Anoreksiya Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

22 / ÅžUB
2023

Anoreksiya nervoza, bir yeme bozukluÄŸudur. Psikolojik bir rahatsızlık olma özelliÄŸi de taşıyan anoreksiya, tedavi edilmelidir aksi takdirde kiÅŸinin yaÅŸamını tehdit edebilir. YaÅŸ ve cinsiyet fark etmeksizin her bireyin yaÅŸayabileceÄŸi bu yeme bozukluÄŸunda aşırı kilo kaybı görülür. Yaygın olarak da adolesan kadınlarda görülür. 10 ile 19 yaÅŸ arası adolesan dönem olarak tanımlanır. Tüm vakalarda görülen ortak belirti, kiÅŸinin görüntüsünden ve kilosunda memnun olmaması, zayıf olsa bile kendini sürekli kilolu hissetmesidir. Bu memnuniyetsizlik sonucunda kiÅŸi sürdürülmesi zor beslenme alışkanlıkları uygular. Bu nedenle kiÅŸinin yaÅŸamı hem fiziksel hem de ruhsal anlamda olumsuz yönde etkilenir ve kiÅŸi intihara kadar ilerleyebilen psikolojik sorunlar yaÅŸayabilir. Peki anoreksiya nervoza nedir tedavisi nasıldır? Ä°ÅŸte sorunun yanıtı:

Anoreksiya Nedir?

“Anoreksiya nervoza nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:

Anoreksiya, beden ağırlığının aşırı derecede düÅŸük olmasına raÄŸmen kiÅŸinin kilo alma korkusu içinde olması ve çarpık kilo algısı ile karakterize olan yeme bozukluÄŸudur. Yeme bozuklukların dünyanın yaklaşık %10’unu etkiler. Dünya genelinde her yıl yaklaşık olarak 10.000 insan yaÅŸadığı yeme bozuklukları nedeniyle yaÅŸamını yitirir. Bu nedenle ciddiye alınması gereken bir durumdur. Vücudun ihtiyaç duyduÄŸu enerji alımının sürekli kısıtlanma olan bu yeme bozukluÄŸu durumu, kilo almaktan ve kilolu olmaktan aşırı korkma halidir. Bu korku hali ve kısıtlayıcı diyetler sonrasında kiÅŸi hem fiziksel hem de psikolojik çeÅŸitli rahatsızlıklar yaÅŸar.

Anoreksiya temelde iki farklı türe sahiptir:

• Bulimia: Bu kiÅŸiler aşırı derecede yemek yer ve yedikten sonra da bilerek kusar. Bu kiÅŸilerde bağırsak temizliÄŸi için çeÅŸitli ilaçlar ya da müshil kullanma alışkanlığı da söz konusudur.
• DiÄŸer türde kiÅŸi yemek konusunda kendini aşırı kısıtlar. Bu kısıtlama nedeniyle de yaÄŸ ve karbonhidrat içeren besinlerden de uzak durur. Bu kiÅŸilerde aynı zamanda tabağındaki yiyecekleri düzenleme, sadece tek başına yemek yeme, sık sık egzersiz yapma alışkanlıkları da bulunur.

Anoreksiya Nedenleri Nelerdir?

Bu yeme bozukluÄŸu durumunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte anoreksiya nervoza nedenleri genetik yapı, çevresel faktörler ve kiÅŸilik özelliklerine baÄŸlı ortaya çıktığı söylenebilir. KiÅŸi bu sürece sık sık diyet yapma ile baÅŸlar ve saÄŸlıksız bir kiloya ulaÅŸana kadar da ilerler. Sonuç olarak bu kiÅŸiler kilo almaktan aşırı derecede korkan bir ruh haline sahip olur. Bu ruh haline sebep olan önemli faktörlerden biri de çevredir. Özellikle medyada zayıf olmanın güzel olduÄŸuna dair empoze edilen yanlış algı, kilolu kiÅŸilerin hem sosyal hem de profesyonel yaÅŸamında baÅŸarısız olacağının düÅŸündürülmesi buna yol açar. Bunun yanı sıra kiÅŸinin çocukluk döneminde geçirdiÄŸi taciz gibi büyük travmalar da bunda etkilidir.

Anoreksiya Belirtileri Nelerdir?

