Çocuklarda astım solunum yollarının kronik bir hastalığıdır. Hava yollarının daralması sonucu nefes almada zorlanmaya neden olarak çocuğun günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir. Astımın sebepleri arasında kalıtsal faktörler, alerjik reaksiyonlarla solunum yolu enfeksiyonları yer alır. Ancak çocuklarda astım teşhisi koymak her zaman kolay değildir çünkü belirtileri diğer hastalıklarla karıştırılabilir. Bu nedenle çocuğunuzda astım şüphesi varsa bir uzmana danışmanız önemlidir.
Astım solunum yollarının daralması sonucu nefes almayı güçleştiren kronik bir hastalıktır. Çocukluk çağı astımı 5 yaşından önce başlayan ve genellikle belirtilerinin 12 yaşına kadar devam ettiği bir astım türüdür.
Çocuklarda solunum yolları henüz tam olarak gelişmediğinden astımın belirtileri çocuklarda sıktır ve şiddetli yaşanır. Görülen en yaygın belirtiler ise şöyledir:
Ailede astım öyküsü olan çocuklar diğerlerine göre daha fazla risk altındadır. Ayrıca alerjik rinit gibi diğer alerjik hastalıkları olan çocukların da astım geliştirme olasılığı daha yüksektir. Sigara dumanına maruz kalmak da çocuklarda astım riskini arttırır. Doğumda düşük kilolu doğan bebeklerin de astım geliştirme riski daha yüksek olabilir. Bunun yanı sıra hava kirliliği, ev içindeki nem oranının yüksek olması da çocukların astım hastalığına yakalanma ihtimalini arttırabilir.
Astım krizleri ani ortaya çıkarak ciddi solunum zorluğuna neden olabilir. Bu durumda acil tıbbi yardım almak gereklidir. Ayrıca düzenli olarak kullanılan ilaçların etkisi azaldığında yeni bir solunum problemi ortaya çıktığında veya semptomlar şiddetlenirse de acil tedaviye başvurulması gerekir. Ebeveynlerin çocuklarının astım semptomlarını izlemesi önemlidir. Astım tedavisi kişiye özeldir ve doktorlar genellikle inhaler gibi belirli ilaçları reçete edilir. Ancak unutulmamalıdır ki astım kontrol altına alınabilen bir hastalıktır uygun tedavi ile çocuklar normal bir yaşam sürdürebilir.
Çocuklarda astım belirtileri arasında en yaygın görülenleri nefes darlığı, öksürük, göğüs sıkışması, hırıltılı solunumdur. Eğer çocuğunuzda belirtilerden herhangi biri varsa mutlaka bir doktora başvurmalısınız. Astım tedavi edilmediği takdirde ciddi sorunlara sebebiyet verebilir. Örneğin tekrarlayan akciğer enfeksiyonları, kronik bronşit ve hatta kalp yetmezliği gibi sağlık sorunları yaratabilir. Bu nedenle astımın erken teşhisi ve tedavisi çok önemlidir. Ayrıca astım nöbetleri de hayatı tehdit edebilir.
Çocuklarda astım tanısı koymak oldukça önemlidir. Astım belirtileri gösteren bir çocuğun zamanında teşhis edilmesi tedavi sürecinin daha başarılı olmasını sağlar. Astım tanısı konulması için çocuğun genel sağlık durumu, semptomları, aile öyküsü değerlendirilir. Astımın tanısında kullanılan işlemler ise aşağıdaki gibidir:
Tanıda en önemli basamaklardan biri de solunum fonksiyon testleri. Testler akciğer kapasitesi, hava yolu direnci, solunum yollarının genişlemesi veya daralması gibi faktörleri ölçmek için yapılır. Tıbbi bir uzman tarafından gerçekleştirilir ve genellikle bir spirometre adı verilen bir cihaz kullanılır. Spirometre kişinin nefes alışverişini ölçen bir cihazdır. Test sırasında kişi normal olarak nefes alır ve ardından mümkün olduğunca fazla havayı üfleyerek nefes verir. İşlem birkaç kez tekrarlanarak verilerin doğruluğu arttırılır. Solunum fonksiyon testleri aynı zamanda astım, KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) gibi solunum yolu hastalıklarının tanısında da kullanılır.
Çocuklarda astım atak tedavisi çocuğun yaşadığı belirtilere, şiddetiyle sıklığına göre belirlenir. Astımı olan bir çocuğun tedavisinde semptomların kontrol altına alınması, çocuğun normal aktivitelerine devam etmesinin sağlanması amaçlanır. İlaç tedavisi genellikle astım tedavisinin önemli bir parçasıdır. Doktorlar inhalerler, nebulizörler veya tabletler gibi farklı ilaç türlerini reçete edebilir. İnhalerler genellikle hafif veya orta şiddette astım semptomları için kullanılırken nebulizörler daha şiddetli semptomların tedavisinde tercih edilir. Ayrıca doktorlar çocukların astım atakları sırasında kullanabilecekleri acil durum ilaçları da reçete edebilirler. İlaçlar semptomları hızlı bir şekilde hafifletir ve nefes almalarını kolaylaştırır.
