Kuyruk sokumu ağrısı pek çok kişinin yaşadığı ancak çoğu zaman göz ardı ettiği bir sağlık sorunudur. Kuyruk sokumu omurganın en altında bulunan ve vücudumuzun denge merkezi olarak görev yapan bir bölgedir. Ancak bu hassas bölge uzun süreli oturma, travma veya enfeksiyon gibi nedenlerle ağrılı bir duruma dönüşebilir. İşte kuyruk sokumundaki ağrı ile ilgili bilinmesi gerekenler:
Belin son noktasını oluşturan koksiks veya kuyruk sokumu kemik parçasının birleşmesi ile şekillenen üçgen yapıdaki bir kemiktir. Kuyruk sokumunun asıl görevi doku, kas ve tendonlar arasındaki bağlantıyı kurmaktır. Bu bölge aynı zamanda otururken omurganın desteklenmesini sağlar. Pelvik tabanında bulunan bazı kasların kaynağı da bu bölgededir. Koksiks kemiği üzerinde düşme, darbe ya da çeşitli hastalıklardan kaynaklanabilecek ağrılarına koksigodini denir. Kontüzyon fraktür ya da ezilme gibi durumlarda farklı yoğunlukta ağrı hissedilebilir. Koksigodini kadın ve erkeklerde farklı sıklıkla görülür. Araştırmalar kadınlarda erkeklere oranla 5 kat daha fazla görüldüğünü belirtir. Bunun en büyük sebeplerinden biri kadınların pelvis yapısının erkeklere göre daha geniş olması ve dolayısıyla darbe ve hasarlara daha açık olmasıdır. Ek olarak doğum esnasında bebeğin hareketlerinin bu bölgeye odaklanması aynı şekilde ağrılara neden olabilir. Kadınlar adet dönemlerinde de kuyruk sokumu ağrısı yaşayabilir.
Peki kuyruk sokumu ağrısı neden olur? Koksigodininin birçok değişik sebebi vardır. Düşme ve yaralanmalara ek olarak tümör ve enfeksiyon gibi çeşitli hastalıklar da bu bölgede ağrıya yol açabilir. Kuyruk sokumu ağrısına sebep olan durumlar aşağıdaki gibidir:
Özellikle ikinci ve daha sonraki hamilelikte kuyruk sokumu ağrısı bebeğin kuyruk kemiği üzerine uyguladığı basınçtan dolayı meydana gelebilir. Hamileliğin ilk dönemlerinde de yaşanan bu ağrı son 3 ay içerisinde daha da artabilir. Bunun en belirgin sebebi hormonal değişimlerdir. Hamilelik sürecinde salgılanan bazı hormonlar doğum için kasların hazırlanmasını sağlamak amacıyla eklemlerin gevşemesine yol açar. Bu durum kuyruk kemiğinin kaymasına ve dolayısıyla ağrının oluşmasına neden olur. Hamilelik esnasında kuyruk sokumu ağrısının çeşitli sebepleri vardır. Bu sebepler aşağıdaki gibidir:
Kuyruk sokumu ağrısının belirtileri genellikle kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Ancak genel olarak aşağıdaki durumlar bu tür bir rahatsızlığın işaretleri olarak kabul edilir:
Bu tür belirtiler yaşandığında vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir. Çünkü kuyruk sokumu ağrısı bazen ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir ve erken tanı tedavi sürecinde büyük fayda sağlar.
Kuyruk sokumu ağrısının teşhisi fizik muayene ve görüntüleme tekniklerinin kullanılmasıyla yapılır. Uzman doktor fizik muayene sırasında hastanın kuyruk sokumuna elle dokunabilir. Eğer hasta gözle görülür bir yaralanma olmaksızın bölgedeki basınçla ağrı hissederse koksigodini şüphesi gündeme gelir. Hastaların sağlık geçmişi ve herhangi bir darbe veya düşme durumları da muayene sürecinde değerlendirilir. Bazı durumlarda doktorlar manuel kuyruk sokumu muayenesi de gerçekleştirebilir. Rektuma elle yapılan bu kontrollerde kuyruk kemiğinin hareketi kalçanın pozisyonu ve iç organların etkilenip etkilenmediği incelenir. Eğer bu muayene sırasında rektum ve kuyruk sokumu bölgesinde ağrı hissedilirse koksigodini olasılığı daha fazla dikkate alınır.
