Zihnin Çılgın Dansı: Bipolar Bozukluk

10 / NİS
2023

Bipolar bozukluk genellikle 15-25 yaş arasında başlayan ve kronik seyir gösteren bir hastalıktır. Hastalık manik, depresif ve/veya karma ataklarla karakterizedir ve ataklar arasında kişinin işlevselliği ve duygudurumu genellikle normaldir. Manik dönemde uykusuzluk, hareketlilik, sinirlilik, özgüven, enerji artışı görülebilir, depresif dönemde mutsuzluk, kaygı, karamsarlık, özgüvende azalma görülebilir.

Bipolar Bozukluk Nedir?

“Bipolar bozukluk nedir?” sorusu merak edenler için aşağıdaki gibi yanıtlanabilir:

Bipolar bozukluk eski adıyla manik depresif veya iki uçlu bozukluk hastalığı olarak bilinir. İki uçlu bozukluk ismini almasının nedeni hastalığın iki ayrı döneminin olmasıdır. Hastalığın bir döneminde kişi duygu durumunda coşkunluk ve taşkınlık yaşar bu döneme manik dönem ismi verilir. Bir diğer dönemde ise kişi ruhsal çöküntü hisseder bu döneme de depresif dönem denir.

Bipolar Bozukluğun Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Bipolar bozukluğun yaşanmasına birçok faktör sebep olabileceği gibi kesin ve net bir nedeni bulunamamıştır. Genetik yatkınlık veya ailede bipolar bozukluk öyküsü kişide bipolar bozukluk görülme riskini artırır. Beyinde oluşan bazı kimyasal düzensizlikler de sebep olabilir. “Bipolar bozukluk neden olur?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibi olabilir:

• Yaşanan ağır bir travma, 
• Stresli yaşam, 
• Sevilen birinin ölümünü yaşamak,
• Uyuşturucu veya fazla alkol kullanımı, 
• İş stresi,
• Maddi sıkıntılar,
• Bazı ilaçların yan etkileri.

Bipolar Bozukluk ile Görülebilen Diğer Hastalıklar Nelerdir?

Bipolar hastalığı yaşayan kişilerde başka sorunlarda eşlik edebilir. Bunlar:

• Anksiyete bozukluğu,
• Kötü madde kullanımı,
• Yeme bozuklukları,
• Diyabet veya obezite riski,
• Kalp hastalıkları,
• Migren.

Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?  

İki ayrı dönemi olan bipolar bozukluğun manik döneminde kişi duygularını yüksekte yaşar ve aşırı çoşkulu olur. Bu belirtiler kişinin günlük yaşantısını veya iş hayatını büyük oranda etkileyecek kadar şiddetli yaşanır. 

Manik döneminin bazı bipolar bozukluk belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Fazla düşünme,
• Aşırı mutlu hissetme,
• Öz güvenin aşırı yükselmesi,
• Zihinde düşüncelerin hiç bitmemesi,
• Uyku sorunları, uykuya ihtiyaç duymama,
• Hızlı ve heyecanlı şekilde konuşma,
• Cinsel dürtülerde artış,
• Hezeyan ve halüsinasyonlar.

Bipolar bozukluğun bir diğer dönemi olan depresif dönem belirtileri şu şekilde olabilir:

• Üzgün ve mutsuz hissetme,
• Düşük özgüven,
• Enerjinin fazla düşük olması,
• Konsantrasyon bozuklukları,
• Umutsuz ve karamsar olma,
• Kendini değersiz hissetme,
• Fazla uyuma isteği, uykuya dalarken zorlanma, 
• Unutkanlık,
• Sürekli kaygı hissetme,
• Ölüm ve intihar düşüncesi.

Bipolar Bozukluk Teşhisi Nasıl Konulur?

Herhangi bir bipolar bozukluk testi yoktur. Doğru tanı konulması için kişi uzmana başvurulmalıdır. Uzmana başvurmasının ardından hastanın yaşadığı belirtiler dinlenir. Duygu durum değişikliğine neden olabilecek başka bir hastalığın olup olmadığının anlaşılması için fiziki muayene yapılabilir. Kişi çoğunlukla hasta olduğunu kabul etmeyerek belirtileri tam anlamıyla aktaramayabilir. Bu gibi durumlarda kesin tanı konulması için aile içerisinden birisi veya yakın arkadaş uzman tarafından dinlenebilir.  

Bipolar Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?

Bipolar bozukluk tedavisi kişiye uygun yöntemler seçilerek oluşturulur. Tedaviler ile bipolar bozukluk tamamen ortadan kalkmayabilir. İlaçlar ve psikoterapiler ile hastalığın belirtileri azaltılarak günlük yaşamı kolaylaştırmak amaçlanır. Psikoterapi yöntemi ile kişinin ailesi ve yakınlarının tedaviye desteği çok önemlidir. Bu tedavinin amaçları şunlar olabilir:

• Kişiye iyi bir uyku düzeni oluşturmak,
• Uyuşturucu ve alkol kullanımından uzak durması,
• Kişinin ailesine ve yakınlarına hastalık hakkında bilgi verilmesi,
• Yaşanan olumsuzluklarla baş etme becerilerini elde etme,
• Düşünme becerilerini geliştirme,
• İyi bir beslenme düzeni oluşturulması,
• Yapılacak tüm bu aktivitelerin sürekliliğinin sağlanarak günlük rutin hale getirilmesi.

İlaç tedavisinin temel amacı ise; manik veya depresif dönemde yaşanan belirtilerini kişiye verdiği etkileri azaltmaktır. Başlangıç aşamasında duygudurum düzenleyici ilaçlar kullanılır. Belirtilerin devam etmesi halinde tedavide duygudurum düzenleyici ve antipsikotik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar duygudurum düzenleyici ilaçlar ile birlikte de kullanılabilir.

Hastalığın belli dönemlerinde veya sürekli yaşanan depresyon hali içinde doktorunuz antidepresan ilaç ekleyebilir. Çoğunlukla antidepresanlar antipsikotik ilaçlar ile birlikte reçete edilerek hastalığın belirtileri minimuma indirilmeye çalışılır. Hastalığın tedavisinin sürekliliği çok önemlidir. Psikolojik danışmanlık ve ilaç tedavisi ile sürdürülen tedavilerde hasta günlük yaşantısına daha rahat devam ederek belirtileri çok az düzeyde yaşayabilir.