Spiral Nedir? Ne Zaman ve Nasıl Takılır?
Spiral tıbbi adıyla intrauterin cihaz (IUD) kadınların doÄŸum kontrolü için kullandığı bir yöntemdir. Küçük, T ÅŸeklinde bir cihaz olan spiral rahim içerisine yerleÅŸtirilerek istenmeyen gebeliklerin önlenmesini saÄŸlar. Spiralin takılma iÅŸlemi genellikle bir saÄŸlık profesyoneli tarafından yapılır ve bu iÅŸlem sırasında herhangi bir anesteziye gerek duyulmaz. Takılma süreci genellikle 5-10 dakika arasında sürer. Spiral takılırken hafif bir aÄŸrı veya rahatsızlık hissedilebilir ancak bu durum kiÅŸiden kiÅŸiye deÄŸiÅŸir. Spiral takmayı düÅŸünüyorsanız öncelikle bir saÄŸlık profesyoneline danışmanız önemlidir. Her ne kadar spiraller etkili ve güvenli bir doÄŸum kontrol yöntemi olsa da bazı kadınlar için uygun olmayabilir. Özellikle belirli saÄŸlık sorunları olan kadınların spiral kullanmadan önce doktorlarına danışması önemlidir. Ä°ÅŸte spiral hakkında bilinmesi gerekenler:
Spiral Nedir?
Spiral rahim içerisine yerleÅŸtirilerek istenmeyen gebeliklerin engellenmesi için tercih edilen bir doÄŸum kontrol aracıdır. T ÅŸeklinde ve genellikle bakırdan yapılan spiral rahmin iç tabakasına konulduÄŸunda rahimdeki sıvıları, spermlerin hareketliliÄŸini ve ovülasyon sürecini deÄŸiÅŸtirerek iÅŸlev görür. Bu durum spermin yumurtayla buluÅŸmasını önler ve bu yüzden döllenme gerçekleÅŸmez. Spiral etkisi uzun süre devam eden bir doÄŸum kontrol yöntemidir ve düzgün bir ÅŸekilde uygulandığında oldukça etkilidir.
Spiral Neden Takılır?
Spiral gebeliÄŸi önlemek amacıyla seçilen yöntemler arasındadır. Spiral takıldığı andan itibaren yıllar boyu etkisini sürdürür. Kadının üreme yeteneÄŸi üzerinde kalıcı bir etkisi yoktur ve çıkartılmasının ardından üreme kabiliyeti normale döner. Bir kez takıldığında hemen gebelik riskini azaltır. Hormonal ilaçlar almak istemeyen kadınlar için iyi bir alternatiftir.
Spiral Ne Zaman Takılır?
Spiralin ne zaman takılacağı kadının ihtiyaçları ve gebelik durumuna baÄŸlıdır. Rahim aÄŸzının açık olduÄŸu adet döngüsünün ilk günleri ya da sonunda spiral yerleÅŸtirilebilir. EÄŸer hamilelik riski yoksa adet döngüsünün herhangi bir gününde de bu iÅŸlem yapılabilir. DoÄŸumdan sonra spirali tercih edenler için en az 6 hafta beklemek önerilir. Ancak saÄŸlık durumu, rahmin yapısal özellikleri ve enfeksiyonlar gibi bazı etkenler spiral kullanımının her kadın için uygun olmayabileceÄŸi anlamına gelir. Her kadının ihtiyaçları farklı olduÄŸundan en doÄŸru zamanlama ve spiral seçimi konusunda bir saÄŸlık uzmanına danışmak en iyisi olacaktır.
Spiral Kimler Ä°çin Uygundur?
“Spiral nedir? Kimler için uygundur?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Spiral doÄŸum kontrol yöntemleri konusunda bilgili ve aktif cinsel hayatı olan kadınlar için ideal bir seçenektir. Etkili ve uzun vadeli koruma arayanlar bu yöntemi düÅŸünebilir. Hormonal doÄŸum kontrol metotlarından kaynaklanan yan etkiler veya saÄŸlık sorunları nedeniyle hormonal metotları kullanamayanlar da spirali tercih edebilir. Ayrıca düzenli olarak doÄŸum kontrol yöntemlerini kullanmakta zorluk çeken kadınlar için de spiral avantajlı olabilir. Çünkü bir kez yerleÅŸtirildiÄŸinde spiral uzun süreli koruma saÄŸlar. Ancak cinsel yolla bulaÅŸan enfeksiyonları olan kadınlar için spiral uygun olmayabilir. Bazı rahim yapıları ve saÄŸlık sorunları da spiral kullanımını sınırlayabilir. Bu yüzden spiralin kiÅŸiye uygun olup olmadığını belirlemek için bir saÄŸlık profesyoneli ile görüÅŸme yapılması önemlidir.
