Osteoartrit (Kireçlenme) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
Osteoartrit günümüzde dünya genelinde milyonlarca insanın yaÅŸam kalitesini olumsuz etkileyen ve pek çok kiÅŸi tarafından yaÅŸlılık hastalığı olarak kabul edilen yaygın bir eklem rahatsızlığıdır. Peki osteoartrit nedir? Hangi nedenlerle ortaya çıkar? Kireçlenmeye ne iyi gelir? Konu hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için derledik:
Osteoartrit (Kireçlenme) Nedir?
“Osteoartrit nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:
Kireçlenme olarak bilinen kemik hastalığı olan osteoartrit, dejeneratif bir eklem hastalığıdır ve sıklıkla 50 yaÅŸ üzerindeki kiÅŸilerde görülür. Osteoartrit kemiklerin sürtünmesine neden olarak kireçlenme aÄŸrısı, ÅŸiÅŸlik ve hareket kabiliyetinde azalmaya yol açabilir. Genellikle yaÅŸlılarda görülen osteoartrit (kireçlenme), birçok faktöre baÄŸlı olarak geliÅŸebilir. Eklem bölgelerinde meydana gelen bu dejeneratif rahatsızlık özellikle ellerde, dizlerde, kalça ve omurga bölgesinde sıklıkla görülür. Kireçlenme olan bölgelerde hareket esnasında krepitasyon adı verilen özel bir ses duyulabilir ve bu durum da doÄŸru teÅŸhis konulmasında yardımcı olur.
Kireçlenme Neden Olur?
Peki kireçlenme neden olur? Kireçlenmenin nedenleri aÅŸağıdaki gibidir:
- YaÅŸlılık osteoartritin en sık görülen nedenlerindendir. YaÅŸ ilerledikçe eklemlerde doÄŸal olarak aşınma ve yıpranma meydana gelir. Bu süreçte kıkırdak dokusu zayıflayarak eklem hareketlerine engel olabilir.
- Bir diÄŸer faktör ise genetik yatkınlıktır. Ailede osteoartrit öyküsü olan bireylerin hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Genetik faktörler kıkırdak yapısının güçlülüÄŸünü ve eklemlerin saÄŸlıklı iÅŸleyiÅŸini etkileyebilir.
- Aşırı kilolu olmak da osteoartrite neden olabilir. Fazla kilolar eklemlere ekstra yük bindirerek onların daha hızlı aşınmasına yol açar. Özellikle diz ve kalça eklemleri üzerindeki baskının artması bu bölgelerde kireçlenmenin daha sık görülmesine sebep olur.
- Eklem travmaları ve spor yaralanmaları da osteoartrit riskini artırır. GeçmiÅŸte yaÅŸanan eklem kırıkları, çıkıklar ya da baÄŸ yırtılmaları ilerleyen dönemlerde eklemlerde sorunlar yaÅŸanmasına yol açabilir.
- Bazı meslek grupları ve sürekli yapılan hareketler de osteoartrit geliÅŸimine katkıda bulunur. Özellikle ağır iÅŸlerde çalışanlar, sürekli eÄŸilip kalkma gerektiren ya da el bileÄŸi üzerinde yoÄŸun baskı oluÅŸturan iÅŸlerde görev alanlar, uzun vadede eklemlerinde kireçlenmeyle karşılaÅŸabilir.
Osteoartrit Belirtileri Nelerdir?
Osteoartrit belirtileri arasından en yaygın olanı aÄŸrıdır. Hastalar genellikle hareket ettikçe ve eklemler üzerine baskı uyguladıkça artan bir aÄŸrıdan ÅŸikâyet eder. Ayrıca sabahları ilk kalktıklarında veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra eklemlerde sertlik hissi yaÅŸanabilir. Bu sertlik genellikle hareket ederek azalır. Kireçlenme belirtileri arasında bir diÄŸeri de ÅŸiÅŸmedir. Bazı osteoartrit vakalarında eklemlerde ÅŸiÅŸme görülebilir. Eklemlerin çevresindeki dokuların iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bu ÅŸiÅŸkinlik rahatsızlık ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Aynı zamanda etkilenen eklemde ÅŸekil bozuklukları fark edilebilir örneÄŸin parmak eklemlerinde büyümeler (nodüller) oluÅŸabilir. Kireçlenmenin bir diÄŸer belirtisi ise eklem hareketi sırasında çatırdayan veya gıcırdayan seslerdir. Bu tür sesler genellikle zararsızdır ve aÄŸrıya neden olmaz ancak bazı durumlarda rahatsız edici olabilir. Osteoartrit nedeniyle eklemlerde meydana gelen hasar ve iltihaplanma, güç kaybına ve kas zayıflığına yol açabilir. Bu durum özellikle bacaklardaki büyük eklemleri etkileyen vakalarda dikkate deÄŸerdir ve hastaların denge problemleri yaÅŸamasına sebep olabilir.
