Bronşit Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

13 / NİS
2023

Konu solunum yolu rahatsızlıkları olduğunda “Bronşit nedir?” sorusu sık gündeme gelir. Bronşit özellikle soğuk kış günlerinde pek çok kişiyi etkileyen solunum yolu rahatsızlıklarından sadece biri. Üst solunum yollarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bu durum yaşam kalitesini düşüren ve günlük aktiviteleri olumsuz etkileyen rahatsız edici semptomlara neden olur.

Bronşit Nedir?

Bronşit nefes alıp verirken solunum yollarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durum bronş adı verilen hava kanallarının şişmesi ve genellikle balgam üretimiyle karakterizedir.

Bronşit Türleri

Bronşit iki türde sınıflandırılabilir: akut bronşit ve kronik bronşit.

Akut bronşit: “Akut bronşit nedir?” sorusu şu şekilde yanıtlanabilir: Genellikle solunum yolu enfeksiyonlarının sonucunda ortaya çıkan ve kısa süreli olan bir durumdur. Virüsler veya bakteriler nedeniyle hava yollarında iltihaplanma meydana gelir ve bu da öksürük, balgam üretimi ve nefes darlığı gibi belirtilere yol açar. Akut bronşitin tedavisi, genellikle semptomları hafifletmeye yönelik olup istirahat, bol sıvı alımı ve gerektiğinde ağrı kesici ilaçların kullanımını içerir. Antibiyotiklere ise ancak bakteriyel enfeksiyon şüphesi olduğunda başvurulur. Çoğu zaman akut bronşit birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir.

Kronik bronşit: Uzun süreli ve tekrarlayan öksürükle karakterize edilen daha ciddi bir durumdur. Genellikle sigara içme veya uzun süreli maruz kalınan hava kirliliği gibi dış etkenlere bağlı olarak gelişir. Kronik bronşitte de iltihaplanma söz konusu olsa da bu durum daha kalıcı olup, solunum sistemindeki hücrelerin hasar görmesine yol açabilir. Kronik bronşitin tedavisi genellikle hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya ve semptomları kontrol altına almaya yöneliktir. Bu amaçla kullanılan yöntemler arasında sigarayı bırakma, hava temizleyicileri kullanma, bronkodilatör ve anti-inflamatuar ilaçlar ile fizyoterapi bulunmaktadır. Kronik bronşitte öksürük ve balgam üretimi en az 3 ay boyunca devam eder ve ardışık 2 yıl boyunca tekrarlar.

Çocuklarda bronşit: “Çocuk ve bebeklerde bronşit nedir?” sorusu şu şekilde yanıtlanabilir: Bronşit genellikle çocuklarda sık görülen bir solunum yolu enfeksiyonudur. Bronş adı verilen hava yollarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Çocuklarda bronşitin belirtileri arasında öksürük, nefes darlığı, göğüste sıkışma hissi, balgam üretimi ve halsizlik yer alır. Bu semptomlar çocuğun günlük aktivitelerini etkileyebilir ve uyku kalitesini de düşürebilir. Bronşit tedavisi genellikle semptomların hafifletilmesi ile başlar. Çocuğa bol miktarda sıvı tüketmesi önerilir ve bazen öksürük kesici ilaçlar reçete edilebilir. Antibiyotikler genellikle viral bronşitte işe yaramaz ancak bakteriyel bir enfeksiyon varsa doktorunuz tarafından reçete edilebilirler. Önleyici önlemler almak da önemlidir.

Bronşit Belirtileri Nelerdir?

