Menisküs Yırtığı: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

 

Dizlerimiz günlük aktivitelerimizi gerçekleÅŸtirmemize yardımcı olan karmaşık bir eklemdir. Ancak bazen beklenmedik bir ÅŸekilde ortaya çıkan menisküs yırtıkları yaÅŸam kalitemizi olumsuz etkileyebilir. Peki diz hastalıkları arasında en sık karşılaşılan yaralanmalardan biri olan menisküs yırtığı nedenleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Ä°ÅŸte bilmeniz gerekenler:

Menisküs Nedir?

“Menisküs yırtığı nedir?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Menisküs her iki dizde bulunan uyluk ve kaval kemiÄŸi arasında yer alan kıkırdaktır. Her iki dizde de iç ve dış olmak üzere iki adet bulunur. Diz bölgesinde yastık görevi görerek en fazla hareket eden eklemleri aşınmaya veya yıpranmaya karşı korur. Menisküs yırtığı bu kıkırdak yapının hasar görmesi ile oluÅŸur. Özellikle sporcularda ve hareketli bir yaÅŸam süren kiÅŸilerde menisküs yırtığı daha sık görülür. Menisküs yırtığı bölgeye fazla yük binmesi, ani dönme hareketinin yapılması veya hızlı ÅŸekilde eÄŸilme hareketleri ile oluÅŸabilir.

Menisküs Yırtığı Genellikle Kimlerde Görülür?

Menisküs yırtığı herkeste görülebilecek olan bir yaralanmadır. Peki menisküs yırtığı neden olur? Menisküs yırtığı harekete baÄŸlı olabileceÄŸinden sıklıkla sporcularda görülür. Bunun dışında ilerleyen yaÅŸlarda menisküs görülme ihtimali de artar.

Menisküs Yırtığı ile Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?

Menisküs yırtığının komplikasyonları arasında ilk olarak kalıcı diz aÄŸrısı görülür. Menisküs yırtığı yaÅŸayan hastalar bir süre sonra önceden yapabildiÄŸi hareketleri rahatlıkla yapamaz hale gelir ve eklem hareketliÄŸinde kısıtlılıklar yaÅŸanabilir. Kalıcı diz aÄŸrısı yaÅŸayabilen hastaların yanı sıra menisküs yırtığı osteoartrit geliÅŸimine neden olabilir.

Menisküs Yırtığı Belirtileri ve Tipleri Nelerdir?

Menisküs yırtığı belirtisi arasında en sık ve ana görülen belirti dizde aÄŸrıdır. Dizdeki aÄŸrının kalıcı olmasının yanı sıra yük taşırken, eÄŸilip kalkarken, merdiven inip çıkarken aÄŸrının ÅŸiddetini artabilir. AÄŸrının dışında aÅŸağıdaki semptomlar da menisküs yırtığında sıklıkla görülür:

• Dizin kıkırdak bölgesinden ses gelmesi
• Dizde ÅŸiÅŸlik veya ödem
• Dizin döndürülmesi sırasında aÄŸrı
• Diz bölgesinde kilitlenme hissi
• Bacak kaslarında güçsüzlük
• Ara ara dizde boÅŸalma hissi

 

Menisküs yırtıkları tiplerine göre ayrılır. Bazı durumlarda travma kaynaklı zedelenme görülürken bazı durumlarda herhangi bir travma olmadan ilerleyen yaÅŸa baÄŸlı menisküs yırtığı görülebilir. Menisküs yırtığı tipleri aÅŸağıdaki ÅŸekilde açıklanabilir:

• Horizontal menisküs yırtığı: Bu tip menisküs yırtığı çoÄŸunlukla ilerleyen yaÅŸlarda dejenerasyona baÄŸlı oluÅŸur. Yırtıkların paralel yapıda olmasından dolayı horizontal yırtık denir.
• Longitudinal menisküs yırtığı: Dikey yapıda olan bu yırtıklar travma sonucu meydana gelir. Genellikle 40 yaÅŸ altında görülen longitudinal yırtıklar sporcularda ön çapraz baÄŸ yırtıkları ile birlikte görülür.
• Radyal menisküs yırtığı: Bu yırtık türü menisküs de baÅŸlayarak menisküs çevresine kadar yayılır. Genellikle darba sonucu ortaya çıkar.
• Kova sapı menisküs yırtığı: Genellikle travmaya baÄŸlı ortaya çıkan kova sapı yırtığı longitudinal yırtık ile benzerlik gösterir.

Menisküs Yırtığı Nasıl TeÅŸhis Edilir?

Menisküs yırtığının teÅŸhisinde fiziki muayene büyük önem taşır. Doktor aÄŸrılı ve hassasiyet hissedilen bölgeyi inceler. Bunun yanında herhangi bir yaralanma olup olmadığı hasta tarafından ayrıntılı olarak dinlenir. Bunun dışında hastadan ÅŸikayetlerin hangi durumlarda ve hangi sıklıkla görüldüÄŸü öÄŸrenilir. Tam teÅŸhisin konulabilmesi için röntgen veya menisküs yırtığı MR taramasına ihtiyaç duyulabilir.

