İnflamasyon Nedir? Vücutta İnflamasyon Belirtileri Nelerdir?

 

Enflamasyonu vücudun kendini zarara karşı korumak için verdiÄŸi doÄŸal tepki olarak düÅŸünün. Ä°nflamasyona enflamasyon da denilir. Ä°ki türü vardır: akut ve kronik. Muhtemelen dizinizi çarptığınızda veya parmağınızı kestiÄŸinizde ortaya çıkan akut tipe daha aÅŸinasınızdır. Bağışıklık sisteminiz kesilen bölgeyi korumak için bölgeye beyaz kan hücresi ileterek ÅŸiÅŸlikle kızarıklık yaratır. Grip veya zatürre gibi bir enfeksiyonunuz varsa süreç benzer ÅŸekilde iÅŸler. Dolayısıyla bu tür ortamlarda enflamasyon çok önemlidir; onsuz yaralanmalar iltihaplanabilir ve basit enfeksiyonlar ölümcül olabilir. Ancak kronik iltihaplanma vücutta biriken özellikle de göbek bölgesinde biriken aşırı yaÄŸ hücreleri ya da toksinler gibi vücutta istenmeyen maddelere yanıt olarak da görülebilir. Atardamarların içinde iltihaplanma, aterosklerozu (yaÄŸlı, kolesterol açısından zengin plak birikimi) baÅŸlatmaya yardımcı olur. Vücudunuz bu plağı anormal ve yabancı olarak algılar, bu yüzden plaketi akan kandan ayırmaya çalışır. Peki inflamasyon nedir? Ä°ÅŸte bilmeniz gerekenler:

Enflamasyon Nedir?

“Enflamasyon nedir? Ä°nflamasyon nedir tıp literatüründe enflamasyon olarak da geçer mi?” sorusu ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Vücudunuz virüsler, bakteriler veya zararlı kimyasallar gibi rahatsız edici bir etkenle karşılaÅŸtığında veya bir yaralanma yaÅŸadığınızda bağışıklık sisteminiz aktive olur. Bağışıklık sisteminiz ilk yanıtlayıcılarını gönderir: Enflamatuar hücreler ve sitokinler (daha fazla enflamatuar hücreyi uyaran maddeler). Bu hücreler bakteri ve diÄŸer zararlı maddeleri yakalamak için bir enflamatuar tepki baÅŸlatır veya yaralanan doku iyileÅŸmesine yardımcı olur. Bunun sonucunda aÄŸrı, ÅŸiÅŸlik, morarma veya kızarıklık gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, iltihaplanma vücut sistemlerini etkilese de gözle görülmeyen bölgelerde de etkili olabilir.

Akut İnflamasyon ile Kronik İnflamasyon Arasındaki Fark Nedir?

“Enflamasyon ne demek?” sorusunu daha net anlamanız adına iltihaplanma türlerinden de söz etmek isteriz. Ä°ki tür iltihaplanma vardır: Akut iltihaplanma: Parmağınızı kesmek gibi ani vücut hasarına verilen yanıttır. Kronik enflamasyon: Vücudun uzun süreli ve devam eden bir inflamatuar (iltihabi) yanıtına verdiÄŸi tepkidir. Enflamasyon normalde vücudun savunma mekanizmasının bir parçasıdır ve hasarlı dokuların iyileÅŸmesine yardımcı olur. Ancak, bazı durumlarda enflamasyon sürekli hale gelir ve vücutta saÄŸlıksız bir döngü baÅŸlar. Serum protein elektroforezi kronik inflamasyon genellikle otoimmün hastalıklar, metabolik sendrom, kardiyovasküler hastalıklar, obezite ve kanser gibi çeÅŸitli saÄŸlık sorunlarıyla iliÅŸkilendirilir. Bu durumda, bağışıklık sistemi sürekli olarak enfeksiyon ya da yabancı maddelere karşı reaksiyon gösterir ve bu da inflamatuar yanıtın sürekli tetiklenmesine neden olur.

Akut ve Kronik Ä°nflamasyonun Belirtileri Nelerdir?

Vücutta inflamasyon belirtileri oluÅŸan inflamasyon özelinde farklılık gösterir. Akut inflamasyon belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:

• Yaralanma bölgesinde kızarık cilt,
• AÄŸrı veya hassasiyet,
• ÅžiÅŸme,
• Sıcaklık.

 

Kronik inflamasyon semptomlarını tespit etmek akut inflamasyon semptomlarından daha zor olabilir. Kronik inflamasyon belirtileri ÅŸunları içerebilir:

• Karın aÄŸrısı,
• GöÄŸüs aÄŸrısı,
• Yorgunluk,
• AteÅŸ,
• Eklem aÄŸrısı veya sertliÄŸi,
• Ağız yaraları,
• Deri döküntüsü.

Hangi Durumlar Kronik Ä°nflamasyonla Ä°liÅŸkilidir?

“Vücutta inflamasyon nedir? Hangi durumlar bununla iliÅŸkilidir?” diye merak ediyorsanız Alzheimer hastalığı, astım, kanser, kalp hastalığı, romatoid artrit (RA) ve ankilozan spondilit (AS), tip 2 diyabetin kronik inflamasyonla iliÅŸkili olduÄŸunu bilmelisiniz.

Enflamasyon Neden Olur?

“Enflamasyon neden olur?” sorusu da sıklıkla merak edilen konular arasında. Bu nedenler aÅŸağıdaki gibidir:

• Enfeksiyonlar (bakteriyel, viral veya fungal),
• Otoimmün reaksiyonlar,
• Yaralanmalar, yanıklar,
• Alerjik reaksiyonlar,
• Stres,
• Sigara içmek,
• DüÅŸük fiziksel aktivite düzeyi,
• Obezite,
• SaÄŸlıksız beslenme.

