Matematik Başarısızlığının Ardındaki Problem: Diskalkuli

 

Matematik, birçok öÄŸrencinin kâbusu. Ancak bazıları için matematik sadece bir sayı dizisi deÄŸil aynı zamanda düÅŸünceleri ÅŸekillendiren ve problem çözme yeteneÄŸini geliÅŸtiren bir araç. Ne yazık ki bazı öÄŸrenciler matematikle ilgili zorluklar yaÅŸayabilir ve bu da onların kendilerini baÅŸarısız hissetmelerine neden olabilir. Buna diskalkuli denir. “Diskalkuli nedir?” sorusunun yanıtlarını sizler için derledik.

Diskalkuli (Matematik ÖÄŸrenme GüçlüÄŸü) Nedir?

“Diskalkuli ne demek?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Diskalkuli (Matematiksel ÖÄŸrenme ZorluÄŸu) ne olursa olsun sayıları ve sembolleri anlamada matematiksel hesaplamalar yapma ve iliÅŸkilendirme konusunda zorluk çeken özel bir öÄŸrenme bozukluÄŸudur. Diskalkulinin kesinlikle zekâ geriliÄŸi olmadığını vurgulamak önemlidir. Aksine matematiksel öÄŸrenme sorunu yaÅŸayan birçok kiÅŸinin belirli alanlarda yetenekli oldukları bilinir. Bu tür belirgin öÄŸrenme zorluklarına bazen Einstein hastalığı da denilir. Ancak tedavi edilmediÄŸi takdirde çocuklarda ciddi psikolojik travmalara yol açabilir ve onların akranlarından geri kalmasına neden olabilir.

Diskalkuli Türleri Nelerdir?

Matematik öÄŸrenme güçlüÄŸü türleri aÅŸağıdaki gibidir:

• Ä°ÅŸlemsel Diskalkuli: Bu durumda bireyler sayılar arası iliÅŸkileri yorumlama ve yazılı ya da sözlü matematiksel hesaplamaları tamamlama konusunda zorlanır.
• Grafiksel Diskalkuli: Matematiksel sembollerin anlaşılması ve kullanılması konusunda sorun yaÅŸanır.
• Fikirsel Diskalkuli: Matematik kavramlarının anlaşılmasında güçlük çekerken, bu problemleri olan çocuklar genellikle daha sonra hatırlama konusunda sıkıntı yaÅŸarlar.
• Praktognostik Diskalkuli: Soyut matematik kavramları ve denklemlerde iÅŸlem yapma konusunda zorluklar yaÅŸanır.
• Anlamsal Diskalkuli: Matematiksel ifade ve denklemlerin anlaşılması ve özellikle yazılı ifade etmede sorun olur.
• Sözel Diskalkuli: Birey sayıları veya diÄŸer matematiksel kavramları anlamada zorlanırken, matematikle ilgili sembolleri okuma veya yazmada sorun yaÅŸamaz ancak sözlü olarak anlatıldığında zorluk çeker.

Matematik ÖÄŸrenme BozukluÄŸu Belirtileri Nelerdir?

Diskalkuli belirtileri ise aÅŸağıdaki gibi özetlenebilir:

• Basit matematiksel iÅŸlemler olan toplama, çıkarma, çarpma ve bölmede bile sıkıntı yaÅŸama.
• Matematik problemlerini çözmek için gerekli adım sırasını belirleyememe.
• Çarpım tablosunu hafızaya alamama ya da hızla unutma.
• Hafıza sorunları nedeniyle basit hesaplama yanlışları yapma.
• Matematiksel sembolleri birbirine karıştırma.
• SaÄŸ ve sol kavramlarını ayırt edememe veya bu konuda sürekli hata yapma.
• Dikkat eksikliÄŸi, odaklanamama.
• Tarih, saat ve zaman kavramlarını anlamada zorluk yaÅŸama.
• Basit geometrik ÅŸekilleri öÄŸrenmekte güçlük çekme.
• Ä°ÅŸlem yaparken sürekli el ile saymak zorunda kalma.
• Gündelik yaÅŸamda, alışveriÅŸlerde hatalı para verme ya da para üstünü doÄŸru hesaplayamama.
• Bozuk paraları saymada zorlanma.
• Mantıklı ve stratejik oyunlarda sık hata yapma.

