Kafa Tabanı Tümörü Nedir? Kafa Tabanı Tümörü Belirtileri Nelerdir?

01 / KAS
2023

Kafa tabanı kafatasının altında yer alır ve beynin üzerine oturduÄŸu bölgeyi tanımlar. Sinirler ve kan damarlarının geçtiÄŸi çok sayıda açıklığa ev sahipliÄŸi yapar. Kafa tabanı beyinle sinüsleri, gözleri ve kulakları birbirinden ayırarak karmaşık ve fonksiyonel bir yapı oluÅŸturur. Kafa tabanı tümörleri kafatası kemikleri, sinüsler, beyin, sinirler ve damarlarda meydana gelen anormalliklerden etkilenebilir. Tümörün bulunduÄŸu yere baÄŸlı olarak ön, orta veya arka olarak üç farklı bölgede oluÅŸabilir ve tedavi seçenekleri de bu duruma göre belirlenir. Kafa tabanı tümörü belirtileri ve tedavisi hakkında merak edilenleri sizler için derledik.

Kafa Tabanı Tümörü Nedir?

Beyni sıklıkla koruyan ve iÅŸlevlerini yerine getirmesine yardımcı olan kafa tabanındaki hem iyi huylu hem de kötü huylu kanserli büyümeler kafa tabanı tümörü olarak adlandırılır. Bu tümörler genellikle yavaÅŸ büyür ve belirtileri gizli bir ÅŸekilde ilerler. Kafa tabanının orta, ön veya arka kısımlarında oluÅŸabilen bu tümörlerin ameliyatla alınması genellikle zordur. Ancak teknoloji ilerledikçe robotik cerrahi gibi yeni tedavi seçenekleri de sürece dahil olmuÅŸtur. Kafa tabanı tümörü beyni dışa doÄŸru iterek fiziksel iÅŸlevlere zarar veren nadir bir beyin tümörü tipidir.

Kafa Tabanı Tümörünün Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler kiÅŸiden kiÅŸiye ve tümörün yerleÅŸimine baÄŸlı olarak farklılık gösterir. ÇoÄŸu kafa tabanı tümöründe büyüme hızı yavaÅŸtır. Tümör büyüdükçe göz sinirlerine, beyne veya atardamarlara baskı yaparak fonksiyonların belirgin ÅŸekilde deÄŸiÅŸmesine neden olabilir. Bu yüzden vücudunuzun size verdiÄŸi sinyallere dikkat etmek önemlidir. Burnu etkileyen tümörler koku alma ve nefes alma yeteneÄŸini zorlaÅŸtırabilirken hipofiz bezine baskı yapan kafa tabanı tümörleri yutma ya da görme yeteneÄŸini engelleyebilir. Kafa tabanı tümörleri genellikle baÅŸ aÄŸrısı, yutma zorluÄŸu, koku duyusunun bozulması, bulanık ya da çift görme ve iÅŸitme kaybı gibi belirtiler gösterir. Bunların yanında vücutta meydana gelen lekeler, benler ve siÄŸiller de bu tümörlerin habercisi olabilir. Dolayısıyla bu tür ben ÅŸeklindeki oluÅŸumları dikkatlice izlemek erken teÅŸhis için hayati önem taşır.

Kafa Tabanı Tümörü Neden Olur?

Hastalığın kesin sebepleri bilinmemekle birlikte kafatasının radyasyona maruz bırakılması veya böcek ilaçları ve arsenik gibi toksik kimyasallara maruz kalma risk faktörleri arasında sayılır. Bu risk unsurları hastalığın ortaya çıkmasını tetikleyebilir ve durumu kötüleÅŸtirebilir. Ancak genetik eÄŸilim olsa da hastalığı tamamen genetik olarak nitelendirmek yanıltıcı olur.

Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Belirtiler hastalığın teÅŸhisinde yardımcı olmakla birlikte teknik tanımlamalar da teÅŸhisi doÄŸrulamada büyük rol oynar. Bu yöntemlerin bazıları aÅŸağıdaki gibidir:

