İnflamasyon Nedir? Vücutta İnflamasyon Belirtileri Nelerdir?

 

Enflamasyonu vücudun kendini zarara karşı korumak için verdiği doğal tepki olarak düşünün. İki türü vardır: akut ve kronik. Muhtemelen dizinizi çarptığınızda veya parmağınızı kestiğinizde ortaya çıkan akut tipe daha aşinasınızdır. Bağışıklık sisteminiz kesilen bölgeyi korumak için bölgeye beyaz kan hücresi ileterek şişlikle kızarıklık yaratır. Grip veya zatürre gibi bir enfeksiyonunuz varsa süreç benzer şekilde işler. Dolayısıyla bu tür ortamlarda enflamasyon çok önemlidir; onsuz yaralanmalar iltihaplanabilir ve basit enfeksiyonlar ölümcül olabilir. Ancak kronik iltihaplanma vücutta biriken özellikle de göbek bölgesinde biriken aşırı yağ hücreleri ya da toksinler gibi vücutta istenmeyen maddelere yanıt olarak da görülebilir. Atardamarların içinde iltihaplanma, aterosklerozu (yağlı, kolesterol açısından zengin plak birikimi) başlatmaya yardımcı olur. Vücudunuz bu plağı anormal ve yabancı olarak algılar, bu yüzden plaketi akan kandan ayırmaya çalışır. Peki inflamasyon nedir? İşte bilmeniz gerekenler:

Enflamasyon Nedir?

“Enflamasyon nedir? İnflamasyon nedir tıp literatüründe enflamasyon olarak da geçer mi?” sorusu şu şekilde yanıtlanabilir: Vücudunuz virüsler, bakteriler veya zararlı kimyasallar gibi rahatsız edici bir etkenle karşılaştığında veya bir yaralanma yaşadığınızda bağışıklık sisteminiz aktive olur. Bağışıklık sisteminiz ilk yanıtlayıcılarını gönderir: Enflamatuar hücreler ve sitokinler (daha fazla enflamatuar hücreyi uyaran maddeler). Bu hücreler bakteri ve diğer zararlı maddeleri yakalamak için bir enflamatuar tepki başlatır veya yaralanan doku iyileşmesine yardımcı olur. Bunun sonucunda ağrı, şişlik, morarma veya kızarıklık gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, iltihaplanma vücut sistemlerini etkilese de gözle görülmeyen bölgelerde de etkili olabilir.

Akut İnflamasyon ile Kronik İnflamasyon Arasındaki Fark Nedir?

“Enflamasyon ne demek?” sorusunu daha net anlamanız adına iltihaplanma türlerinden de söz etmek isteriz. İki tür iltihaplanma vardır: Akut iltihaplanma: Parmağınızı kesmek gibi ani vücut hasarına verilen yanıttır. Kronik enflamasyon: Vücudun uzun süreli ve devam eden bir inflamatuar (iltihabi) yanıtına verdiği tepkidir. Enflamasyon normalde vücudun savunma mekanizmasının bir parçasıdır ve hasarlı dokuların iyileşmesine yardımcı olur. Ancak, bazı durumlarda enflamasyon sürekli hale gelir ve vücutta sağlıksız bir döngü başlar. Kronik enflamasyon genellikle otoimmün hastalıklar, metabolik sendrom, kardiyovasküler hastalıklar, obezite ve kanser gibi çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilir. Bu durumda, bağışıklık sistemi sürekli olarak enfeksiyon ya da yabancı maddelere karşı reaksiyon gösterir ve bu da inflamatuar yanıtın sürekli tetiklenmesine neden olur.

Akut ve Kronik İnflamasyonun Belirtileri Nelerdir?

Vücutta inflamasyon belirtileri oluşan inflamasyon özelinde farklılık gösterir. Akut inflamasyon belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Yaralanma bölgesinde kızarık cilt,
• Ağrı veya hassasiyet,
• Şişme,
• Sıcaklık.

 

Kronik inflamasyon semptomlarını tespit etmek akut inflamasyon semptomlarından daha zor olabilir. Kronik inflamasyon belirtileri şunları içerebilir:

• Karın ağrısı,
• Göğüs ağrısı,
• Yorgunluk,
• Ateş,
• Eklem ağrısı veya sertliği,
• Ağız yaraları,
• Deri döküntüsü.

Hangi Durumlar Kronik İnflamasyonla İlişkilidir?

“Vücutta inflamasyon nedir? Hangi durumlar bununla ilişkilidir?” diye merak ediyorsanız Alzheimer hastalığı, astım, kanser, kalp hastalığı, romatoid artrit (RA) ve ankilozan spondilit (AS), tip 2 diyabetin kronik inflamasyonla ilişkili olduğunu bilmelisiniz.

Enflamasyon Neden Olur?

“Enflamasyon neden olur?” sorusu da sıklıkla merak edilen konular arasında. Bu nedenler aşağıdaki gibidir:

• Enfeksiyonlar (bakteriyel, viral veya fungal),
• Otoimmün reaksiyonlar,
• Yaralanmalar, yanıklar,
• Alerjik reaksiyonlar,
• Stres,
• Sigara içmek,
• Düşük fiziksel aktivite düzeyi,
• Obezite,
• Sağlıksız beslenme.