EÄŸer yukarıdaki belirtilerden bazıları ya da tamamını çocuÄŸunuzda fark ederseniz bir uzmana baÅŸvurmanız önemlidir. ÇocuÄŸunuzun herhangi bir zihinsel problemi yoksa belirli yöntemler ve egzersizler ile bu eksiklikleri büyük oranda düzeltebilirsiniz.

Matematik ÖÄŸrenme GüçlüÄŸü Olan Çocuklara Nasıl Yardımcı Olunur?

Diskalkuli olan çocuklara yaklaşım son derece önemlidir. Aile bireyleri olarak ilk adım çocuk ruh saÄŸlığı ve hastalıkları uzmanına baÅŸvurmak olmalıdır. Gerekli testleri (örneÄŸin: Diskalkuli ayırıcı testi) ve tıbbi ölçümleri yaptırın. TeÅŸhis konulduysa gereken yönlendirmeyi alın. Suçlayıcı ifadelerden kaçının ve sürekli pozitif motivasyon saÄŸlayın. Farklı matematik problemlerini kullanarak sıkça egzersiz yapın. Sorunu çözene kadar destek olun; çünkü çözememesi onu sinirlendirebilir ya da umutsuz hissettirebilir. Bir kısmını çözmüÅŸ olması bile bir baÅŸarıdır tebrik edin. Bu egzersizleri oyunlaÅŸtırabilirsiniz. Diskalkuliye yardımcı olan eÄŸitici matematik oyunları oynatın. OyunlaÅŸtırma en etkili öÄŸretme metotlarından biridir. Oyun çocuÄŸun dikkatini çeker ve konsantrasyonunu artırır, bu da etkili bir egzersiz biçimidir. Sınıf ve rehberlik öÄŸretmenleriyle iÅŸ birliÄŸi yapın. ÇocuÄŸunuzun özel ihtiyaçlarını onlara aktarın ve duyarlı davranmalarını saÄŸlayın. ÖÄŸretmenlerin verdiÄŸi önerilere kulak verin ve bilgilerinizi paylaÅŸarak onlara yardımcı olun. Bu yaklaşımla çocuÄŸunuza kiÅŸiye özel bir eÄŸitim süreci sunabilirsiniz. EÄŸer imkânınız varsa özel eÄŸitmen veya eÄŸitim merkezlerinden destek almayı düÅŸünebilirsiniz. Dikkat ve hafıza geliÅŸtirme egzersizleri yaptırın. Dikkati artıran oyunlar ve hafızayı güçlendiren oyunlar oynayın. Diskalkulik olan çocuÄŸunuzun ilgi alanlarına ve yeteneklerine odaklanın. Bu ÅŸekilde çocuÄŸunuzun yaÅŸama sevincini ve motivasyonunu yükseltebilirsiniz. Matematikle zorlanan çocuklar genellikle "beceriksiz" olarak nitelendirildikleri için baÅŸarı hissiyatına ihtiyaç duyarlar. Onların özel yeteneklerini bulup teÅŸvik ederseniz, sıkça baÅŸarı deneyimi yaÅŸayabilirler. Basit aritmetik zeka oyunları oynatın. Mantık ve strateji gerektiren oyunlarla problem çözme becerilerini geliÅŸtirmelerine yardımcı olun. Sabırlı olmaya özen gösterin. Basit iÅŸlemleri yapamadığında sinirlenmeyin veya pes etmeyin. Sürekli destek vermeye çalışın.

Diskalkuli Tanısı Nasıl Konulur?