Osteoartrit Nasıl Teşhis Edilir?
Kireçlenme tedavisi için doÄŸru tanı önemlidir. Osteoartrit tanısı konulması süreci öncelikle hastanın doktoruna baÅŸvurarak yaÅŸadığı belirtileri anlatması ile baÅŸlar. Doktor hastanın ÅŸikayetlerini dinledikten sonra fiziksel muayene ve birtakım testler yaparak ve osteoartrit radyolojik bulgular ile osteoartrit teÅŸhisi koyabilir. Fiziksel muayenede doktor eklemlerde ÅŸiÅŸlik, hassasiyet ya da hareket kısıtlılığı gibi belirtilerin olup olmadığını kontrol eder. Ayrıca eklemin ÅŸekline ve hareket açısına bakarak olaÄŸan dışı durumların varlığını tespit etmeye çalışır. Osteoartritin neden olduÄŸu tipik iÅŸaretlerden biri olan krepitasyon sesini duymak için de eklemin üzerinde hafif basınç uygulayarak hareket ettirebilir.
Osteoartrit tanısı kesinleÅŸtirmek için doktorlar genellikle ek olarak röntgen çekimi isteyebilir. Röntgen sayesinde eklemlerdeki kıkırdak kaybı ve kemik yapılarındaki deÄŸiÅŸim gözlemlenebilir. Bazı durumlarda daha detaylı inceleme gerektiÄŸinde ise manyetik rezonans görüntüleme (MR) yöntemine baÅŸvurulabilir. Laboratuvar testleri de osteoartrit tanısında yardımcı olabilir. Kan ve sinovyal sıvı örnekleri baÅŸka hastalıkların varlığını kontrol etmek ve osteoartritin ÅŸiddetini belirlemek için incelenebilir. Özellikle iltihaplı artrit gibi diÄŸer eklem rahatsızlıklarından ayırt etmek adına bu testler önem taşır.
Kireçlenme Nasıl Geçer?
Peki kireçlenme nasıl geçer? Osteoartrit tedavisi yaÅŸam tarzı deÄŸiÅŸiklikleri, ilaçlar, fiziksel terapi ve cerrahi yöntemler gibi bir dizi yaklaşımla gerçekleÅŸtirilir. Tedavi sürecinin ana hedefi aÄŸrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini artırmaktır. Kilo vermek eklemlere binen yükü azaltarak osteoartritin seyrini yavaÅŸlatır ve aÄŸrının hafiflemesine yardımcı olur. Ayrıca düzenli egzersiz yapmak esnekliÄŸi artırır, kas gücünü geliÅŸtirir ve eklem saÄŸlığına faydalıdır. Yüzme ve bisiklet sürme gibi düÅŸük etkili sporlar osteoartrit hastaları için özellikle iyi seçeneklerdir. Ä°laçlar da osteoartrit tedavisinde önemlidir. AÄŸrı kesiciler ve anti-inflamatuar ilaçlar aÄŸrıyı hafifleterek rahatlama saÄŸlar. Dilerseniz doktorunuzun tavsiyesi doÄŸrultusunda reçetesiz satılan aÄŸrı kesicileri kullanabilirsiniz. Bununla birlikte bazen reçeteli ilaçlara da baÅŸvurulabilir.
Fiziksel terapi ise hastaların hareket kabiliyetini artırmaya ve kas gücünü geliÅŸtirmeye yönelik çalışmalar içerir. Bu süreçte fizyoterapistler hastalara özel egzersiz programları hazırlar ve uygulanması konusunda destek saÄŸlar. Ayrıca koltuk deÄŸnekleri ve yürüyüÅŸe yardımcı cihazlar da kullanarak hareket yeteneÄŸini iyileÅŸtirebilirsiniz. Cerrahi yöntemler diÄŸer tedavi seçenekleri yetersiz kaldığında devreye girer. Eklem protezi ve artroskopik cerrahi gibi iÅŸlemler ile eklemin hasar gören kısımları onarılır veya deÄŸiÅŸtirilir. Cerrahi müdahale genellikle uzun vadeli rahatlama ve daha iyi bir yaÅŸam kalitesi sunar.
Osteoartrit Ameliyatı Ne Zaman Yapılmalıdır?
Kireçlenme ameliyatı düÅŸünülen önemli durumlar bulunur. Bu süreçte doktorunuz ve siz deÄŸerlendirmeler yaparak doÄŸru zamanda müdahale etmek için planlarınızı ÅŸekillendirebilirsiniz. Ameliyatın ne zaman yapılacağına dair birkaç kritik faktör bulunmaktadır. Ä°ÅŸte bu faktörler:
- Osteoartrit belirtileri gündelik yaÅŸam kalitenizi düÅŸürüyorsa ve kireçlenme ilaçları gibi yöntemlerle aÄŸrı ve sıkıntılarınız hafiflemiyorsa ameliyat düÅŸünülebilir bir seçenektir. Özellikle hareket kabiliyetinizde ciddi kısıtlamalar yaşıyorsanız ve yaÅŸam standartlarınız düÅŸüyorsa cerrahi müdahale daha fazla göz önünde bulundurulmalıdır.
