Cilt Kanseri: Cilt Kanseri Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

 

Aynı zamanda deri kanseri olarak da bilinen cilt kanseri pek çok kişi tarafından hafife alınan ancak potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Peki ya bu ciddi sağlık sorununu ne kadar iyi anlıyoruz? Cilt kanseri belirtileri derinin anormal ve kontrolsüz hücre büyümesi sonucu meydana gelir. Bu durum genellikle cildin UV ışınlarına maruz kalmasının bir sonucu olarak ortaya çıkar ve bu ışınlar DNA'da hasara neden olur. Peki cilt kanseri belirtileri nelerdir? Hangi tedavi yöntemleri uygulanır? İşte bilmeniz gerekenler:

Cilt Kanseri Nedir?

“Cilt kanseri nedir?” diye merak ediyorsanız bu kanser türünün deriye rengini veren melanin adlı pigmentlerin kontrolsüz ve anormal biçimde çoğalması ile oluştuğunu bilmelisiniz. Deri kanserine neden olabilen pek çok etken vardır. Bunların en başında ise cildin çok fazla UV ışınlara maruz kalması gelir. Cilt kanseri derinin vücut ışığına en çok maruz kaldığı bölgelerde oluşur. Bu nedenle özellikle yaz aylarında güneşin dik geldiği saatlerde koruyucu önlem alınmadan dışarı çıkılmaması gerekir. Aksi takdirde bu bölgelerde bulunan hücrelerin yapısı bozularak hayati tehlikeye yol açan cilt kanseri meydana gelebilir.

Cilt Kanseri Çeşitleri Nelerdir?

Bazal hücreli kanser, melanom, skuamöz hücreli kanser olmak üzere cilt kanseri çeşitleri bulunur. Kanserler türüne göre değerlendirerek tedavisi ayrı olarak planlanır. İşte bu kanser türleri:

• Bazal Hücreli Kanser: Cilt kanserleri arasında en sık görülenidir. Cildin en üst katmanındaki bazal hücrelerde oluşur. Bu kanser türü çoğunlukla aşırı güneş ışığına maruz kalan bölgelerde oluşur. Açık ten rengine sahip bireyler bu kanser türü için risk grubunda bulunabilir. Hastalık ilerleyen dönemlerde cilt üzerinde cilt kanseri lekeleri, kabarıklıklar ve yaralar şeklinde belirti gösterebilir.
• Skuamöz Hücreli Kanser: Cildin hem dış hem de orta kısmında gelişir. Güneş ışığının yanı sıra solaryum gibi cihazlara fazla maruz kalındığında yüz, boyun, ense, saç derisi ve el gibi bölgelerde görülür. Skuamöz hücreli kanser 50 yaş üzeri bireylerde daha sık görülürken bazı durumlarda vücutta güneş görmeyen bölgelerde de görülebilir. Bu kanser türünde lenf bezleri ve iç organlarda etkilenebileceği için tedavisi hayati önem taşır.
• Melanom: Bu cilt kanseri türü diğerlerine göre daha az görülür ancak en tehlikeli olan türdür. Erken tanı konulmadığı takdirde organlara yayılım gösterebilir. Cilde rengini veren melanosit hücreleri kontrolsüz şekilde çoğalarak bu kanserin gelişimini sağlar. Vücudun her bölgesinde görülebilen melanom kahverengi, siyah veya pembemsi lekeler ile kendini gösterebilir.

Cilt Kanseri Neden Olur?

Peki cilt kanseri neden olur? Cilt kanserine neden olabilecek birçok etken var. Bu etkenler arasında başlıca olarak güneş ışığına fazla maruz kalmak gelebilir. Güneşten gelen UV ışınlarının hücrelerde anormallikler oluşturarak büyümesini ve çoğalmasını sağlar. Bu bölgede hücrelerin bozulması ile kanserleşmeye neden olur. Bunlar dışında kişinin açık tenli, kızıl saçlı, çilli olması ve ailede cilt kanseri öyküsünün bulunması cilt kanseri riskini artırabilir. Diğer nedenler ise aşağıdaki gibidir:

• UV ışınlara çok fazla maruz kalmak,
• Kişinin açık ten rengine sahip olması,
• Ailede cilt kanseri öyküsü,
• Vücutta çok fazla ben bulunması,
• İyileşmeyen açık yaralar,
• Tekrarlanan güneş yanıkları,
• Cildin uzun süre kimyasallara maruz kalması,
• Yaşlılık,
• Çok fazla radyasyona maruz kalmak,
• Bazı cilt hastalıkları için kullanılan ilaçlar.