Matematikle sorun yaÅŸayan çocuÄŸunuzun akranları tarafından dışlanmasının önüne geçmek, ruhsal problemler ve özgüven kaybını önlemek ve aritmetik ve matematik baÅŸarısını artırmak adına erken teÅŸhis ve tedavi kritiktir. Sorun ne kadar erkenden belirlenirse, tedavideki baÅŸarı oranı da o kadar yüksek olur. Bu nedenle okul çağındaki çocuklarınızı dikkatlice gözlemlemelisiniz. Belirtiler varsa -yani matematik öÄŸrenmede güçlükle karşılaşıyorsa- çocuÄŸunuzun sosyal ve günlük yaÅŸam becerileri ile zeka düzeyi detaylı bir ÅŸekilde incelenmelidir. Bir annenin hamilelik sırasında uyuÅŸturucu ya da alkol kullanımının, çocuÄŸun erken doÄŸup doÄŸmadığının ve çocukta psikomotor bozukluklar, nörolojik problemler veya beyin hastalıkları gibi durumların olup olmadığının araÅŸtırılması gereklidir. Diskalkuli ayrıca genetik bir eÄŸilimle de iliÅŸkilidir. EÄŸer çocuÄŸun bir ebeveyni diskalkuli geçirmiÅŸse bu durum kesinlikle bir uzmana belirtilmelidir. Bu tür durumların deÄŸerlendirilmesi, doÄŸru tanı konulmasına yardımcı olacaktır.

Diskalkuli (Matematik ÖÄŸrenme GüçlüÄŸü) Tarama Testi

Diskalkuli testi matematiksel yetenekleri deÄŸerlendirmek üzere tasarlanmıştır ve sayısal mantığı ve zihinsel matematiÄŸi inceler. Ayrıca dikkat eksikliÄŸi ve matematik öÄŸrenmede zorluk çıkaran sebepleri de deÄŸerlendirir. Bu testler bireyin zayıf noktalarını tespit edebilirken güçlü yönlerini de belirleyebilir. Matematik öÄŸrenme güçlüÄŸü testi yazılı bir sınava benzer ÅŸekilde kağıt üzerinde yapılabileceÄŸi gibi bilgisayar ortamında veya sözlü ve görsel olarak da uygulanabilir. Bu testlerin bazıları zihinsel hesaplama, matematiksel akıcılık yani iÅŸlemleri sürdürebilme, niceliksel mantık ve hesaplama yeteneklerini ölçer.

Wechsler Bireysel BaÅŸarı Testi, Matematiksel Akıcılık ve Hesaplama Testi, Kapsamlı Matematik Yetenekleri Testi, Woodcock-Johnnson IV (WJ IV) Hesaplama alt testi bunlara örnek olarak verilebilir.

Matematik ÖÄŸrenme GüçlüÄŸü Nasıl Tedavi Edilir?

En etkin diskalkuli tedavisi eÄŸitimdir çünkü matematik öÄŸrenme güçlüÄŸü bir hastalık deÄŸildir. Her ne kadar tıbbi kontrollerde hasta olarak adlandırılsanız da diskalkuli beynin öÄŸrenme iÅŸlevlerindeki farklılık nedeniyle oluÅŸur. Yukarıda tedavi olarak adlandırdığımız eÄŸitim bu konular hakkında bilinçli olmak ve çocuÄŸun özel eÄŸitim programlarıyla desteklenmesini içerir. Diskalkulik çocuklarda dikkat eksikliÄŸi ve hiperaktivite bozukluÄŸu (DEHB) belirtileri görülebileceÄŸi için bu rahatsızlığın tedavisi önerilir. Çocuk Psikiyatri biriminden randevu alarak uzman bir psikiyatristten yardım alabilirsiniz. Uzman çeÅŸitli matematik öÄŸrenme bozukluÄŸu testleri yapar, durumu teÅŸhis eder ve varsa tetikleyici yan hastalıkların tedavisini saÄŸlar. Diskalkuli için spesifik bir tedavi (ilaç veya cerrahi müdahale gibi) bulunmamaktadır. En etkili tedavi yöntemlerini deÄŸerlendirmek ve eÄŸitime odaklanmak önemlidir.

Matematik ÖÄŸrenme BozukluÄŸu Olan Çocukları Zorlayan Problemler

Matematik öÄŸrenme bozukluÄŸuna sahip çocuklar ne yazık ki arkadaÅŸları tarafından alay konusu olabilir. Dahası bilinçsiz bir öÄŸretmenin onlara aptal ya da tembel gibi aÅŸağılayıcı ifadeler kullanması durumu daha kötü hale getirebilir. Bilinçsiz anne-babalar genellikle diskalkulik çocukların matematik dışındaki konulardaki yeteneklerini "EÄŸer istesen yaparsın", "Aklın yaramazlıkta çalışıyor" gibi yanlış yorumlarla deÄŸerlendirir. Bu tür yanılgılara düÅŸmek doÄŸru deÄŸildir. EÄŸer çocuÄŸunuz bazı konularda yetenekliyse bu zeka geriliÄŸi olmadığını gösterir. Matematik dışında normal becerilere sahipse, bu da zekasıyla ilgili bir problemi olmadığını iÅŸaret eder. Bu nedenle kendi başınıza yorum yapmak yerine bir an önce uzman bir çocuk psikiyatristinden destek almalısınız.