Menisküs Yırtığı Nasıl Geçer?

Peki menisküs yırtığı nasıl geçer? Menisküs yırtığının ameliyatsız ve ameliyat olarak tedavileri vardır. Bunlar dışında evde yapılabilecek dinlenme, bandaj, buz uygulaması ve dizin yukarıda tutulması gibi uygulamalar tedavinin ilk adımıdır. Bunlar dışında aÄŸrı kesiciler ve fizik tedavi ile kasların güçlenmesi saÄŸlanabilir.

Menisküs Yırtığı Nasıl Tedavi Edilir?

Menisküs yırtığı tedavisi yırtığın durumuna, hastanın yaşına, yırtığın bulunduÄŸu bölgeye ve hastanın fiziksel aktivite durumuna göre farklılık gösterir. Menisküs yırtığının ameliyatsız tedavisi olduÄŸu gibi cerrahi tedavi seçeneÄŸi de vardır.

Ameliyatsız Tedaviler:

• Åžiddetli aÄŸrı yaÅŸanan durumlarda dinlenmek,
• Diz bölgesine soÄŸuk kompres uygulamak,
• Bandaj yardımı ile dizi sarmak,
• Uzanıldığında dizin altına yastık koyarak bacağı yukarıda tutmak,
• Fizik tedavi ile bölgeyi güçlendirmek,
• PRP veya kök hücre tedavisinin uygulanması,
• Diz içine hyalüronik asit enjekte edilmesi.

 

Bu yöntemler ileri derece menisküs yırtıklarında yeterli olmayabilir. Tedavilerin baÅŸarılı olmadığı durumlarda cerrahi operasyonlara baÅŸvurulur.

Cerrahi Tedavi

Menisküs yırtıklarında uygulanan birkaç cerrahi tedavi seçeneÄŸi vardır. Ä°lk olarak menisküsün tamamen çıkarıldığı menisküs yırtığı ameliyatı olan total menisektomi ameliyatıdır. Bu cerrahi seçenek kısa vadede olumlu sonuçlar verirken ilerleyen yaÅŸlarda artrit geliÅŸimine yol açabilir. Bir diÄŸer yöntem ise yırtık parçanın alındığı parsiyel menisektomi ameliyatıdır. Bu yöntemde yırtık parçalar dikilerek onarılabilir. Bu iki ameliyat türünün de yeterli olmayacağı durumlarda hastalara menisküs nakli tedavisi de uygulanabilir.

Menisküs Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Menisküs cerrahi operasyonlar sonrası ortalama 4 ile 8 hafta arasında iyileÅŸme gösterir.  Cerrahi tedavinin uygulanmadığı ilaç ve fizik tedavi yöntemleri ile menisküs tedavi edildiÄŸinde iyileÅŸme süresi daha uzun zamanın alabilir.

Menisküs Yırtığı Ne Ä°yi Gelir?

Menisküs tedavisinde dikkat edilmemesi gereken en önemli nokta tedavi boyunca sabırlı olunması gerektiÄŸidir. Hastalar cerrahi operasyonlar sonra kısa sürede eski yaÅŸam tarzlarına geri dönemez. Belli bir süre diz tamamen bükülemeyebilir veya hareket ederken dizde aÄŸrı hissedilebilir. Hastalar bir anda eski aktivitelerine dönmeye çalışmamalı. Bununla birlikte doktora danışılarak diz aÄŸrısını arttırmayacak hafif koÅŸu ve yüzme gibi spor faaliyetlerinin sürdürülmesi mümkün olur.

Menisküs Yırtığı Ameliyatından Ne Kadar Süre Sonra Ä°yileÅŸme SaÄŸlanır?

Menisküs ameliyatı sonrası hastalar 4-8 hafta içerisinde iyileÅŸme gösterir. Ancak hastalar günlük aktivitelerin 2-3 hafta içerisinde dönebilir. Bu süre yapılan ameliyatın türüne ve hastanın durumuna göre farklılık gösterebilir. Tam menisküs onarımının yapıldığı durumlarda iyileÅŸme süresi 3 ayı bulurken daha kısa sürede iyileÅŸme gösteren vakalarda vardır. Ä°yileÅŸmenin hızlanması ve kasların güçlenmesi için fizik tedavi yöntemlerine de baÅŸvurulabilir.

Menisküs Yırtığı Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Menisküs yırtığı ameliyatı sonrası doktor hangi aktivitelerin yapılabileceÄŸi ve dize ne kadar yük verileceÄŸi konusunda hastayı bilgilendirir. Operasyon sonrası pıhtı oluÅŸma ihtimaline karşı doktor kan sulandırıcı ilaçlar reçete edebilir. Dikkat edilmesi gereken en önemli kısım yapılacak olan fiziksel aktivitelerin uzmana danışılarak yapılması gerektiÄŸidir. Ağır fiziksel aktiviteler iyileÅŸme süresini uzatabilir.

 

KAYNAK:

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17219-torn-meniscus

https://www.cedars-sinai.org/health-library/diseases-and-conditions/m/medial-and-lateral-meniscus-tears.html