Çocuklarda İnvajinasyon (Bağırsak Düğümlenmesi) Nedir?

 

Bebek ve çocuklarda bağırsak tıkanması kıvrandırıcı ve şiddetli karın ağrılarına neden olan bir sağlık sorunudur. Halk arasında bağırsak düğümlenmesi olarak tanımlanan cerrahi hastalıklar invajinasyon, volvulus ve bağırsak yapışıklığı gibi farklı şekillerden görülen durumlardır. Bunlar bağırsakların dolaşımının bozulmasına neden olarak bağırsağın gangrene gitmesi gibi ciddi komplikasyonları beraberinde getirebilir. Volvulus; ince veya kalın bağırsağın dönerek bükülmesidir. Bu dönerek bükülme kendi etrafında, bağırsağı tutan çevre dokular ya da birbiri etrafında olabilir. Volvulus acil ameliyat gerektirir. Bebek ve çocuklarda bağırsak düğümlenmesi komplikasyonların önlenebilmesi için bir an önce tedavi gerçekleştirilmelidir. Tedavinin gerçekleştirilmesi adına aniden başlayan karın ağrısı, mide bulantısı, karında şişlik, safralı kusma gibi belirtiler gösteren çocuk ve bebekler mutlaka sağlık kuruluşlarına götürülmeli ve muayeneden geçirilmelidir.

Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Nedir?

“İnvajinasyon nedir?” diye merak ediyorsanız halk arasında bağırsak düğümlenmesi, bağırsak tıkanıklığı olarak bilinen bu durumun özellikle 1 yaşın altındaki bebeklerde yaygın görülen, bağırsağın bir bölümünün diğer bölümünün içine girerek sıkışan ve bölgede tıkanıklık yaratan bir sağlık problemi olduğunu bilmelisiniz. Bu sağlık problemi yenidoğan ve bebeklerin ilk 4 aylık döneminde çok nadir görülmekle birlikte 6-12 aylık bebeklerde %70 oranında görülür. Bununla birlikte yetişkinlerde de görülebilir. Özellikle karın için operasyon geçirmiş olan kişilerde meydana gelen doku yapışıklıkları bu durumuna sebebiyet verebilir. Normal süreçte bağırsaklar birbirleri içerisinden sürekli geçer ve geri çıkar. Ancak herhangi bir sebeple bağırsağın geçtiği yerden geri çıkmaması düğümlenmeye neden olur ve sindirim sürecindeki besinler geçiş yapamaz. Bu durum hızlı teşhis ve tedavi edildiğinde başarılı sonuçlar alınır ve bağırsak sağlığı bozulmaz. Ancak teşhis ve tedavinin gecikmesi durumunda tıkanıklık olan kısımdaki bağırsak dokularında doku ölümü yaşanabilir ve bağırsakta delinme gerçekleşerek hayati tehdit oluşturan durum yaşanabilir.

Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Türleri Nelerdir?

İnvajinasyon belirtileri yaşanan düğümlenmenin türü ile ilgilidir. İnvajinasyon türleri aşağıdaki gibidir:

• Brid İleus: Daha önce herhangi bir nedenler karın bölgesinden ameliyat olmuş kişilerin yaşamlarının bir döneminde yapışıklık gelişebilir ve bu bağırsak tıkanıklığı yaratabilir.
• Çekum volvulusu: Bağırsak düğümlenmesinin nadir görüldüğü türlerden biridir. Çekum volvulusunda kolon ve ince bağırsak arasında bulunan çekum karın duvarından ayrılarak kendi etrafında döner. Görüntüleme ile kolaylıkla teşhis edilerek tedavi gerçekleştirilebilir.
• Enine kolon volvulusu: Genelde yaşlılarda görülür ve bağırsağın orta kısmında gerçekleşir. Kronik kabızlık veya uzun/dar mezenter varlığı neden olabilir. Nadir görülür.
• İnvajinasyon: Bağırsakların birbirine geçmesi durumudur. Bu durumda ince bağırsaklar sıklıkla kalın bağırsağa geçer. Nedeni %95 oranında bilinmez ve genellikle bahar aylarında görülür. %5’lik nedenleri arasında bağırsaklarda tümör, lenfoid hiperplazi, meckel divertikülü, polip bulunur.
• Sigmoid kolon volvulusu: Sigmoid; bağırsağın rektuma bağlanan kısmıdır. Çok fazla kas dokusu içerir. Bu kas dokuları dairesel veya yukarı aşağı şekilde yerleşiktir. Çeşitli nedenlerden sigmoid koruyucu zar ya da kendi etrafında dönebilir. Bu durum da dışkı ve gaz çıkışını engelleyebilir. Bağırsak düğümlenmesinin en yaygın türüdür.

Çocuklarda Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Belirtileri Nelerdir?

Bebek ve çocuklarda görülen bağırsak düğümlenmesi genellikle kusma ile başlar. Tüketilen besinleri içeren kusma ise zamanla yeşil ve sarı renkte görünür. Bu renk değişimi, bağırsak tıkanıklığının ilk belirtisidir. Tıkanıklık nedeniyle bağırsaklar geriye doğru şişkinleşir ve bu durum da karın şişliğine neden olur. Bağırsak duvarları ödem yaptığından bu bölgelerde kanama başlar ve makattan çilek jölesi kıvamında kanama oluşur. Bebek ve çocuklarda bağırsak düğümlenmesi belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Aralıklı olarak kramp şeklinde gelerek bebeklerde ayakları karına çekme hareketine neden olan karın ağrıları (kolik tarzı ağrılar),
• Bağırsak hareketlerinin azalması,
• Gaz sancısı ve gaz çıkarmakta güçlük,
• İştahsızlık,
• Kabızlık,
• Karında şişlik,
• Kusma,
• Makattan çilek jölesi şeklinde kan gelmesi.