Vücutta Ä°nflamasyon Nasıl Anlaşılır?

Enflamasyon bulguları belirtiler ve durumun yaÅŸandığı bölgeye göre uygulanan yöntemlerle tanılanır. Doktor muayenesinin ardından kan tahlili ve görüntüleme ile vücuttaki enflamasyon tespit edilir. Vücuttaki C-Reaktif proteininin deÄŸerleri inflamasyon bulgusu açısından oldukça önemli bir deÄŸerdir. Ä°leri yaÅŸta olan kiÅŸilerde obez ve kanser hastalarında CRP yüksekliÄŸi görülebilir. CRP’nin fazla olması vücutta akut ve kronik inflamasyon olduÄŸunun göstergesidir. Bunun yanında inflamasyon tespiti için kanda sedimantasyon testi (ESR), protein elektroforezi, manyetik rezonans (MR),  X-ray gibi görüntülemeler de yapılabilir.

Enflamasyon Nasıl Tedavi Edilir?

Peki enflamasyon nasıl tedavi edilir? Enflamasyon her zaman tedavi gerektirmez. Akut enflamasyon için dinlenme, buz ve iyi yara bakımı genellikle birkaç gün içinde rahatsızlığı giderir. Kronik iltihaplanmanız varsa, saÄŸlık uzmanınız ÅŸunları önerebilir:

• Takviyeler: Bazı vitaminler (A vitamini, C vitamini, D vitamini) ve takviyeleri (çinko) iltihabı azaltabilir ve onarımı artırabilir. ÖrneÄŸin, saÄŸlık uzmanınız bir balık yağı takviyesi veya vitamin(ler) reçete edebilir. Veya zerdeçal, zencefil veya sarımsak gibi iltihap önleyici özelliklere sahip baharatlar kullanabilirsiniz.
• Steroid olmayan iltihap önleyici ilaçlar (NSAID'ler): Bu reçetesiz satılan ilaçlar iltihaplanmayı azaltır.
• Steroid enjeksiyonları: Kortikosteroid iÄŸneleri, belirli bir eklem veya kastaki iltihaplanmayı azaltır. ÖrneÄŸin, sırtınızı etkileyen romatoid artritiniz varsa, saÄŸlık uzmanınız omurganıza steroid iÄŸnesi yapabilir. Aynı vücut bölgesine yılda üç ila dörtten fazla steroid enjeksiyonu yapmamalısınız.

 

Ä°ltihap Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Bir anti-inflamatuar diyet izlemeyi seçebilirsiniz. Bazı araÅŸtırmalar, Akdeniz diyeti uygulayan kiÅŸilerin vücutlarında daha düÅŸük iltihaplanma seviyelerine sahip olduÄŸunu gösterir. AÅŸağıdakiler gibi anti-inflamatuar özelliklere sahip daha fazla yiyecek yemeyi seçebilirsiniz:

• Uskumru, somon veya sardalya gibi yaÄŸlı balıklar.
• YeÅŸil yapraklı besinler.
• Zeytin yağı.
• Domates.

 

Bunun yanında belirli gıdalardan çok fazla yemek iltihaplanmayı artırabilir. Enflamasyonu artıran besinler aÅŸağıdaki gibidir:

• Fast food ve kızarmış yiyecekler,
• Åžarküteri ürünleri,
• Yüksek oranda rafine yaÄŸlar ve trans yaÄŸlar,
• Åžeker, hamur iÅŸleri veya beyaz ekmek gibi rafine karbonhidratlar.

Enflamasyon Nasıl Önlenir?

Enflamasyon diyeti ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları geliştirerek kronik iltihaplanma riskinizi azaltabilirsiniz. Bu alışkanlıklardan bazıları şunlardır:

• SaÄŸlıklı bir yaÅŸam tarzı benimseyin: SaÄŸlıklı bir diyet, düzenli fiziksel aktivite ve düzenli uyku enflamasyonu azaltmada etkili olabilir. Fast food gibi iÅŸlenmiÅŸ gıdalardan kaçının ve taze sebze, meyve, tam tahıl ürünleri ile protein açısından zengin besinleri tercih edin.
• Anti-inflamatuar besinler tüketin: Omega-3 yaÄŸ asitleri içeren somon, ceviz, chia tohumu gibi gıdalar enflamasyonu azaltıcı etkiye sahiptir. Zerdeçal, zencefil, yeÅŸil çay gibi doÄŸal anti-enflamatuar özelliklere sahip baharatları da diyetinize ekleyebilirsiniz.
• Stresi yönetin: Kronik stres vücutta enflamasyona neden olabilir. Yoga, meditasyon veya derin nefes alma gibi stresi azaltıcı teknikleri günlük rutininize dahil ederek stresi kontrol altında tutabilirsiniz.
• Sigara ve alkol kullanımını sınırlayın: Hem sigara hem de aşırı alkol tüketimi vücutta inflamasyona yol açabilir. 
• Aşırı kilolardan kaçının: Fazla kilolu olmak vücutta kronik inflamasyona yol açabilir. SaÄŸlıklı bir kilo aralığında kalmaya özen göstermek, enflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir.
• Doktorunuzun önerdiÄŸi ilaçları düzenli olarak kullanın: Bazı durumlarda doktorlar, enflamasyonu kontrol altına almak için ilaç tedavisi önerebilirler. Bu ilaçları düzenli olarak kullanmanız önemlidir.