Vücutta İnflamasyon Nasıl Anlaşılır?

Enflamasyon bulguları belirtiler ve durumun yaşandığı bölgeye göre uygulanan yöntemlerle tanılanır. Doktor muayenesinin ardından kan tahlili ve görüntüleme ile vücuttaki enflamasyon tespit edilir. Vücuttaki C-Reaktif proteininin değerleri inflamasyon bulgusu açısından oldukça önemli bir değerdir. İleri yaşta olan kişilerde obez ve kanser hastalarında CRP yüksekliği görülebilir. CRP’nin fazla olması vücutta akut ve kronik inflamasyon olduğunun göstergesidir. Bunun yanında inflamasyon tespiti için kanda sedimantasyon testi (ESR), protein elektroforezi, manyetik rezonans (MR),  X-ray gibi görüntülemeler de yapılabilir.

Enflamasyon Nasıl Tedavi Edilir?

Peki enflamasyon nasıl tedavi edilir? Enflamasyon her zaman tedavi gerektirmez. Akut enflamasyon için dinlenme, buz ve iyi yara bakımı genellikle birkaç gün içinde rahatsızlığı giderir. Kronik iltihaplanmanız varsa, sağlık uzmanınız şunları önerebilir:

• Takviyeler: Bazı vitaminler (A vitamini, C vitamini, D vitamini) ve takviyeleri (çinko) iltihabı azaltabilir ve onarımı artırabilir. Örneğin, sağlık uzmanınız bir balık yağı takviyesi veya vitamin(ler) reçete edebilir. Veya zerdeçal, zencefil veya sarımsak gibi iltihap önleyici özelliklere sahip baharatlar kullanabilirsiniz.
• Steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar (NSAID'ler): Bu reçetesiz satılan ilaçlar iltihaplanmayı azaltır.
• Steroid enjeksiyonları: Kortikosteroid iğneleri, belirli bir eklem veya kastaki iltihaplanmayı azaltır. Örneğin, sırtınızı etkileyen romatoid artritiniz varsa, sağlık uzmanınız omurganıza steroid iğnesi yapabilir. Aynı vücut bölgesine yılda üç ila dörtten fazla steroid enjeksiyonu yapmamalısınız.

 

İltihap Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Bir anti-inflamatuar diyet izlemeyi seçebilirsiniz. Bazı araştırmalar, Akdeniz diyeti uygulayan kişilerin vücutlarında daha düşük iltihaplanma seviyelerine sahip olduğunu gösterir. Aşağıdakiler gibi anti-inflamatuar özelliklere sahip daha fazla yiyecek yemeyi seçebilirsiniz:

• Uskumru, somon veya sardalya gibi yağlı balıklar.
• Yeşil yapraklı besinler.
• Zeytin yağı.
• Domates.

 

Bunun yanında belirli gıdalardan çok fazla yemek iltihaplanmayı artırabilir. Enflamasyonu artıran besinler aşağıdaki gibidir:

• Fast food ve kızarmış yiyecekler,
• Şarküteri ürünleri,
• Yüksek oranda rafine yağlar ve trans yağlar,
• Şeker, hamur işleri veya beyaz ekmek gibi rafine karbonhidratlar.

Enflamasyon Nasıl Önlenir?

Enflamasyon diyeti ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları geliştirerek kronik iltihaplanma riskinizi azaltabilirsiniz. Bu alışkanlıklardan bazıları şunlardır:

• Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin: Sağlıklı bir diyet, düzenli fiziksel aktivite ve düzenli uyku enflamasyonu azaltmada etkili olabilir. Fast food gibi işlenmiş gıdalardan kaçının ve taze sebze, meyve, tam tahıl ürünleri ile protein açısından zengin besinleri tercih edin.
• Anti-inflamatuar besinler tüketin: Omega-3 yağ asitleri içeren somon, ceviz, chia tohumu gibi gıdalar enflamasyonu azaltıcı etkiye sahiptir. Zerdeçal, zencefil, yeşil çay gibi doğal anti-enflamatuar özelliklere sahip baharatları da diyetinize ekleyebilirsiniz.
• Stresi yönetin: Kronik stres vücutta enflamasyona neden olabilir. Yoga, meditasyon veya derin nefes alma gibi stresi azaltıcı teknikleri günlük rutininize dahil ederek stresi kontrol altında tutabilirsiniz.
• Sigara ve alkol kullanımını sınırlayın: Hem sigara hem de aşırı alkol tüketimi vücutta inflamasyona yol açabilir. 
• Aşırı kilolardan kaçının: Fazla kilolu olmak vücutta kronik inflamasyona yol açabilir. Sağlıklı bir kilo aralığında kalmaya özen göstermek, enflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir.
• Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanın: Bazı durumlarda doktorlar, enflamasyonu kontrol altına almak için ilaç tedavisi önerebilirler. Bu ilaçları düzenli olarak kullanmanız önemlidir.