 

Bebeklerde Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Neden Olur?

“Bebek ve çocuklarda bağırsak düğümlenmesi neden olur?” konu hakkında merak edilenler arasında. Bebeklik döneminden yaşanan bağırsak düğümlenmesi en sık 6-10 ay arasında gözlenir. Bu ayda olan bebeklerde bağırsak düğümlenmesi genellikle ince bağırsağın son kısmının kalın bağırsağın ilk bölümüne sıkışması ile yaşanır. Bağırsak hareketlerinin artmasıyla görülen ishal de düğümlenmede bir risk faktörüdür. Bunun yanında ince bağırsak bebeklik döneminde yaşanan herhangi bir enfeksiyon rahatsızlığına bağlı olarak şişerek kalınlaşabilir. Bu durum da bağırsakların geçiş yaptığı bölgeden geri çıkmasına engel olur ve düğümlenmeye yol açabilir. Crohn hastalığı, bağırsak polipleri, ameliyat sonrası oluşan yapışıklıklar, divertikülit, bağırsak kökenli kanserler ve fıtıklar da bağırsak düğümlenmesi nedenleri arasındadır.

Çocuklarda Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Nasıl Teşhis Edilir?

“Bağırsak düğümlenmesi nasıl teşhis edilir?” diye merak ediyorsanız ilk olarak hastanın öyküsünün alındığını bilmelisiniz. Ardından fiziki muayene ile tıbbi geçmiş incelenir. Volvulus teşhisinde genellikle görüntüleme veya röntgen gerekebilir. Bu görüntülerde doktorlar bükülmüş iç tüp veya kahve çekirdeği şeklini arayabilir. Daha anlaşılır ve net bir görüntüleme için lavman yöntemi de kullanılabilir. Bununla birlikte teşhiste kolonoskopi, bilgisayarlı tomografi, ultrason da kullanılabilir.

Bağırsak düğümlenmesini teşhis etmede kullanılan yöntemler genel olarak şöyledir:

• Ayakta direkt karın grafisi,
• Dışkıdaki kanı inceleme testleri,
• Kan testleri,
• Sigmoidoskopi,
• Ultrasonografi,
• Üst veya alt karın bölgesini incelemek için kontrastlı röntgenler.

Çocuklarda Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Nasıl Tedavi Edilir?

“Bağırsak düğümlenmesi nasıl tedavi edilir?” sorusu da ebeveynlerin merak ettiği konular arasındadır. Bağırsak tıkanıklığı teşhisi alan bebekler hastaneye yatırılarak genellikle antibiyotik tedavisi başlanır. Bu süreçte damar yolu ile antibiyotik tedavisi devam eder ve gereken kan tetkikleri de yapılır. Yaşanan tıkanıklığa bağlı olarak ameliyatlı ya da ameliyatsız tedavi seçeneklerinden en uygun olanı kullanılır.

Çocuklarda Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Ameliyatı

İnvajinasyon ameliyatı, hava redüksiyonu gibi ameliyatsız uygulamalarla tedavisi gerçekleştirilemeyen bağırsak tıkanıklıklarında kullanılır. Teşhis ve tedavisi geciktirilmiş düğümlenme durumlarında da hiçbir yöntem denenmeden doğrudan cerrahi tedavi uygulanır. Ameliyat açık veya kapalı (laparoskopik) yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Yöntemin seçimi hastanın durumuna ve tıkanıklık derecesiyle görülen komplikasyonlara bağlıdır. Ameliyatta iç içe geçmiş olan bağırsaklar elle açılır. Açılamaz bağırsağın dolaşımı gangrene gidecek kadar bozulmuşsa problemli bağırsak kısmı çıkarılır ve bağırsağın sağlıklı iki ucu bir araya getirilir.

Pediatrik anestezi uzmanı eşliğinde ve genel anestezi altında gerçekleştirilen kapalı ameliyatta karnın birkaç farklı bölgesinden göbek deliğine yakın bir yerden 0,5-1 cm boyutunda kesiler açılır. Göbek deliğine yakın bölgeden kamera yerleştirilir ve karın içi görüntülenir. Bu esnada diğer kesilerden yerleştirilen özel laparoskopi çubukları ile ameliyat gerçekleşir.

Açık ameliyatta ise bir miktar tek kesi yapılarak geleneksel yöntemlerle operasyon gerçekleştirilir. Hem açık hem de kapalı operasyonda bağırsaktaki invajinasyonun giderilebilmesi adına uygun müdahaleler uygulanır. Hasta ameliyat yöntemine göre bir veya birkaç gün hastanede kontrol altında tutulur ve hekimin uygun görmesiyle taburcu edilir.

Bağırsak Düğümlenmesi (İnvajinasyon) Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Çocuklarda invajinasyon tedavisi gerçekleştirilen %10 hastada tedavi sonrası ilk 24 saat durumun tekrarlanma ihtimali yüksektir. Bu nedenle ilk 24 saat takip edilme önemlidir. Bu süreçte çocuğun ishal ya da kabız olmamasına da dikkat edilmelidir. Beslenmeye doktor önerisi ile başlanmalı, bağırsaklara ağır gelecek besinlerden uzak durulmalıdır. Bunun yerine tam tahıllı gıdalar, lifli gıdalar, yeşil yapraklı sebzeler, balık, kırmızı et, kırmızı meyveler tüketilmelidir. 3 haftalık diyet uygulanarak asitli içeceklerden, çikolata ve fast food besinlerden uzak durulmalıdır.

Bebeğinizde kolik tarzı ağrılar, mide bulantısı, anüsten kan gelmesi gibi belirtiler gözlemliyorsanız zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.