Spiral Kimler Ä°çin Uygun DeÄŸildir?
Her kadın için spiral uygulanabilecek bir yöntem olmayabilir. Spiral kullanımının uygun olmadığı durumlar aÅŸağıdaki gibidir:
- Hamilelik döneminde olan kadınların spiral kullanmaları önerilmez çünkü spiral rahime yerleÅŸtirilemez. Bu sebeple spiral takılacağı zaman hamile olunmadığının teyit edilmesi gereklidir.
- Rahim içinde aktif bir enfeksiyonu olan kadınlar için spiral kullanımı önerilmez. Bu durum enfeksiyonun yayılma riskini artırabilir ve cihazın iÅŸleyiÅŸini olumsuz etkileyebilir.
- Rahminde ÅŸekil bozukluÄŸu veya yapısal anormallik bulunan kiÅŸilerde spiral doÄŸru biçimde yerleÅŸtirilemeyebilir.
- Rahim veya rahim aÄŸzı kanseri olan kadınlara spiral takılması uygun görülmez.
- Aşırı kanama veya anemi gibi sağlık sorunlarına sahip olan kadınların spiral kullanmaları kanamanın daha da artmasına neden olabilir.
- Spiralin yapımında kullanılan bakıra karşı alerjisi olan kadınlar alerjik reaksiyon riskini önlemek için spirali kullanamazlar.
- DoÄŸum sonrasında rahmin normale dönme sürecinde spiral uygulanması tavsiye edilmez.
Spiral Nasıl Takılır?
Peki spiral nasıl takılır? Spiral yerleÅŸtirmeyi düÅŸünen bireyler iÅŸlem öncesinde doktorlarıyla tekrar bir görüÅŸme yapmalıdır. Bu görüÅŸme sırasında spiral seçenekleri ve kiÅŸinin hamilelik durumu ele alınır. EÄŸer kiÅŸi hamile deÄŸilse ve spirale engel teÅŸkil edecek herhangi bir saÄŸlık sorunu yoksa rahim içi boyutu muayene ile belirlenir ve buna uygun büyüklükte bir spiral seçilir. Spiral yerleÅŸtirme iÅŸlemi için randevu kiÅŸinin adet döngüsünün uygun bir gününde verilir. Ä°ÅŸlem sırasında gerekli görülürse aÄŸrısız bir deneyim sunmak için lokal anestezi uygulanabilir. Doktor spekulum adlı bir araç yardımıyla rahim aÄŸzını geniÅŸleterek cihazın yerleÅŸtirilmesini saÄŸlar. Spiral aplikatör yardımıyla doÄŸru pozisyona getirilerek rahime eklenir. Sonrasında düzenli kontroller spiralin etkinliÄŸini belirlemek adına kritik öneme sahiptir.
Spiral Nasıl Çıkarılır?
Spirali çıkarmadan önce hastanın doktoruna baÅŸvurması gerekir. Spiral çıkarma iÅŸlemi kadının menstrüasyon döngüsünün uygun bir zamanında yapılır zira adet dönemi sırasında rahim aÄŸzının daha açık olması nedeniyle iÅŸlem daha kolay bir ÅŸekilde gerçekleÅŸtirilebilir. Spekulum adlı araç kullanılarak rahim aÄŸzı geniÅŸletilir ve spiralin ipleri hafifçe çekilerek cihaz rahimden dikkatlice çıkartılır. Ä°ÅŸlem sonrasında doktor potansiyel bir rahim bozulmasını tespit etmek için muayene yapabilir.
Hangi Spiral Türü Seçilmeli?
Hormonlu spiral kullananların yorumları ve deÄŸerlendirmelerinde de sıklıkla deÄŸinilen konulardan biri hangi spiral türün seçilmesidir. Ä°ki temel spiral türü bulunur. Her kadının gereksinimleri ve tercihleri farklı olduÄŸu için en uygun spiral tipini belirlemek üzere bir saÄŸlık profesyoneline danışılması önerilir. Spiral tipleri ÅŸunlardır:
- Bakırlı Spiral: Bu rahim içi cihazın içerisinde hormon bulunur. T ÅŸeklinde olan bu cihazın alt bölümünde bakır tel yer alır. Bakır spermin rahime ulaÅŸtığında hareketini yavaÅŸlatarak yumurtaya eriÅŸmesini engeller. Bakırın doÄŸası gereÄŸi anti-bakteriyel özelliÄŸi enfeksiyon riskini azaltabilir. Hormonlara duyarlı olan bireyler için bu yöntem ortalama olarak 5-10 yıl boyunca doÄŸum kontrolü saÄŸlar ancak süreler kiÅŸiye göre deÄŸiÅŸebilir.