• Fiziksel Muayene: Doktor tarafından yapılan fiziksel muayene sırasında hastanın genel saÄŸlık durumu, belirtileri ve varsa kronik hastalıkları deÄŸerlendirilir. Sinir sisteminin kontrolü amacıyla duyusal yetenekler, refleksler, görme yeteneÄŸi, düÅŸünme ve hatırlama becerileri dikkate alınır.
• MR ve BT: Manyetik Rezonans (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) taramaları kafa tabanı tümörünün teÅŸhisi için kullanılan önemli görüntüleme yöntemleridir. Bu testler hem kafa tabanı tümörleri hem de diÄŸer beyin tümörlerinin tanısında yaygın olarak kullanılır.
• Kemik Taraması ve PET: Tümörün tam yerini belirlemek için hastaya radyoaktif bir madde enjekte edilir. Bu kemik taraması adını verdiÄŸimiz yöntem sayesinde tümörün komÅŸu organlara yayılıp yayılmadığı da anlaşılır.
• Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) teknolojisi, kanser hücrelerinin büyümekte olduÄŸu safhayı görüntüleme yeteneÄŸine sahiptir. PET ve BT yöntemlerinin birleÅŸtirilmesi daha kesin sonuçların elde edilmesini saÄŸlar. PET taraması öncesinde hastaya radyoaktif glikoz verilir ve bu madde tarafından boyanan kanser hücreleri, beyindeki normal saÄŸlıklı hücrelere kıyaslanır. Bu sayede hastalığın hangi alanlara yayıldığı ve yayılımının devam edip etmediÄŸi tespit edilir.
• Anjiyografi ve Endoskopi: Burundan girilen ince bir kamera ile tümörün konumu belirlenir. Tümörün hangi hücre tiplerinden oluÅŸtuÄŸunu belirlemek adına biyopsi gerekebilir. Burundan yerleÅŸtirilen kamera ve ince iÄŸne biyopsisi yardımıyla alınan örnek tümörün benign mi malign mi olduÄŸunu belirlemeye yardımcı olur.
• BaÅŸ ve Boyun Testleri: Bu bölgelerde bulunan bazı organların iÅŸlevlerini deÄŸerlendirmek için çeÅŸitli fonksiyonel test modelleri uygulanır. Hastanın fiziksel semptomları ve tümörün konumuna baÄŸlı olarak, gerçekleÅŸtirilecek testlerin tipi belirlenir. Ä°ÅŸitme kaybı olan hasta için odyometri testi, denge testleri ve görme ve ses telleri için yapılan testler bu tür incelemeler arasındadır.

Kafa Tabanı Tümörlerinin ÇeÅŸitleri Nelerdir?

• Serebellopontin KöÅŸe Tümörleri: Beyin ve beyincik arasında bulunan bölgedeki tümörler kafa tabanı tümörlerinin en yaygın tipleridir. Belirtileri diÄŸer kafa tabanı tümörleriyle genellikle benzerlik gösterir.
• Menenjiyoma: Beyin zarı tümörleri kafa içindeki tüm tümörlerin yaklaşık %18'ini oluÅŸturur. Genellikle benign olup çevre yapılarına saldırabilirler. En sık rastlandıkları yer arka kafa çukurudur. Denge sorunları, kulak çınlaması ve iÅŸitme kaybı gibi kulakla ilgili belirtiler erken dönem semptomlarındandır.
• Glomus Tümörleri: Bu tümörlere aynı zamanda kulak tümörleri de denir ve konumlarına baÄŸlı olarak iki farklı ÅŸekilde adlandırılırlar: Glomus Timpanikum ve Glomus Jugulare.
• Glomus Timpanikum adında bir tümör, genellikle kulağın içinden baÅŸlar ve nabızla uyumlu kulak çınlaması olarak kendini gösterir. Bir diÄŸer Glomus türü olan Glomus Jugulare ise genellikle kulağın altındaki büyük toplardamardan kaynaklanır ve belirtilerini uzun süre göstermez. Bu tümörlerin ortaya çıkardığı semptomlar arasında yutma güçlükleri, yüz felci, iÅŸitme kaybı ve hatta kalp ritim bozuklukları bulunur ancak bu belirtiler genellikle tümörün büyüklüÄŸü arttığında görülür.
• Kordoma isimli bir diÄŸer tümör tipi, kafa tabanının orta bölgesinde yer alır. Genellikle etrafa zarar verici nitelikte olan bu tümör, çevresindeki yapıları ve kemikleri iterek büyür. Sinüs içine kadar ilerleyerek burun tıkanıklığına neden olabilir. Görme kaybı veya çift görme, baÅŸ aÄŸrısı, yüz aÄŸrısı, denge sorunları, kulak çınlaması ve iÅŸitme kaybı gibi çeÅŸitli belirtileri vardır ki bu da erken teÅŸhisini kolaylaÅŸtırır.
• Kondrosarkom adlı kötü huylu tümörler hızlı ve saldırgan bir ÅŸekilde yayılır. Hem yakındaki hem de daha uzak organlara metastaz yapabilir ve onları ele geçirir.
• Lipom ve Hamartom ise iyi huylu kafa tabanı tümörleridir. DiÄŸer kafa tabanı tümörleri ile benzer belirtiler gösterirler ancak BT ve MR gibi görüntüleme teknikleri ile diÄŸer tümör tiplerinden kolayca ayrıştırılabilirler.
• Kolesteatoma, kafa tabanı tümörleri içerisinde sıkça rastlanan bir türdür. Genellikle doÄŸuÅŸtan gelen hücre artıklarından oluÅŸur ve oldukça yavaÅŸ büyür. Belirtilerini 20'li yaÅŸlardan sonra vermeye baÅŸlar ve iÅŸitme kaybı, kulak çınlaması, yüz felci, baÅŸ aÄŸrısı gibi semptomlarla kendini gösterir.
• Epitel Hücreli Tümörler, genellikle kulağın içinde ve temporal kemik üzerinde büyür. Dış kulak yolunun cildinden baÅŸlar ve büyüdükçe içeriye ve dışarıya doÄŸru yayılır. Kötü huylu bir tümör olan bu tip, etrafındaki yapıları iterek ve baskı uygulayarak büyür. Metastaz riski oldukça yüksektir.
• Endolenfatik Kese Tümörü: Ä°ç kulağın kesecik ÅŸeklindeki bir parçasında oluÅŸan neoplazmlardır. Bu tür tümörler oldukça nadirdir ve genellikle iÅŸitme kaybı belirtisi ile ortaya çıkarlar. Hastanın tümörlü kulağı, ara sıra duyma kapasitesinde deÄŸiÅŸimler yaÅŸayabilir. Ayrıca vertigo nöbetleri de tetikleyebilen bu tümör, Meniere hastalığı ile karıştırılabilir.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kafa tabanı tümörleri tedavi açısından çok çeÅŸitli seçeneklere sahiptir. Cerrahi prosedürler kemoterapi ve radyoterapi uygulamaları veya sadece gözlem süreçleri, tedavi yöntemlerini oluÅŸturur. Tedavi sürecinde bu yöntemlerden bir veya birkaçı kombinasyon halinde kullanılabilir. Tümörün konumu, yayılım alanı, büyüme hızı, benign veya malign olması ve hastanın diÄŸer kronik saÄŸlık sorunları, tedavi seçimini belirlemekte etkilidir. Kemoterapi genellikle destekleyici bir tedavi olarak ya tek başına ya da kafa tabanı tümörü ameliyatı sonrasında uygulanır. EÄŸer tümörün bulunduÄŸu yer cerrahi müdahale için uygun deÄŸilse radyoterapi bir çözüm olabilir. EÄŸer kafa tabanı tümörü cerrahi olarak güvenli bir ÅŸekilde çıkarılabilir konumdaysa operasyon en uygun tedavi yöntemi olacaktır. Benign tümörlerde endoskopik cerrahi prosedürler burun içinden uygulanabilir ve kafa tabanı tümörleri için pek çok cerrahi uygulama mevcuttur. Herhangi bir ÅŸekilde hastanın yaÅŸamını olumsuz etkilemeyen ve büyümeyen benign tümörler için, cerrahi müdahaleye gerek duyulmadan sadece gözlem yeterli olabilir.

