TSH Nedir?

17 / AGU
2023

TSH, kan tetkikleri arasında sıklıkla istenir. TSH (Thyroid Stimulating Hormone), tiroit uyarıcı hormon anlamına gelir. TSH tiroidin ne kadar tiroid hormonu yapacağını belirler, T3 (T3 triiyodotronin) ve T4 (tiroksin) hormonlarının üretiminden sorumludur. Yani vücuttaki hormonların düzenli bir ÅŸekilde çalışması için TSH önemlidir. Peki TSH nedir? Ä°ÅŸte bilmeniz gerekenler:

TSH Hormonu Nasıl Çalışır?

Hipofiz bezi, hipotalamus ve tiroit bezinin iÅŸbirliÄŸiyle çalışan bir sistem vardır. Ä°lk olarak, hipotalamus tirotropin salgılatıcı hormon isimli bir hormon oluÅŸturur. Bu hormon tarafından yönetilen TSH, hipofiz bezinden üretilir, kana karışır ve nihayetinde tiroit bezinin hücrelerindeki reseptörlere baÄŸlanır. TSH'ın hücrelere baÄŸlandığında, tiroit bezine T3 ve T4 hormonlarının uygun miktarda ve kan dolaşımına verilmesi talimatını iletir. Her ne kadar TSH, T3 ve T4 salgılarını kontrol ederse de, aslında T3 ve T4 de TSH'nin üzerinde etkiye sahiptir. Bu hormonlar belirli bir düzeye geldiÄŸinde, hipofiz bezini uyararak TSH üretimini durdururlar. Bu mekanizma sayesinde hormonel denge korunur. T3 ve T4 hormonları, beyin geliÅŸimi, kemik saÄŸlığı, kalp ritmi, sindirim sistemi ve metabolizma gibi hayati fonksiyonların devam ettirilmesinde çok önemlidir. Deiyodinasyon süreci aracılığıyla inaktif olan T4 hormonu aktif olan T3 hormonuna dönüÅŸtürülür. Aslında depolama amacıyla kullanılan T4, T3'ün ilgili organlara taşınmasına yardımcıdır. Hücrelerde enerji olarak kullanılabilmesi için ise, T4'ün T3'e dönüÅŸmesi gereklidir.

TSH Testi Nedir?

“TSH nedir kan tahlili neyi ifade eder?” sorusu da konu hakkında merak edilir. Bu test kandaki tiroid hormonu seviyelerini ölçen bir testtir. TSH deÄŸerlerinin düÅŸmesi ya da yükselmesi bu testle belirlenir.

TSH YüksekliÄŸi Nedir?

Peki TSH yüksekliÄŸi nedir? Kandaki TSH seviyesinin 4.5 mU/L’nin üzerinde olmasıdır. Ayrıca buna baÄŸlı olarak T3 ve T4 hormonlarında da düÅŸme söz konusudur. Bu hipotiroidizm olarak adlandırılır. Peki TSH yüksekliÄŸi neden olur? Bu sorunun en belirgin yanıtı tiroit bezinin T3 ve T4 üretmemesidir. TSH yüksekliÄŸi belirtileri ise aÅŸağıdaki gibidir:

• Cilt kuruluÄŸu,
• Depresyon,
• DüÅŸük kalp ritmi,
• Düzensiz ve zor adet döngüsü,
• Eklem ve kas aÄŸrısı,
• Kabızlık dahil olmak üzere bazı sindirim sorunları,
• Kilo alma, ödem ve ÅŸiÅŸlik,
• Kuru ve incelmiÅŸ saç yapısı,
• ÜÅŸüme veya soÄŸuÄŸa karşı hassasiyet,
• Yorgunluk ve halsizlik.

TSH DüÅŸüklüÄŸü Nedir?

“TSH düÅŸüklüÄŸü nedir?” diye merak ediyorsanız kandaki TSH seviyesinin 0.4 mU/L’nin altında olması olduÄŸunu ve hipertiroidizm olarak adlandırıldığını bilmelisiniz. TSH düÅŸüklüÄŸü belirtileri ise ÅŸöyledir:

• Aşırı bağırsak hareketi (çok dışkılama),
• El titremesi,
• EndiÅŸe hali,
• Gerginlik ve sinirlilik,
• Gözlerde ÅŸiÅŸkinlik,
• Guatr,
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı,
• Ä°ÅŸtah artışına raÄŸmen kilo kaybı,
• Kas zayıflığı,
• Saç kaybı,
• Terleme veya sıcaÄŸa tahammülün düÅŸmesi,
• Uyku hali,
• Yorgunluk.

Tiroit Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tiroit vücudun düzgün iÅŸleyiÅŸi için son derece kritik bir hormondur. Tiroit tedavi yöntemleri hipertiroidi ve hipotiroidi oluÅŸumlarına baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterir. ÖrneÄŸin TSH seviyesi çok yüksekse (10 mlU/L'den fazla) bu durum koroner kalp hastalıkları ve kalp yetmezliÄŸi riskini belirtir. EÄŸer bu seviye aşılmamış ama 5 mlU/L'yi geçmiÅŸse tedavi gerektirir. Her ne kadar her bireyin deÄŸerleri farklı olsa da genelde yüksek TSH deÄŸerleri tiroit salgısının yetersiz olduÄŸunu iÅŸaret eder ve bu durumda tiroit ilacının dozunun arttırılması gerekebilir. DüÅŸük TSH ise tiroidin aşırı çalıştığını gösterir ve tiroit ilacının dozunun azaltılması gerekebilir.