Fiziksel anoreksiya nervoza belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Aşırı kilo kaybı,
• Aşırı yorgunluk,
• BaÅŸ dönmesi,
• Cinsel isteksizlik,
• DüÅŸük kan deÄŸerleri,
• DüÅŸük tansiyon,
• Karın aÄŸrısı,
• Kuru cilt,
• Regl düzensizliÄŸi,
• Saç ve tırnaklarda saÄŸlıksız görünüm,
• SoÄŸuÄŸa karşı dayanıksızlık,
• Uykusuzluk (insomnia),
• Zayıf görünüm.

Davranışsal anoreksiya nervoza belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Aç olduÄŸunu reddetme,
• Antisosyallik,
• Aşırı spor yapma,
• Aşırı yavaÅŸ ya da aşırı küçük lokmalar tüketme,
• BaÅŸkalarıyla birlikte yemek yemekten kaçınma,
• Bol kıyafetler giyme,
• Depresif olma,
• Gün içerisinde tüketilen yemekler hakkında yalan söyleme,
• Hafıza kaybı,
• ÖÄŸün atlama,
• Sürekli aynada vücudu kontrol etme,
• Sürekli diyet yapma,
• Yemek yedikten hemen sonra kusma.

Anoreksiya hastalarında görülebilecek bazı komplikasyonlar aÅŸağıdaki gibi sıralanabilir:

• Anemi,
• Böbrek rahatsızlıkları,
• DüÅŸük tansiyon,
• Kalp rahatsızlıkları,
• Kemik erimesi,
• Ölüm,
• Regl düzensizliÄŸi veya regl döngüsünün durması,
• Testosteron seviyesinde azalma.

Anoreksiya Tanısı Nasıldır?

KiÅŸinin anoreksik olduÄŸundan ÅŸüphelenen uzman doktorlar, anoreksiya nervoza tanı kriterleri ile kesin tanıyı koyabilir. Uygulanacak fiziki muayenede kiÅŸinin vücut kitle indeksi, tırnak ve deri saÄŸlığı, tansiyonu, kalp ritme ve vücut sıcaklığı kontrol edilir. Bunun yanında kiÅŸinin vücudundaki elektrolit sayısı kan testleriyle ölçülür, tam kan sayımı uygulanır. Ek olarak psikolojik testlerde uygulanabilir. Bu testlerle kiÅŸinin duygu durumu hakkında bilgi edinilir.

Anoreksiya Tedavisi Nasıldır?

Anoreksiya nervoza tedavisi; kiÅŸinin yaşına, yaÅŸadığı semptomlara ve tıbbi öyküsüne göre uygulanır ve bu nedenle kiÅŸiye özeldir. Tedavide multidisipliner anlayışla hareket edilir. Yani tedavi süreci birden fazla doktorun kontrolündedir. Tedavi sürecinde beslenme düzeni için uzman yardımı alınarak kiÅŸinin normal kilo alması saÄŸlanır. Alınacak uzman psikolojik destekle de kiÅŸinin hem duygu hem de davranışsal sorunlarının düzenlenmesinde yardım edilir. Durumun kritik evrede girmesinden önce yardım almayı kabul eden kiÅŸiler, doÄŸru planlanmış bir tedavi süreci ile saÄŸlıklı beden ve ruha kavuÅŸur. Bu durum karşısında kullanılan ilaç tedavisi bulunmamakta. Ancak depresyon tedavisi için kullanılan bazı antidepresanlar tedaviye dahil edilebilir, buna uzman doktor karar verir.

KiÅŸiyi hem tedavi öncesinde hem de tedavi sürecinde zor bir dönem bekler. Tamamen iyileÅŸme süreci uzun süreceÄŸinden kiÅŸide tedavinin iÅŸe yaramadığı düÅŸünceleri oluÅŸabilir. Ayrıca kiÅŸinin kilo almaya dair korkuları tedavi boyunca devam edebilir. Bu nedenle kiÅŸiler tedavi sürerken eski alışkanlıklarına yeniden dönebilir. Bu nedenle kiÅŸinin uzun süre psikolojik destek alması önemlidir. Bu süreçte kiÅŸinin grup ya da biliÅŸsel davranışçı terapi (BDT) seanslarına katılması doÄŸru bir adımdır.