Kafa Tabanı Tümörü Cerrahisi Nasıl Uygulanır?

Kafa tabanı tümörleri ulaşılması zor olan beyin alt tabakasında bulunduÄŸu için operasyonların tecrübeli eller tarafından yapılması önemlidir. Yeni nesil medikal teknolojiler sayesinde bu ameliyatlar artık mikroskopik prosedürler ile beraber robotik cerrahi teknikleriyle de gerçekleÅŸtirilebilmektedir. Kafa tabanına ulaÅŸmak amacıyla kafatasının üst kısmının açılarak aÅŸağıya inilmesi istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Sinirlerin ve hassas dokuların zarar görmesi, operasyon sonrası kalıcı hasara yol açabilir. Bu yüzden hızla ilerleyen teknoloji sayesinde ortaya çıkan yenilikçi yöntemler cerrahi iÅŸlemler için daha etkin çözümler sunar. En baÅŸta burun, kulak içi, göz arası, geniz veya boyun arkası olmak üzere endoskopik yöntemler kullanılarak tümörün tamamen alınması saÄŸlanır. Ameliyat esnasında sinirlerin korunması ve koku ya da görme yetilerinin kaybedilmemesi için nöromonitörizasyon ve nöronavigasyon gibi teknolojik olarak geliÅŸmiÅŸ yöntemler kullanılır. Kafa tabanı tümör ameliyatları oldukça uzun sürmekte olup bu süre 19 saate kadar çıkabilmektedir.

Ameliyat Sonrası Bakım ve Ä°yileÅŸme Süreci

Kafa tabanı tümörü tedavisi ve yoÄŸun bir ameliyattan sonra hastaların yaklaşık 7 gün boyunca hastanede kalması önerilir. Hastanın genel saÄŸlık durumu iyileÅŸme hızını belirler. YaÅŸam kalitesi, sigara ve alkol tüketimi gibi faktörler iyileÅŸme süresini etkileyebilir. Doktor tarafından uygun görülürse kemoterapi ve radyoterapi tedavisi uygulanabilir. Ayrıca hastaya verilecek ilaçların türü ve kullanım süresi, iyileÅŸme sürecindeki duruma baÄŸlı olarak ayarlanır.

Kafa tabanı tümörü tedavisinde kullanılan kafa kaidesi tümörleri mikrocerrahisi hakkında detaylı bilgiyi "Kafa Kaidesi Tümörleri Mikrocerrahisi Nedir? Hangi Durumlarda Kullanılır?" baÅŸlıklı yazımızda bulabilirsiniz. 

KAYNAK:

https://www.moffitt.org/cancers/skull-base-tumors/

SIK SORULAN SORULAR