Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavi Yöntemleri
Kalp ritim bozukluğu insanların yaşamlarını etkileyebilecek ciddi bir sağlık sorunudur. Kalbin doğru şekilde atması ve kanı vücut boyunca düzenli bir şekilde pompalaması sağlıklı bir yaşamın temel unsurlarından biridir. Ancak bazen kalpte anormal elektrik sinyalleri oluşabilir ve bu da ritim bozukluklarına yol açabilir. Kalp ritim bozukluğu çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bazı insanlar genetik yatkınlığa sahip olabilirken diğerleri kalp hastalıkları veya stres gibi dış etkenlerden dolayı bu sorunu yaşayabilir. Peki tıp literatüründe aritmi olarak da bilinen kalp ritim bozukluğu nedir? Tedavi yöntemleri nelerdir? İşte bilmeniz gerekenler:
Kalp Ritim Bozukluğu Nedir?
“Kalp ritim bozukluğu nedir?” diye merak ediyorsanız kalbin olması gerektiği atmadığı durumlara aritmi adı verildiğini bilmelisiniz. Vücudun çalışma dengesi içerisinde kan dolaşımın sağlanması için kalbin kasılıp gevşeyerek kan pompalaması gerekir. Kalpte bulunan elektrik üreten ve iletimini sağlayan hücreler ile bu döngü gerçekleştirilir. Bu fonksiyonlarda herhangi bir sorun yaşanması ile aritmi oluşabilir. Aritmi her zaman ciddi sonuçlara neden olmaz. Hemen hemen herkesin yaşayabileceği bir durum olabilse de şiddetli hale geldiğinde kan akışını bozarak beyin ve akciğer üzerinde hayati sorunlara neden olabilir. Aritmi kısa sürede müdahale edilmesi gereken önemli bir sorundur.
Kalp Ritim Bozukluğu Türleri Nelerdir?
Aritmi çeşitleri iki ayrı gruba ayrılır. Bunlardan biri ventriküler aritmiler; karıncık kaslarında meydana gelir. Bir diğeri ise supraventriküler aritmi bu grupta ise aritmi kalp kulakçıkların da meydana gelir. Kalp ritim bozukluğu türleri aşağıdaki şekilde açıklanabilir:
- Taşikardi: Kalp atışının dakikada 100’ün üzerinde olduğu durumlara taşikardi ismi verilir. En sık karşılaşılan aritmi türlerinden biridir. Kalbin alt ve üst bölümünde oluşabilen taşikardinin en belirgin özelliği çarpıntıdır. Kalbin çok hızlı atmasına bağlı olarak nefes darlığı veya tansiyon düşmesi de görülebilir.
- Atrial Fibrilasyon: En sık karşılaşılan aritmi türüdür. Kalp kulakçıkların da meydana gelen atrial fibrilasyon fazla sayıda oluşan elektriksel uyarı sonucu kasların kontrolsüz kasılması ile oluşur. Kalp atım sayısı dakikada 150-200’ü bulabilir.
- Atrial Flutter: Kalbin üst odacıkları anormal derecede hızlı atması ile oluşur.
- Sinüs Taşikardisi: Çoğunlukla fiziksel aktiviteler sonrası kalp atışının dakikada 100’ün üzerinde çıkması durumudur. Bu durum normal olarak görülse de doktora başvurulması gerekir.
- Bradikardi: Kalp atışının dakikada 60’dan az attığı duruma verilen isimdir. Kalbin kasılmasını sağlayan elektrik sinyallerinin kesintiye uğraması veya doğru ulaşmaması ile oluşur.
- Ventriküler Fibrilasyon: Kalp atışının sonlanması ile kardiyak arrest oluşumuna neden olan ciddi bir ritim bozukluğudur. Kalbin karıncık bölgesinde gerçekleşen bu durumda kalp kan pompalayamayarak işlevini yerine getiremez.
Kalp Ritim Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Kalp ritim bozukluğu belirtileri fark edilerek dikkat edilmesi çok önemlidir. Her aritmi zararlı olmasa da ciddi sonuçlar doğurabilen aritmiler de meydana gelebilir. Aritmiye bağlı oluşabilecek belirtiler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Baş dönmesi,
- Bayılma,
- Çarpıntı,
- Göğüste sıkışma hissi veya ağrı hissedilmesi,
- Halsizlik,
- Kalp atışında duraklama hissi,
- Kalp atışının aşırı yavaşlaması,
- Kalp atışının bir anda çok hızlanması,
- Kalp atışının düzensiz olarak ara ara atışının atlanmış gibi hissedilmesi,
- Kan basıncında değişiklik,
- Nefes darlığı,
- Terleme.
Kalp Ritim Bozukluğu Neden Olur?
