna baÄŸlı olan depremin nasıl bir doÄŸa olayı olduÄŸunu çok detaya girmeden anlatabilirsiniz. ÇocuÄŸunuzu kaldırabileceÄŸinden fazla bilgiye boÄŸmamanız önemli.
• Sonraki adımda depremin evlere, binalara ve insanlara verebileceÄŸi olası zararlardan söz edebilirsiniz. Ardından evinizde ne tür önlemler aldığınızı, ailesi olarak onu çok sevdiÄŸinizi, güvenliÄŸini saÄŸlamak için hazır olacağınızı da belirtmelisiniz.
• Maruz kaldığı sosyal medya içeriklerini sınırlandırın. Olumsuz içeriklerden çok olumlu içerikleri izlemesini destekleyin.
• ÇocuÄŸunuzun davranışlarındaki deÄŸiÅŸiklikleri takip edin. Bazı çocuklar diÄŸer çocuklardan daha fazla zorlanırlar. Ä°lgili uzmanlardan yardım alın.

ÇocuÄŸunuz cevaplayamayacağınız sorular soruyorsa:

ÇocuÄŸunuz "bu neden bizim başımıza geliyor?" veya "bu ne anlama geliyor?" gibi sorular soruyorsa aÅŸağıdaki örnek ifadeleri kullanabilirsiniz:

“Evet, bizim için sıra dışı, deÄŸil mi? Bir depremin ne zaman olacağını tahmin edemeyiz. Ama bildiÄŸimiz ÅŸey geçmiÅŸte pek deprem yaÅŸamadığımız. EndiÅŸelendiÄŸini görüyorum ve endiÅŸelenmende bir sorun yok. Ama baban ve ben bu türden ÅŸeyleri nasıl yöneteceÄŸimizi biliyoruz ve seni güvende tutacağız.”

Deprem öncesinde neler yapılmalı?

ÇocuÄŸunuzu güvenli bir alan seçme sürecinin bir parçası olmaya teÅŸvik edin. Böylelikle çocuÄŸunuz deprem anında nereye gitmesi gerektiÄŸi konusunda fikir sahibi olabilir. Deprem çantasını çocuÄŸunuzla birlikte hazırlayabilir ve çantanın nerede bulunduÄŸunu gösterebilirsiniz.

Deprem sırasında neler yapılmalı?

Hazırlık önemli olsa da bir deprem sırasında ne yaptığınız da önemlidir çünkü çocuklarınız sizi izler ve nasıl davrandığınıza göre tepki verir. Deprem sırasında sakin ve yatıştırıcı bir tonla çocuÄŸunuzun depremi iyi atlatmasına yardımcı olmaya çalışmalısınız. Yanınızda tutmalı ve başınızı korumaya alarak nerede duracağına yardımcı olmalısınız.

Depremden sonra neler yapılmalı?

Depremin ardından verdiÄŸiniz tepkiler çocuÄŸunuzun depremle ilgili algısını büyük ölçüde etkiler. Ä°ÅŸte depremden sonra yapabilecekleriniz:

• Çocuklarınızı dinleyin.
• Çocuklarınıza karşı dürüst olun.
• Ä°yileÅŸme sürecinin bir parçası olmalarına izin verin.
• Çocuklarınızın normale dönmesi biraz zaman alıyorsa sabırlı olun.

Yapılmaması Gereken Şeyler

• ÇocuÄŸunuza felaketle ilgili video ve fotoÄŸrafları göstermemelisiniz.
• Hazır hissetmediÄŸi halde çocuÄŸunuzu konuÅŸmaya zorlamamalısınız. Duygu ve düÅŸüncelerini oyunlar oynayarak, birlikte resim çizerek ifade etmesine izin verebilirsiniz.
• Depreme iliÅŸkin tepkilerinizi çocuÄŸunuzla paylaÅŸmamalısınız.
• ÇocuÄŸunuzdan güçlü ve cesur olmasını beklememeli, duygularını yaÅŸamasına izin vermelisiniz.
• Süreçle ilgili tutamayacağınız sözleri vermemeye de dikkat etmelisiniz.

Depremde çocuÄŸunuz sevdiÄŸi birini kaybettiyse "Ölüm ÇocuÄŸa Nasıl Anlatılır?" baÅŸlıklı yazımıza göz atabilir, durumu bastırmadan ve göz ardı etmeden bir psikoloÄŸa baÅŸvurabilirsiniz.