Cilt Kanserinde Genetik Faktörler Nelerdir?

“Deri kanseri neden olur?” sorusunun yanıtlarından biri de genetik faktörlerdir. Cilt kanseri diğer kanser türlerinde olduğu gibi genetik faktör kaynaklı gelişim sağlayabilir. Melanom cilt kanseri türünü yaşayan kişilerin yaklaşık %10’unda aynı kanser türü görülür. Genetiğin yanı sıra aile içinde daha sık görülme nedeni benzer yaşam şekli gösterilmesidir. Örneğin bir ailede aile üyelerinin açık tenli, çilli veya kızıl saçlı olması genetik açıdan da etkili olduğunu gösterir. Melanom riskini etkileyen bir diğer faktör ise gen mutasyonudur. Aile üyelerinde melanom olan kişilerin %10 ile %40’ı arasında gen mutasyonu görülür.

Cilt Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Melanom cilt üzerinde veya benler üzerinde oluşabilir. Bu nedenle cilt kanserinde her zaman gözle bakılarak farklılıklar anlaşılamayabilir. Özellikle benler üzerinde değişikliklerin algılanabilmesi için benlerin görünümü ve yerleşimini iyi tanımak gerekir. Deri kanseri belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Benlerin renginde ve görünümünde değişimler,
• Deride iyileşmeyen ve tekrarlayan yaraların oluşması,
• 5 mm boyutundan büyük kırmızı ve mavi renkte benlerin oluşması,
• Ben yüzeyinde kanama, tümsekleşme veya yumru oluşması,
• Deride soyulma,
• Cilt üzerinde kaşıntı, ağrı ve hassasiyet hissedilmesi.

Cilt Kanseri Nasıl Anlaşılır?

Cilt kanserinin erken tanısı oldukça önemlidir. Peki cilt kanseri nasıl anlaşılır? Kişinin cilt kanserini kendi kendini muayene ederek durumu erken teşhis etmesi hastalığın tedavisini daha kolaylaştırır. Daha önceden olmayan lekeler, benler ve lezyonlar tespit edilerek dermatoloğa başvurulması gerekir.

Uzmana başvurulduğu takdirde doktor ilk olarak bu lekeleri veya lezyonları inceleyerek fiziki muayene gerçekleştirir. Daha sonra cilt mikroskop yardımı ile daha yakından incelenerek şüpheli bir durum varsa cilt biyopsisi istenir. Cilt biyopsisinde deri üzerinde oluşan lezyondan veya benden küçük bir parça alınarak cilt kanseri olup olmadığı veya hangi tür cilt kanseri olduğu tespit edilebilir. 

Cilt Kanseri Tedavisinde Uygulanan Yöntemler

Cilt kanseri tedavisi hastalığın bulunduğu evreye veya türüne göre değişiklik gösterir. Erken teşhis edilen cilt kanserlerinde biyopsi alınırken kanserli hücrelerin tamamında alınabilir. Ancak ilerleyen derece kanserlerde farklı tedavi seçenekleri kullanılır. Tedavinin ilk amacı işlev kaybı yaşanmadan kanserli hücrelerden tamamen kurtulunmasıdır. Cilt kanseri tedavisinde kanserin türüne ve derecesine göre uygulanabilecek tedaviler aşağıdaki şekilde açıklanabilir:

Mohs Mikrografik Cerrahisi

Mohs cerrahi yöntemi melanom kanser türü hariç diğer türlerde tercih edilir. Kanserli dokular katman katman alınarak vücuttan uzaklaştırılır. Her katman sonrası alınan dokular incelenerek kanserli dokunun tamamının çıkarılması sağlanır. Bu yöntem kozmetik açıdan daha etkili olduğu için gözle görülen bölgelerde daha sık tercih edilir. Ameliyat esnasında sağlıklı dokulara çok daha az verilerek minimum hasar sağlanır.