Peki kalp ritim bozukluğu neden olur? Kalp ritim bozukluğu çoğunlukla kalp hastası olan kişilerde görülür. Özellikle koroner arter, kalp yetmezliği, kalp krizi, kalp dokularında iltihaplanma, kalp kapak hastalıkları ve doğuştan gelen kalp hastalıkları yaşayan kişiler daha fazla risk altındadır. Bu hastalıkların yanı sıra aritmi yaşa, cinsiyete ve kişinin yaşam tarzına bağlı gelişebilir. 60 yaş üzeri kişilerde aritminin ciddi seyirli meydana geldiği görülür. Aritmi türleri cinsiyete bağlı olarak erkeklerde veya kadınlarda daha sık görülebilir. Tütün ve alkol kullanımı olan kişilerde kalp damar hastalıklarında kullanılan bazı ilaçların etkisiyle ve beslenme alışkanlıkları aritmiye etkileyen faktörler arasındadır. Aritmi oluşumuna etki edebilecek sağlık sorunları ve diğer kalp ritim bozukluğu sebepleri aşağıdaki gibidir:
- Akciğer hastalıkları,
- Tiroid bezi hastalıkları,
- Hipertansiyon,
- Şeker hastalığı,
- Amfizem,
- Astım,
- Uyku apnesi,
- Hormonal problemler,
- Enfeksiyon,
- Alkol ve sigara tüketimi,
- Fazla miktarda kafein tüketimi,
- Bazı ilaçlar,
- Kansızlık, vitamin veya mineral eksiklikleri,
- Stres, kaygı gibi psikolojik faktörler.
Zararsız Ritim Bozuklukları
Zararsız ritim bozuklukları, özellikle spor yapan kişilerde kalp ritimlerinde düzensizlik görülebilir. Spor esnasında kalp ritmi 125’lere kadar çıkabilir. Sporcuların da dinlenme sırasında ise nabız 50 ve biraz aşağısına kadar düşebilir. Bu durum normal karşılanır. Ancak fiziksel aktivite tamamlandıktan sonra kalp atışlarında anormal bir durum olmadığının anlaşılması için sporcuların nabızlarının ölçmesi önemlidir. Herhangi bir anormallik görülmesi durumunda doktora başvurulmalıdır.
Psikolojik Kalp Ritim Bozukluğu
Kalp ritim bozukluğu bazen psikolojik kalp ritim bozukluğu şeklinde görülebilir. Beyin psikolojik ve fiziksel stresi ayırt edemediği için yaşanan stresleri durumlar kalbe yansıyabilir. Fiziksel herhangi bir tehlike durumu varmış gibi kalp hızlı atmaya başlar. Bu durum çarpıntı ile de karıştırılır. Psikolojik herhangi bir hastalığın kalp ritmini doğrudan etkilemez. Ani korku, şaşkınlık ve kaygıya bağlı olarak kalp ritminde değişiklikler yaşanabilir. Bu durum fark edildiğinde doktora başvurulmalıdır. Yapılan tetkikler sonrası psikolojik olduğu fark edilirse doktorunuz sizi uygun bölüme yönlendirir.
Kalp Ritim Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?
Kalp ritim bozukluğu her zaman belirti göstermeyerek sıklığı belirlenemeyebilir. Belirti yaşayan kişilerin en kısa sürede doktora başvurması gerekir. “Kalp ritim bozukluğu ne iyi gelir?” sorusuna yanıt arayan tanı sürecinde ilk olarak doktorlar hastalık öyküsünü dinleyerek fiziki muayene gerçekleştirir. Hastaya daha önce yaşadığı kalp rahatsızlıkları ve herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığı sorulur. Fiziki muayene sonrası doktor bazı laboratuvar tetkikleri isteyebilir. Bunun yanında kalp atışı sırasında oluşan elektriksel akımın ölçülmesi için EKG istenir. Daha doğru tanı konulabilmesi için kişinin 1 günlük tüm kalp aktivitesinin ölçülebilmesi için ritim holter adı verilen cihaz ile yerleştirilerek tüm sinyalleri kaydetmesi sağlanır. Bunlar dışında efor testi ile aritminin fiziksel aktiviteye bağlı olup olmadığı incelenebilir. Bir diğer tanı aracı ise ultrasonografi mantığı şeklinde çalışan ekokardiyografi (EKO) istenerek kalp boyutu ve yapısı gibi özelliklerde incelenir. Ardından elde edilen verilere göre kalp ritim bozukluğu tedavisi planlanır.
Kalpte Ritim Bozukluğu Tedavisi Nasıldır?
Peki aritmiye ne iyi gelir? Kalpte ritim bozukluğu tedavisi hastalığın durumuna göre farklılık gösterir. Aşağıda belirtilen yöntemler ile hastalığın tedavisi gerçekleştirilebilir:
- İlaç Tedavisi: Ritim düzensizliklerini tedavi etmek amacıyla antiaritmik adı verilen kalp ritim bozukluğu ilacı reçete edilebilir. Aritmik tipine ve hastalığın altında yatan sebebe bağlı olarak tedavi süresini doktorunuz belirler.
- Kateter Tedavisi: Bu yöntem ilaç tedavisin yeterli olmadığı durumlarda ameliyatız tedavi sağlanabilmesi için tercih edilebilir. Bu yöntemde kalpte doğru olmayan elektrik sinyallerine yol açan bölgenin dondurularak veya yakılarak tedavi edilmesi sağlanır. Bu işlemde genel anestezi uygulanmasına gerek olmaz.