Tiroit SaÄŸlığını Korumak Ä°çin Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kullandığınız tiroit ilaçları dışında kiÅŸisel çabalarınız da tiroit saÄŸlığınızı dengelemekte önemlidir. Ä°ÅŸte tiroit saÄŸlığınıza katkıda bulunabilecek bazı öneriler:

Stresle BaÅŸa Çıkın: Tamamen stresiz bir yaÅŸam gerçekleÅŸtirmek mümkün olmasa da stresle baÅŸ etme beceriniz sizin kontrolünüzdedir. Kronik stres durumu kortizol gibi stres hormonlarının salgılanmasına neden olur. Bu durum T3 ve T4 hormonlarında deÄŸiÅŸikliÄŸe yol açar ve kilo alma ve yorgunluk hissi gibi sonuçlar doÄŸurabilir. Yoga yapmak, meditasyon yapmak, doÄŸada gezintiye çıkmak veya günlük yürüyüÅŸler yapmak gibi rahatlatıcı aktivitelere katılarak stresten az da olsa uzaklaÅŸabilirsiniz.

SaÄŸlık Bilinciyle Beslenin: Tiroit saÄŸlığına renkli beslenme önerilir. Meyve, yaÄŸsız proteinler, sebze, balık, baklagiller ve saÄŸlıklı yaÄŸları diyetinize dahil edin. Ä°ÅŸlenmiÅŸ ve ÅŸekerli yiyeceklerden kaçının. Karalahana, turp, ÅŸalgam ve sigara guatr problemi olan kiÅŸilere tavsiye edilmez.

Aktif Olun: Düzenli egzersiz saÄŸlıklı bir yaÅŸamın temel taÅŸlarından biridir. Tiroit problemleri için de hareket etmek adeta doÄŸal bir ilaç gibidir. Aktif olmak için kendinizi spor salonuna gitmeye zorlamayın. Yüzme, dans etme, yoga veya günlük yürüyüÅŸler de dahil olmak üzere çeÅŸitli aktivitelere katılabilirsiniz. Hipertiroidiniz varsa metabolizmanız hızlanacağından egzersize baÅŸlamadan önce bir doktora baÅŸvurmalısınız.

Normal TSH DeÄŸeri Kaç Olmalıdır?

“Kanda TSH nedir?” sorusu kadar “TSH nedir kaç olmalı?” sorusu da merak edilir. Normal TSH deÄŸeri 0.4 - 4.0 mU/L olmalıdır. TSH deÄŸeri çocuklarda daha farklıdır. Çocuklarda yaÅŸa göre TSH deÄŸerleri ise ÅŸöyledir:

• YenidoÄŸan grubunda 3.84-11.75 mU/L
• 1 aylık bebeklerde 1.18-3.57 mU/L
• 1 yaÅŸ çocuklarda 1.17-3.55 mU/L
• 5 yaÅŸ çocuklarda 1.15-3.47 mU/L
• 12 yaÅŸ çocuklarda 1.09-3.31 mU/L
• 18 yaÅŸ çocuklarda 1.05-3.16 mU/L

Bir TSH testinin düÅŸük olması durumunda sadece bu test çoÄŸu durumda yeterli bilgi saÄŸlamaz. Bu sebeple doktorunuz daha kapsamlı bir analiz için T3 ve T4 deÄŸerlerinizi de kontrol etmek isteyebilir. Hem hipotiroidi hem de hipertiroidi teÅŸhisi bu iki deÄŸerin seviyelerine baÄŸlıdır. Ek olarak HaÅŸimoto ve Graves gibi otoimmün hastalıklar da incelenir. Sadece bir TSH testi tiroit saÄŸlığı hakkındaki tüm bilgileri vermeyebilir. ÖrneÄŸin T4 hormonunun T3'e dönüÅŸümünde yaÅŸanan problemler bu testle tespit edilemez. Ancak TSH testi diÄŸer tetkiklerle birlikte deÄŸerlendirildiÄŸinde önemlidir. Bir tiroit kanseri ya da nodülünden ÅŸüpheleniyorsanız (örneÄŸin elinizle hissettiÄŸiniz bir yumru), TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) Testi teÅŸhis sürecinde yardımcı olabilir. Serbest T3 ve T4, reverse T3 ve anti-TPO antikor gibi baÅŸka testler de yapılır ve bunlarla birlikte tiroit sorunları belirlenebilir. Nodüller söz konusu olduÄŸunda biyopsi genellikle kullanılan yöntemlerden biridir. Ayrıca tiroit ultrasonu da tiroit sorunlarını belirlemek için yaygın olarak kullanılır.