- Hormonlu Spiral: Rahime yerleÅŸtirilen hormon içerikli spiraller progesteron hormonu salgılar. T ÅŸeklinde ve ince plastikten üretilmiÅŸtir. Hormon deposuna sahiptir ve bu da sperm hücrelerinin yumurta ile buluÅŸmasını engeller. Bazı kadınlar için hormonlu spiral kullanımı regl kanamasının azalmasına yardımcı olabilir. Ortalama olarak 5 yıl boyunca koruma saÄŸlar fakat kullanım süresi bireysel farklılıklara baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸebilir.
DoÄŸum kontrol yöntemleri hakkında araÅŸtırma yapıyorsanız "DoÄŸum Kontrol Hapı: Nasıl Kullanılır, Yan Etkileri Nelerdir?" baÅŸlıklı yazımıza da göz atabilirsiniz. SaÄŸlıklı günler dileriz.
KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/24441-intrauterine-device-iud
Spiral rahime takıldığında etkin bir doÄŸum kontrol yöntemi olmasına raÄŸmen gebeliÄŸi tamamen engellemez. Ancak hamilelik ihtimalini diÄŸer doÄŸum kontrol metotları kadar düÅŸürür.
Spiral enfeksiyonu cihazın yerleÅŸtirilmesini takiben meydana gelen ciddi bir durumdur. Bu tür bir enfeksiyonun belirtileri arasında kokulu, renk deÄŸiÅŸikliÄŸi gösteren ya da normalden fazla miktarda vajinal akıntı, hafif ya da ÅŸiddetli karın aÄŸrısı, düzensiz adet döngüleri, artan vücut sıcaklığı, cinsel iliÅŸki esnasında yaÅŸanan aÄŸrı ve kasık bölgesinde hassasiyet veya dolgunluk hissi bulunur.
Spiral uygulamasından sonra düzenli doktor kontrollerinin yapılması gereken bir doÄŸum kontrol yöntemidir. Kontroller spiral cihazının doÄŸru biçimde yerleÅŸtirildiÄŸini ve uygun ÅŸekilde iÅŸlev gördüÄŸünü teyit etmek, kullanıcının saÄŸlık durumunu izlemek ve olası yan etkileri belirlemek için önemlidir. Genellikle spiral uygulamasından sonraki ilk üç ay içerisinde bir doktor kontrolü önerilir. Ä°lk kontrolden sonra eÄŸer doktor daha sık kontrol önermezse genellikle yılda bir kez doktor kontrolü yapılabilir. Ancak bu süreç kullanıcının belirli koÅŸullarına ve ihtiyaçlarına baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸebilir.
AraÅŸtırmalar spiral kullanan kadınların %5'inden daha azının kilo alma problemi yaÅŸadığını ortaya koymuÅŸtur. Hormonlu spirallerin progesteron içeriÄŸi nedeniyle nadiren su tutulumu ve ÅŸiÅŸkinlik meydana gelebilir.
Bakırlı spiraller genelde 10 yıl boyunca koruma saÄŸlar. Bu süre hormonlu spiral ve boncuk spiral için 5 yıl kadardır.
Bakır spirali tercih edenlerde âdet kanamasının miktarında bir yükseliÅŸ hormonlu spiral kullananlarda ise azalış gözlemlenebilir.
Spiral alt ucunda bulunan iplikleri ile rahim aÄŸzından vajina bölgesine doÄŸru sarkar. Bu durum genellikle kullanıcı ya da partneri tarafından hissedilmez. Ancak bazı durumlarda cinsel iliÅŸki esnasında bu iplikler partneriniz için rahatsızlık oluÅŸturabilir böyle bir durumla karşılaşıldığında doktorunuz ipliklerin boyunu kısaltabilir.
RÄ°A'lar (rahim içi araçlar), prezervatif gibi diÄŸer doÄŸum kontrol yöntemlerinin aksine cinsel yolla geçen enfeksiyonları önlemeye yardımcı olmaz. Gebelikten korunmak amacıyla RÄ°A ile birlikte prezervatif kullanarak aynı zamanda cinsel yolla bulaÅŸan enfeksiyonlara yakalanma riskinizi de düÅŸürebilirsiniz.
Bakır RÄ°A’ların koruyuculuÄŸu hemen baÅŸlar. Hormonal RÄ°A'ların koruyuculuÄŸu ise uygulamanın yapıldığı döngü gününe baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiklik gösterebilir. EÄŸer regl dönemi içerisinde uygulama gerçekleÅŸtirildiyse koruma hemen saÄŸlanır. Ancak regl dönemi haricinde bir zamanda uygulama yapıldıysa etkin bir korumanın saÄŸlanması 1 haftayı bulabilir. Bu durumda ekstra bir doÄŸum kontrol yöntemine baÅŸvurmak gereklidir.
Yorum Ekle