- Kalp Pili ve ICD Cihazı: Kalp pili yavaş kalp ritminin yavaşlamasına bağlı olan hastalara uygulanır. Kalp pili, ritim düzeyinin normale dönmesi programlanmış cipler ile enerji sağlayan bataryalardan oluşur. Bu yöntem de lokal anestezi altında kullanılarak kalp pili, köprücük kemiğinin altında bulunan cebe yerleştirilir. İşlem birkaç saat içerisinde uygulanır ve hasta 1-2 gün sonra taburcu edilir. ICD cihazı ise kalp pilleri ile aynı şekilde uygulanır. Ancak bu pillerin şok verme özelliği vardır. Hayati risk ile karşılaşıldığı durumlarda otomatik olarak şok vererek kalp ritminin düzelmesini sağlar.
- Cerrahi Tedavi: Kalp ritim bozukluğu ameliyatı özellikle bypass ya da kalp kapak ameliyatı gibi başka bir nedenden dolayı kalp ameliyatı olacak hastalarda tercih edilir. Diğer ameliyatlar ile birlikte ritim bozukluğu için cerrahi tedavi uygulanabilir.
Kalp ritim bozukluğuna iyi gelen en önemli etkenler arasında egzersiz vardır. Her gün tempolu yürüyüş yapmak kalp sağlığı için oldukça faydalıdır. Bunun dışında lahana, ıspanak, roka ve pazı gibi yeşil yapraklı sebzelerin tüketilmesi kalbin sağlıklı çalışmasına yardımcı olur. Stres kaynaklı ritim bozukluklarında ise melisa papatya çayı gibi bitki çaylarının tüketilmesi kalp ritim bozukluğuna iyi gelir.
Kalp ritim bozukluğu erken tedavi edilmesi hayati tehlikeye yol açabilir. Bu nedenle belirtiler hissedilmese de düzenli kalp muayenesi oldukça önemlidir.
Kalp ritim bozukluğunda belirtiler hissedilmeye özellikle kalbin çok hızlı veya yavaş attığını hissetme, bayılma, nefes darlığı ve baş dönmesi gibi şikayetler yaşanıyorsa hayati tehlikenin taşıyabileceğinden acilen uzmana başvurulması gerekir.
Balık gibi yağlı deniz ürünleri, chia tohumu ve ceviz gibi gıdalarda bulunan omega-3 yağ asitleri, kalp sağlığını destekler ve kalp ritmini düzenleyebilir. Muz, avokado, ıspanak gibi potasyum açısından zengin olan gıdalar, kalbin elektriksel aktivitesini düzenlemeye yardımcı olabilir. Yaban mersini, böğürtlen, nar gibi antioksidanlar açısından zengin meyveler ve yeşil yapraklı sebzeler, kalp sağlığına katkıda bulunabilir ve ritim bozukluklarını azaltabilir. Kabak çekirdeği, badem, ıspanak gibi magnezyum açısından zengin olan gıdalar da kalp ritmini düzenlemede etkilidir. Tam tahıl ürünleri, sebzeler ve meyveler gibi lifli gıdalar tüketmek, kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur ve kalp sağlığını destekler.
Adaçayı, antioksidan özellikleri sayesinde kalp sağlığını destekler ve kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olabilir. Zencefil, kan dolaşımını artırarak kalp ritmini düzenleyebilir. Aynı zamanda anti-enflamatuar özellikleri ile de bilinir. Sarımsak, kan basıncını düşürerek kalp sağlığını destekleyebilir ve kalp ritim bozukluğunu azaltmaya yardımcı olabilir. Rezene çayının sinir sistemini sakinleştirici etkisi vardır ve kalp ritim bozukluğunu hafifletebilir. Ananas, potasyum içeriğiyle kalp sağlığı için önemli bir besindir ve kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olabilir. Yine de unutmayın ki, bu bitkilerin kullanımına başlamadan önce mutlaka bir doktora danışmak önemlidir. Doktorunuz size uygun olan bitkisel tedavi yöntemlerini belirleyecektir.
Kalp ritim bozukluğu, tedavi edilebilir bir durumdur ve çoğu durumda kontrol altına alınabilir. Ancak, kalp ritim bozukluğunun geçip geçmeyeceği kişinin spesifik durumuna bağlıdır. Ritim bozuklukları farklı türlerde olabilir ve bazıları yaşam boyu sürebilirken, bazıları zamanla düzelebilir. Bu nedenle, kalp ritim bozukluğu şikayetleri olan herkesin bir kardiyolog tarafından değerlendirilmesi önemlidir. Uygun tedavi yöntemleri belirlendikten sonra, kişi genellikle semptomlarını kontrol altında tutabilir ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilir.
Kalp ritim bozukluğu için kardiyoloji bölümüne başvurulmalıdır. Hastalığın altında yatan nedenlere bağlı doktorunuz sizi tedavinin tamamlanabilmesi için ek olarak başka bölümlere yönlendirilebilir.
Yorum Ekle