Eksizyonel Cerrahi

Bu yöntemde kanserli hücrenin tamamının cilt üzerinden çıkarılması için kanserli bölge ve çevresinden az sayıda da olsa sağlıklı dokularda çıkarılabilir. Bu yöntem özellikle erken dönemde teşhis edilen kanserlerde tercih edilir.

Küretaj ve Elektrokoter

Bu yöntem bazal hücreli kanser türünde tercih edilir. Metastaz yapma durumu olan, agresif ve büyük türdeki kanserlerde uygulanması önerilmez. Bu yöntem lokal anestezi altında küret adı verilen alet ile kanserli hücrenin çıkarılması ile uygulanır. Kanserli hücre çıkarıldıktan sonra kanamanın durdurulması veya kanserli hücreler çıkarılmazsa çıkarılabilmesi elektroser aleti ile bölge yakılır. Küretaj ve elektrokoter yönteminde kanserli hücrelerin tamamen yok edilmesi için işlem birkaç daha tekrarlanabilir.

Kriyoterapi

Daha küçük çaplı yüzeysel cilt kanserlerinde tercih edilen bir yöntemdir. Herhangi bir anesteziye gerek olmadan kanserleri hücreler sıvı nitrojen ile dondurulur. Donan kanserli hücreler belli bir süre sonra kabuklanarak kendiliğinde düşer. Ancak bu yöntemde tedavini uygulandığı bölgede pigment kaybı, şişlik ya da kızarıklık gibi durumlar görülebilir.

Fotodinamik Terapi

Fotodinamik terapi yönteminde kanserli bölgeye ışığa duyarlı lokal ilaçlar sürülür. Arından güçlü lazer ışınları uygulanarak tedavi sağlanır. Kanserli hücrelerin yanında az da olsa sağlıklı dokularda zarar görebilir. Tedaviden sonra soyulma, ağrı, pullanma ve kızarıklık gibi belirtiler oluşabilir. Bu yöntemde tedavi sonrası 48 saat güneş ışığından kaçınması gerekir.

Radyoterapi

Radyoterapi yöntemi ameliyata uygun olmayan kanserlerde uygulanır. Bu yöntemde hücrelerin ortadan kaldırılması için X ışınları kanserli bölgeye uygulanır. Bazı ilerleyen cilt kanserlerinde ise ameliyat yöntemlerine ek olarak radyoterapide uygulanabilir.

Deri Kanserinin En Sık Görülen Türü Hangisidir?

“Deri kanserinin en sık görülen türü hangisidir?” sorusu da konu hakkında sıklıkla merak edilir. Deri kanserinin en sık görülen türü bazal hücreli karsinomdur. Bu tip deri kanseri cildin en alt tabakasında bulunan hücrelerden kaynaklanır. Genellikle uzun süre güneşe maruz kalmış cilt bölgelerinde gelişir ve düzgün bir tedavi ile genellikle tamamen iyileşme sağlanabilir. Bununla birlikte herhangi bir şüpheli lezyon veya değişiklik fark edildiğinde en kısa sürede dermatolojik kontrol önemlidir. 

Cilt Kanserinden Korunma Yolları

Cilt kanseri olanların yorumları ve bu kanser türü özelinde yapılan araştırmalara göre cilt kanserinden korunmak için alınacak en önemli ve kolay yöntem, güneş ışınlarının yoğun olduğu 10.00 ve 16.00 saatlerinde güneşten kaçınılması veya koruyucu kullanılmasıdır. Yüzü gözü ve boynu koruyan şapkalar tercih edilebilir. Bunun yanında güneş koruyucu losyonlar yıl boyunca kullanılması ve 4 saatte bir tüm vücuda uygulanmalı.

Solaryum gibi bronzlaşmak için kullanılan makinalardan uzak durulmalı ve UV ışınlardan koruyan güneş gözlükleri tercih edilmeli. Tüm bunlara dikkat ettikten sonra vücudunuzu iyi tanıyıp oluşan lezyonların veya şüphelendiğiniz benlerin takip edilmesi önemlidir. Cilt kanserinden korunmada önemli olan güneş kremini doğru özelliklerde seçmek için "Güneş Kremi Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler" başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.