Bronşit belirtileri genellikle soğuk algınlığı veya grip benzeri semptomlarla başlar ve zaman içinde daha şiddetli hale gelebilir. Bu hastalığın en yaygın belirtisi öksürüktür. Özellikle akut bronşitte kuru ve tahriş edici bir öksürük görülürken kronik bronşit belirtileri ise balgam üretimiyle birlikte sürekli öksürmedir. Hastaların birçoğu nefes almada zorluk yaşayabilir ve bu durum çoğunlukla hırıltılı solunum olarak adlandırılır. Ayrıca göğüs ağrısı ve sıkışma hissi de bronşit belirtileri arasında yer alır. Bunun yanı sıra yorgunluk, halsizlik ve ateş de hastaların yaşadığı diğer sorunlar arasındadır.

Bronşitli hastaların bazıları baş ağrısı ve kas ağrısı gibi ek şikâyetlerle de karşılaşabilir. Özellikle akut bronşitte burun akıntısı, boğaz ağrısı ve hapşırma da görülebilen diğer belirtilerdendir. Kronik bronşit vakalarında ise sabahları daha fazla balgam üretimi olması tipiktir. Öksürük nedeniyle uyku düzeninin bozulması bronşitin sosyal ve iş yaşamını etkileyen bir başka sonucudur. Hastaların yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratabilecek bu durum özellikle kronik bronşitli bireyler için büyük bir sorun teşkil eder.

Astım bronşit belirtileri: Astım ve bronşit solunum yollarını etkileyen iki farklı hastalıktır. Astım bronşitin bir türüdür ve her ikisi de benzer belirtiler gösterir. Astım bronşit belirtileri şu şekildedir:

• Öksürük: Öksürük astım bronşitin en yaygın belirtisidir. Kronik öksürük veya geceleri artan öksürükler sık görülür.
• Nefes darlığı: Astım bronşitte nefes darlığı hissedebilirsiniz. Bu genellikle egzersiz yaparken veya alerjik reaksiyonlar sonrasında ortaya çıkar.
• Göğüs sıkışması: Göğüs sıkışması astım bronşitte soluk almayı zorlaştıran bir diğer belirtidir.
• Hırıltılı solunum: Hava yollarının daralmasından kaynaklanan hırıltılı solunum da astım bronşitin bir başka belirtisidir.
• Balgam üretimi: Bronşit gibi astım bronşitte de balgam üretimi olabilir.

Bronşit Neden Olur?

Bronşit solunum yollarındaki bronşların enfeksiyon veya irritasyon sonucu iltihaplanmasıdır. Bronşların iltihaplanmasına neden olan birçok faktör vardır. “Bronşit neden olur?” sorusunun yanıtı şöyledir:

• Viral enfeksiyonlar en yaygın nedenlerden biridir. Soğuk algınlığı, grip ve diğer üst solunum yolu enfeksiyonları bronşların iltihaplanmasına sebep olabilir.
• Sigara dumanı, hava kirliliği, alerjiler, kimyasal irritanlar ve gastroözofageal reflü diğer nedenler arasındadır.
• Ayrıca kronik akciğer hastalığı gibi altta yatan tıbbi durumlar da bronşitin ortaya çıkmasına neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde bronşit daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Bronşit Teşhisi Nasıl Konulur?

Bronşit teşhisi hastanın semptomları ve fizik muayene bulguları dikkate alınarak doktor tarafından konulur. Başlangıç aşamasında doktor hastanın tıbbi öyküsünü gözden geçirir ve belirtileri değerlendirir. Daha sonra fizik muayene yaparak bronşit ile ilgili işaretler arar. Teşhisin doğrulanması için çeşitli testler uygulanabilir. Öncelikle göğüs röntgeni istenebilir. Bu sayede akciğerdeki anormallikleri ve enfeksiyonları tespit etmek mümkündür. Ayrıca balgam örneği de toplanarak laboratuvar incelemesine gönderilebilir. Bu test mikropları ve mikroorganizmaları tanımlamak için kullanılır.