Diskalkulik çocukların durumunu saÄŸlıklı bir ÅŸekilde analiz edemeyen aile ve çevre çocukların ruh saÄŸlığına zarar verebilir. Kendini doÄŸru ifade edemeyen ve aÅŸağılanmaya maruz kalan çocuklar zamanla motivasyonlarını kaybeder ve sorumluluklardan kaçma eÄŸilimi gösterir. Topluma kapalı ve kendilik bilincini yitiren çocukların toplumdan ayrı düÅŸme ve ciddi psikolojik problemlerle karşılaÅŸma riskleri her zaman mevcuttur. Bu tür olumsuz durumları önlemek adına ailenin ve sosyal çevrenin bu konuda aydınlatılması ÅŸarttır. ÇocuÄŸun yeteneklerinin desteklenmesi ve kiÅŸisel geliÅŸimine yardımcı olunması önemlidir. Bunu baÅŸarmanın en etkili yöntemi ise doÄŸru bir eÄŸitim yaklaşımı ve yardımcı egzersizler uygulamaktır.

Evde Yapılabilecek En İyi 5 Diskalkuli Egzersizi:

Matematik öÄŸrenme güçlüÄŸünü yaÅŸayan çocuklar için yapılabilecek bazı çalışmalar bulunur. Diskalkuli egzersizleri olarak adlandırılan bu çalışmalar aÅŸağıdaki gibidir:

• Tahmin Etme: Bu oyun ölçüm tahminlerine (ağırlık, uzunluk, miktar) dayanır. Marketten döndüÄŸünüzde veya beraber alışveriÅŸe gittiÄŸinizde poÅŸetlerde kaç ürün olduÄŸunu sorarak eÄŸlenceli oyunlar yapabilirsiniz. ÖrneÄŸin "PoÅŸette kaç çilek var? PoÅŸette kaç elma var?"
• Anıları Canlandırma: Bu neÅŸeli bir hafıza oyunudur. Daha önce gerçekleÅŸtirdiÄŸiniz bir etkinlik hakkında çeÅŸitli sorular sorduÄŸunuzda çocuÄŸunuzun hafızasını canlandırabilirsiniz. ÖrneÄŸin "Geçen Pazar parka gittiÄŸimizde hangi oyuncağı kullandın?" Diye sorarak hangi oyuncakları ne sırayla ve kaç kez kullandığını hatırlamasını saÄŸlayabilirsiniz.
• Birlikte PiÅŸirme: ÇocuÄŸunuzla birlikte basit bir yemek tarifi seçin ve malzemeleri toplama, sayma ve ölçme iÅŸlemlerinden çocuÄŸunuzu sorumlu tutun. ÇocuÄŸunuzun sevdiÄŸi bir tatlı tarifini seçmek bu oyunu daha eÄŸlenceli hale getirebilir.
• Telefon Numaralarını Hatırlama Oyunu: ÖrneÄŸin aile üyelerini ararken telefon numaralarını ezberlemesini saÄŸlayabilir ve numarayı girerken hatırladığı rakamları söylemesini isteyebilirsiniz. Ä°lk üç rakamı hatırladığında devamını getirmesi için ona yardım edin.
• Rol Yapma: Birlikte bir maÄŸazada olduÄŸunuzu hayal edin. ÇocuÄŸunuz maÄŸaza çalışanı olabilir siz de müÅŸteri rolünü üstlenebilirsiniz. Evdeki bazı eÅŸyaların size satılmasını talep edin ve kaç para üstü vereceÄŸini hesaplatabilirsiniz. Elbette rol senaryoları çeÅŸitlendirilebilir.

 

KAYNAK: https://link.springer.com/article/10.1007/s007870070009