- Eklemlerde yapısal sorunlar varsa ve bu sorunların ilerlemesi ile daha büyük hasarlar oluÅŸabilecekse zamanında cerrahi müdahale önerilebilir. Doktorunuz röntgen veya MR gibi görüntüleme yöntemleriyle eklemlerin durumunu deÄŸerlendirerek uygun bir karar verecektir.
- Hastanın genel saÄŸlık durumu da ameliyatın ne zaman yapılması gerektiÄŸi konusunda önemli bir faktördür. Diyabet, obezite ve kalp hastalığı gibi ek saÄŸlık sorunları olan kiÅŸilerde ameliyatın riskleri farklı olabilir ve bu durumlar dikkate alınarak karar verilmelidir.
Osteoartrit Romatoid Artrit Farkı Nedir?
Osteoartrit romatoid artrit farkı ÅŸu ÅŸekilde özetlenebilir:
Osteoartrit ve romatoid artrit; eklemleri etkileyen fakat farklı nedenlere sahip olan iki ayrı hastalıktır. Osteoartrit ve romatoid artrit en önemli fark bu hastalıkların nedenleridir. Osteoartrit eklem kıkırdağının zamanla yıpranması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu yıpranma genellikle yaÅŸlanma, eklem üzerinde aşırı stres ve bazı spor aktiviteleri gibi faktörlerle iliÅŸkilidir. Romatoid artrit ise bağışıklık sisteminin eklemlere zarar veren otoimmün bir hastalıktır. Burada bağışıklık sistemi kendi vücut hücrelerine saldırarak iltihaplanmaya yol açar.
Belirti açısından da osteoartrit ve romatoid artrit arasında belirgin farklar bulunu. Osteoartritte tipik olarak eklem aÄŸrısı, ÅŸiÅŸlik ve hareket kabiliyetinde azalma görülürken romatoid artritte ise sabahları daha fazla hissedilen eklem tutukluÄŸu, simetrik olarak birden fazla eklemin iltihaplanması ve zaman içinde eklem deformasyonu gibi belirtiler ortaya çıkar. Tedavi yaklaşımları açısından da osteoartrit ve romatoid artrit arasında farklılıklar bulunur. Osteoartrit tedavisinde aÄŸrıyı hafifletmek ve hareket kabiliyetini artırmak için fizik tedavi, kilo verme, uygun osteoartrit egzersizleri ve aÄŸrı kesici ilaçlar kullanılırken romatoid artrit tedavisinde ise bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar, kortikosteroidler ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Romatoid artritte erken teÅŸhis ve tedavi çok önemlidir çünkü hastalığın ilerlemesini durdurmak için mümkün olan en kısa sürede kontrol altına alınması gerekir.
Bilgi talep formu doldurarak osteoartrit tedavisi hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Kireçlenmeye iyi gelen yiyecekler; somon, sardalya ve uskumru gibi yaÄŸlı balık türleri, yeÅŸil yapraklı sebzeler, zeytinyağı, tam tahıl ürünleri, sarımsak, soÄŸan, kalsiyum zengini besinler, turpgiller, ceviz, badem ve fındıktır. Kireçlenme tedavisine destek olarak bu yiyecekleri tüketmek önemlidir ancak doktorunuzun önerdiÄŸi tedavi yöntemlerini uygulamadan sadece beslenmeyle sonuç almak zordur. Beslenme düzeninizi iyileÅŸtirmenin yanı sıra doktorunuzun tavsiyelerini de dikkate alarak kireçlenme ÅŸikayetlerinizin hafiflemesine katkıda bulunabilirsiniz.
Kireçlenme eklem ve kemik saÄŸlığı üzerinde olumsuz etkilere sahip olan bir durumdur. Bu rahatsızlığı önlemek için dengeli ve saÄŸlıklı beslenme, yeterli su tüketimi, egzersiz ve fiziksel aktivite, ideal kiloyu koruma, eklemleri zorlayacak hareketlerden kaçınma, düzenli doktor kontrolü gibi adımları izlemeniz önerilir.
Kireçlenmeye neden olan hastalıklar osteoartrit, romatoid artrit, gut hastalığı, psöriyatik artrit, ankilozan spondilit, lupus ÅŸeklinde sıralanabilir. Bu ve benzeri durumlar eklemlerde aşınma, hasar ve sonunda kireçlenme oluÅŸumuna yol açarak hareket kabiliyetini sınırlayabilir ve yaÅŸam kalitesini düÅŸürebilir. Bu nedenle özellikle risk altındaki kiÅŸilerin erken tanı ve uygun tedavi süreçlerine baÅŸlamaları önemlidir.
Yorum Ekle