Semptomların şiddetine veya süresine bağlı olarak doktor solunum fonksiyon testleri isteyebilir. Spirometri adı verilen bu test akciğerlerin ne kadar hızlı ve verimli bir şekilde havayı hareket ettirebildiğini ölçer. Bu sonuçlar bronşitin ne derece ciddi olduğunu ve tedavide hangi yöntemlerin uygulanacağını belirlemeye yardımcı olur. Doktor ayrıca kan gazları analizi isteyebilir. Bu test oksijen ve karbondioksit seviyelerini ölçerek akciğerlerin ne kadar iyi çalıştığını gösterir. Bronşit teşhisi konulan hastaların kanlarında oksijen düzeyinin düşük karbondioksit düzeyinin ise yüksek olduğu görülebilir.

Bronşit Tedavisi Nasıl Yapılır?

“Bronşit nasıl geçer?” sorusu da merak edilenler arasında. Bronşit tedavisinde hedef hastanın yaşam kalitesini artırmak ve semptomları hafifletmektir. Bu süreçte bazı ilaçlar kullanılırken yaşam tarzı değişiklikleri ve evde uygulanabilecek önlemler de oldukça önemlidir.

İlaç tedavisi olarak genellikle bronşitin akut ya da kronik olmasına bağlı olarak farklı ilaçlar reçete edilir. Akut bronşitte virüslerin neden olduğu durumlarda antibiyotik kullanımı gerekmezken bakteriyel enfeksiyonların söz konusu olduğu hallerde doktor kontrolünde antibiyotik tedavisine başlanabilir. Kronik bronşitli hastalarda ise steroid içeren inhaler ilaçlar ve bronkodilatörler sıklıkla tercih edilir. Bu ilaçlar solunum yollarındaki iltihabı azaltmaya ve bronşları açarak nefes almayı kolaylaştırmaya yardımcı olur.

Bronşite Ne İyi Gelir?

Bronşit hastalarının yaşam kalitesini artırmak ve belirtileri hafifletmek için uygulanabilecek bazı doğal yöntemler bulunur. Bunlar arasında bol miktarda su tüketimi, nemlendirici kullanımı, balgam söktürücü bitkisel çaylar ve dikkatli beslenme yer alır. “Bronşite ne iyi gelir?” sorusunun yanıtı ise şöyledir:

• Bronşit hastaları için yeterli su içmek oldukça önemlidir. Bol miktarda su tüketimi sayesinde balgamın daha kolay atılması sağlanarak solunum yollarının temizlenmesine yardımcı olunur. Ayrıca vücut direncinin artırılması da bu süreçte büyük öneme sahiptir.
• Nemlendirici cihazlar da bronşite iyi gelen yöntemler arasında yer alır. Özellikle kuru hava şartları nedeniyle boğaz ve solunum yollarında kuruma meydana geldiğinde nemlendiriciler sayesinde ortamdaki nem seviyesi dengelemeye çalışılır ve rahatsızlığı azaltabilir.
• Balgam söktürücü etkiye sahip olan bitkisel çaylar ile de bronşit belirtilerinin hafifletilmesi mümkündür. Anason, ıhlamur, zencefil ve kekik gibi bitkilerin demlenerek hazırlanan çayları düzenli olarak tüketmek hem balgamın kolaylıkla atılmasına yardımcı olabilir hem de solunum yollarının rahatlamasını sağlayabilir.
• Dikkatli beslenme de bronşit hastaları için önem taşır. Özellikle baharatlı ve asidik yiyeceklerden kaçınmak gerekirken antioksidan açısından zengin meyve ve sebzeler tüketmek oldukça faydalıdır. Ayrıca sigara ve alkolden uzak durmak da bronşit belirtilerinin hafiflemesine katkıda bulunur.

“Yetişkinler ve çocuklarda bronşite ne iyi gelir?” sorusuna verilebilecek bir diğer yanıt ise aşağıdaki gibidir:

• Balgam problemi  için tuzlu su ile  gargara son derece etkilidir. 
• Kuru ve nemsiz ortamı nemlendirmek de iyi gelir.
• Ödemi ve mukus salınımını kontrol altına almak için hastaların bol su tüketmesi gerekir.