Darbe veya düşme sonucu olmayan kuyruk sokumu ağrısının teşhisinde görüntüleme teknikleri önemlidir. Röntgen manyetik rezonans (MR) ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi yöntemler kullanılarak kuyruk sokumu bölgesinde iltihaplanma veya tümör var mı diye bakılır. Manyetik rezonans en sık başvurulan görüntüleme tekniği olup kemik kırıkları, çatlaklar, yaralanmalar ve çevredeki dokularda bir hasar olup olmadığını gösterir. Kemik zarında iltihaplanma ya da tümör bulgusu olan hastalara kontrast madde verilerek tekrarlı görüntüler elde edilir. Böylece kuyruk sokumu bölgesi detaylı olarak incelenmiş olur.
Kuyruk sokumu ağrısının ne şekilde tedavi edileceği, ağrıların kaynağı, yoğunluğu ve hasta genel sağlık durumuna göre belirlenir. Tedavide genellikle fizyoterapi, lokal enjeksiyonlar, anestezi ile manipülasyon ve cerrahi işlemler kullanılır. Bu tıbbi uygulamaların temel amacı ağrıyı hafifletmek ya da tamamen ortadan kaldırmaktır ve bunlar tedavi planının önemli bir bölümüdür. Fizyoterapi kuyruk sokumu ağrısını hafifletme konusunda en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Ağrının nedenine ve şiddetine bağlı olarak fizyoterapi sırasında pelvik taban desteklenebilir veya koksiks yanındaki kaslar güçlendirilebilir. Hastalara ayrıca ağrının yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olacak egzersizler önerilir. Anestezi altında manipülasyon tekniği de son zamanlarda bu rahatsızlık için sıkça kullanılan ve genellikle başarıya ulaşan bir tekniktir. Bu yöntemde hasta hafif bir anestezi alarak uyutulur ve yaklaşık 5 dakika boyunca uygulama yapılır. Uygulayıcı rektal muine içeriden özel bir manipülasyon uygular ve gerektiğinde ilgili bölgeye bir enjeksiyon da yapabilir. Bu işlem, %70-80 oranında başarı sağlamaktadır ve ameliyata gerek kalmadan sorunu çözebilir.
Peki kuyruk sokumu ağrısı nasıl geçer? Kuyruk sokumu ağrısı evde tedavi edilebilir mi? Bazı kişilerde kuyruk sokumu ağrısının belirtileri nispeten hafiftir. Hafif seviyedeki bu ağrılar, bir muayene öncesi uygulanabilecek çeşitli yöntemlerle hafifletilebilir. Reçetesiz olarak temin edilebilen analjezik ilaçlar ve topikal merhemler ağrının azaltılmasında kullanılabilir. Aynı anda uygulanan sıcak ve soğuk kompresler de ağrının hafiflemesine katkıda bulunur. İltihap oluşum riskini azaltan ve kan dolaşımını hızlandıran bu tedavi yönteminde ilk olarak 15 dakika boyunca sıcak kompres, ardından 15 dakika soğuk kompres uygulanmalıdır.
Kas hasarlarından ya da uzun süreli sert yüzeyde oturmaktan kaynaklanan ağrılarda, kuyruk kemiği bölgesine masaj iyi gelebilir. Ayrıca başlangıç düzeyinde yoga veya pilates gibi sporlar kasların rahatlamasını teşvik eder. Kimi zaman insanlar ağrının şiddetleneceği korkusuyla hareket etmekten veya egzersiz yapmaktan çekinebilir. Ancak hareketsizlik aslında aksine bir sonuç doğurarak ağrının kronikleşmesine yol açabilir. Bu sebeple kuyruk kemiği bölgesindeki kasları çalıştırmak için hafif egzersizler yapmak önemlidir. Masa başında çalışan kişiler veya günün büyük bir kısmını kesintisiz oturan kişilerin belirli aralıklarla kısa yürüyüşlere çıkması oldukça faydalıdır. Eğer kuyruk sokumu ağrısı hemoroid gibi rektal rahatsızlıklardan kaynaklanıyorsa tuzlu banyo yapmak ve özel yastıklarda oturmak ağrının hafiflemesine yardımcı olabilir. Özellikle simit şeklindeki özel hemoroid yastıkları kuyruk sokumu bölgesinde basınç oluşmasını engeller.
KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10436-coccydynia-tailbone-pain