Çocukların astım semptomlarının sıklıkla tekrarlanması durumunda doktorlar uzun süreli bir tedavi planı oluşturabilir. Plan düzenli olarak kullanılacak ilaçları içerebilir. Böylelikle semptomlar kontrol altına alınır. Astımın tetikleyici faktörleri varsa (örneğin polen veya ev tozu), çocuğun faktörlerden kaçınması veya bunlarla nasıl başa çıkacağı hakkında eğitim alması da önemlidir.
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın belirtilerinin kontrol altına alınması ve astım krizlerinin önlenmesi açısından oldukça önemlidir. İlaç tedavisi bronşların iltihaplanmasını azaltarak hava yollarının genişlemesine yardımcı olur. Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar iki gruba ayrılır: Kontrol ilaçları ile kurtarıcı ilaçlar. Kontrol ilaçları astım semptomlarını önlemede etkili olan düzenli olarak kullanılan ilaçlardır. İlaçlar bronşların daralmasını engelleyerek astım krizlerini önceden önlemeye yardımcı olur. Kurtarıcı ilaçlar ise acil durumlarda kullanılır. Astım krizi sırasında nefes almada güçlük çeken çocuklara hızlı bir şekilde rahatlama sağlamak için kullanılır. Ancak bu tür ilaçların sık sık kullanılması gerektiğinde doktora danışmak gerekir. Astım tedavisinde kullanılan diğer yöntemler arasında solunum egzersizleri, alerjenlerden kaçınma, sigara dumanından uzak durma gibi yaşam tarzı değişiklikleri de yer alır.
“Çocuklarda astım nasıl geçer?” diye merak ediyorsanız hastalığın çocuklarda ciddi bir tablo yarattığını bilmelisiniz. Tedavisinde erken teşhisle düzenli ilaç kullanımı oldukça önemlidir. Ancak çocuklarda astım hastalığının tamamen geçip geçmediği konusu hala belirsizliğini korur. Astım hastalığının tamamen iyileştirilmesi mümkün olmasa da doğru tedavi ve yaşam tarzında yapılacak düzenlemeler ile kontrol altına alınabilir. Astım hastalarının düzenli olarak doktor kontrolünde olması da ayrıca önemlidir. Bunun yanında astım hastası olan çocukların egzersiz yapmaları da önem taşır. Egzersizin kontrollü şekilde yapılması akciğerlerin güçlenmesine yardımcı olarak astım semptomlarını azaltır. Beslenme de astım hastaları için oldukça önemlidir. Özellikle omega-3 yağ asitleri içeren besinler tüketmek astım semptomlarını azaltabilir. Bununla birlikte sigara dumanından uzak durmak da çok önemlidir. Çocukların sigara dumanına maruz kalmaması sağlanmalıdır.
Astım hastası olan çocuklara iyi gelebilecek bazı yöntemler bulunur. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Astım hastalığına sahip çocukların düzenli doktor kontrollerine gitmesi ve ilaç tedavisini aksatmaması da önemlidir. Böylelikle astım semptomları kontrol altında tutulabilir yaşam kalitesi artırılabilir.
Astımlı çocukların beslenmelerine dikkat etmek gerekir. Besin alerjileri astım semptomlarını tetikleyebilir. Özellikle süt ve süt ürünleri, yumurta, fındık, deniz ürünleri gibi alerjen kaynaklarından uzak durulmalıdır. Ayrıca astımlı çocukların evlerinde sigara içilmemesi de önemlidir. Sigara dumanı astım semptomlarını şiddetlendirerek solunum yollarını tahriş eder. Egzersiz yapmak da astım kontrolü açısından önemlidir. Ancak egzersiz yaparken çocuğun nefes darlığı yaşaması söz konusu olabilir. Bu nedenle doktorun önerdiği ilaçları kullanarak egzersiz yapılması önemlidir. Astım atağı geçiren bir çocuğun yanında mutlaka acil müdahale için kullanabileceği bir inhaler bulundurulmalıdır. Çocuğun okula veya sosyal aktivitelere katılırken de inhalerin yanında taşımaya dikkat etmesi gerekir.
Astımlı çocuklar belirli çevresel faktörlerin etkisi altında astım semptomları gösterir. Faktörler aşağıdaki gibidir:
Hayvan tüyleri de astım semptomlarını tetikleyebilir. Evcil hayvan beslemek isteyen ailelerin alerjik reaksiyonlara neden olabilecek hayvan türlerinden kaçınmaları önerilir. Küf sporları da astım belirtilerini şiddetlendirebilir. Bu nedenle nemli alanlar iyice kurutulmalı, düzenli olarak havalandırılmalıdır.
Astım hastalığına sahip çocuklar için geçerli olan bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak doğru bir tedavi ile astım semptomları kontrol altına alınabilir ve astım krizleri önlenerek yaşam kalitesi artırılabilir. Tedavinin ilk adımı çevresel tetikleyicilerin belirlenmesidir. Astımın en yaygın tetikleyicileri arasında ev tozu akarları, küf mantarları, evcil hayvan tüyü, sigara dumanı bulunur. Bu nedenle evde temizlik yaparken uygun önlemler almak, evcil hayvanların temasını sınırlamak, sigara içilen ortamlardan kaçınmak astım semptomlarının azaltılmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca reçete edilen ilaçları düzenli olarak kullanmak da astım kontrolünü sağlamada büyük önem taşır. İlaçlar genellikle inhaler cihazlar aracılığıyla verilir ve bronşlarda daralmayı önlemek için etkili bir şekilde çalışır. Astım hastalarının fiziksel aktivite yapmaları da önerilir. Spor aktiviteleri solunum kaslarının güçlenmesine yardımcı olur, solunum yollarını açarak astım semptomlarının azalmasına katkıda bulunur.
Astım çocuklarda oldukça yaygın bir hastalıktır ve öksürük sıklıkla görülen bir belirtidir. Ancak her öksüren çocuğun astım hastası olmayabilir. Öksürük enfeksiyonlar veya alerjik reaksiyonlar gibi başka nedenlerden kaynaklanabilir. Çocuğu astım olan anneler ve babalar tarafından en yaygın gözlemlenen belirtiler göğüs sıkışması, nefes darlığı, öksürük, hışıltılı solunum yer alır. Belirtiler de bronşların daralması sonucu ortaya çıkarak genellikle geceleri veya sabahları daha şiddetli olur.
Astım tanısı koymak için doktorlar genellikle çocuğun semptomlarını, ailedeki astım öyküsünü dikkate alır. Solunum testleri de yapılabilir. Tedavi yöntemleri arasında ilaç tedavisi, nefes açıcı cihazlarla yaşam tarzı değişiklikleri yer alır. Astımlı çocukların maruz kaldığı çevresel faktörler de semptomları etkileyebilir. Bunlar arasında ev tozu akarları, hayvan tüyleri, küf mantarları ve sigara dumanı yer alır. Çocukların bu faktörlere maruz kalmalarını önlemek semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Astım hastalığı tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedaviye erken başlanması semptomların kontrol altına alınmasını sağlayabilir ve çocukların normal yaşamlarına devam etmelerine yardımcı olabilir. Sonuç olarak çocuklarda astım oldukça yaygın bir hastalıktır erken teşhis ile doğru tedavi yöntemleri sayesinde kontrol altına alınabilir. Bu yazıda detaylı olarak ele aldığımız belirtileri, tanı yöntemlerini, tedavi seçeneklerini, önlem almanın önemini göz önünde bulundurarak çocuğunuzun yaşam kalitesini artırabilirsiniz. Unutmayın ki her öksüren çocuk astım değildir ancak şüpheleriniz varsa mutlaka bir uzmana başvurmalısınız.
Astımı olan çocuklar doğru yönetim ve takip altında spor yapabilir. Spor aktiviteleri astım semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir ve genel sağlığı geliştirebilir. Ancak astımın şiddetine bağlı olarak bazı sporlar daha uygun olabilir. Çocuğunuzun astımını iyi yönetmek için öncelikle bir doktorla konuşmalısınız ve egzersiz programına başlamadan önce mutlaka bir plan hazırlamalısınız.
Evde, toz akarları, küf, hayvan tüyleri ve sigara dumanı astımlı çocuklar için önemli çevresel alerjenlerdir. Toz akarlarının yaygın olduğu yerlerde yatak takımları haftada bir kez yıkanmalı ve yataklar düzenli olarak havalandırılmalıdır. Halıların yerine sert zemin kaplamaları tercih edilmelidir. Küflü alanlar nem giderici cihazlarla kurutulmalı ve havalandırılmalıdır. Evcil hayvanlar astım belirtilerini tetikleyebileceğinden mümkünse evden uzaklaştırılmalıdır. Sigara içilen ortamlardan kaçınılmalıdır.
Astım atağı geçiren bir çocuk karşısında öncelikle sakin olmak ve çocuğun da sakin kalmasını sağlamak önemlidir. Panik yapmak veya endişe verici davranışlar sergilemek çocuğun stres seviyesini artırarak solunumunu daha da zorlaştırabilir. İlk olarak çocuğun astım ilacı varsa kullanması sağlanmalıdır. Eğer ilaç yoksa hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Çünkü astım atağı ciddi bir durumdur ve zamanında müdahale edilmediği takdirde hayatı tehdit edebilir. Çocuk nefes almada güçlük çekiyorsa rahat bir pozisyona oturtulmalı ya da yatırılmalıdır. Daha sonra yavaş ve derin nefes alması konusunda yönlendirilmelidir. Bu bronşların açılmasına yardımcı olacaktır.
Astım her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalıktır ve hayat boyu devam edebilir. Ancak bazı çocuklarda astım semptomları erişkinlik döneminde azalabilir veya tamamen kaybolabilir. Bununla birlikte astımın belirtileri tedavi edilmediği takdirde ilerleyebilir ve ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle astım şüphesi olan kişilerin zaman kaybetmeden doktora başvurması ve gerekli tedavileri almaları önemlidir.