MCV Nedir? MCV Düşüklüğü ve Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

10 / KAS
2023

MCV (ortalama eritrosit hacmi) kan testlerinde sıklıkla kullanılan bir parametredir ve kırmızı kan hücrelerinin ortalama hacmini ölçer. Peki MCV düÅŸüklüÄŸü ve yüksekliÄŸi ne anlama gelir? Bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

MCV Nedir?

“MCV nedir kan tahlili için neyi ifade eder?” sorusu merak edenler için ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir: Mean Corpuscular Volume (MCV) kırmızı kan hücrelerinin yani eritrositlerin ortalama boyutunu belirlemeye yardımcı olur. Kırmızı kan hücreleri vücuda oksijen taşıma görevini üstlenmiÅŸtir ve bu oksijen taşıma iÅŸlemi hücrelere enerji saÄŸlar. MCV insan vücudundaki kırmızı kan hücrelerinin hacmi ve büyüklüÄŸü hakkında bilgi verir ve genel olarak tam kan sayımında belirlenen bir deÄŸerdir. Bu deÄŸer fl birimiyle ifade edilir. MCV deÄŸeri için yetiÅŸkinlerde ideal sınır 80-100 fl arasıdır. Bunun yanında yeni doÄŸan bebeklerde MCV deÄŸerinin 96-108 fl arasında olması normal kabul edilir. Tam kan sayımında elde edilen MCV deÄŸerleri düÅŸük ya da yüksek çıkabilir. Sonuçları deÄŸerlendiren uzmanlar, MCV'nin düÅŸük ya da yüksek olmasına sebep olan durumları tespit edebilir ve normale dönmesi için uygun tedavi yöntemlerini uygulayabilir.

MCV DüÅŸüklüÄŸü Neyi Gösterir?

Peki MCV düÅŸüklüÄŸü nedir? Neyi gösterir? MCV deÄŸerinin 80 fl altına düÅŸtüÄŸünde bu duruma MCV düÅŸüklüÄŸü denir. Bu durum genellikle mikrositik anemi adı verilen ve kırmızı kan hücrelerinin boyutlarının normalden küçük olduÄŸu kansızlık türlerini akla getirir. Mikrositik anemi hastalarında genellikle yorgunluk, halsizlik, dayanıklılık kaybı, nefes darlığı, baÅŸ dönmesi ve cilt solgunluÄŸu gibi belirtiler görülür. En sık rastlanan mikrositik anemi tipleri ÅŸunlardır:

• Demir eksikliÄŸi anemisi: Mikrositik aneminin en yaygın türüdür. Yetersiz beslenme, hızlı büyüme dönemleri, kronik kan kaybı, uzun süreli adet kanamaları, çölyak hastalığı ve Helicobacter enfeksiyonları bu duruma yol açabilir. Demir eksikliÄŸi anemisinde serum MCV düÅŸüklüÄŸüne ek olarak Hb ve serum demiri düÅŸük, serum demir baÄŸlama kapasitesi ise yüksek olur. Demir eksikliÄŸi özellikle çocuklar ve hamilelerde sık görülür. Belirti olarak da solgunluk, yorgunluk, iÅŸtahsızlık, kolay üÅŸüme, uyku sorunları, toprak yeme isteÄŸi, demiri ağızında hissetme ihtiyacı, kuru ve çatlak dudaklar, dil iltihabı ve tırnaklarda solgunlukla birlikte yapısal deÄŸiÅŸiklikler görülür.
• Talasemi (Akdeniz anemisi): Bu, genetik bir kökeni olan bir anemi türüdür. Belirli coÄŸrafi bölgeler ve etnik gruplarda daha sık rastlanır. Talasemi, taşıyıcılar ve gerçek hastalar olmak üzere iki kategoriye ayrılır. Talasemi hastalarının kanındaki Hb ve MCV seviyeleri düÅŸük olup, serum demiri normal veya düÅŸük olabilir. Hastalar genellikle çok düÅŸük kan deÄŸerleriyle erken belirtiler gösterirler. Talasemi taşıyıcılığı sıklıkla demir eksikliÄŸi ile karıştırılır. Kesin tanı, hemoglobin elektroforezi adlı test ile yapılır.
• KurÅŸun zehirlenmesi veya yüksek kurÅŸun maruziyeti: KurÅŸunu içeren boya ve kimyasallarla çalışan kiÅŸilerde, hava kirliliÄŸi yüksek bölgelerde yaÅŸayanlarda, madencilerde, otomotiv tamircilerinde ve seramik atölyelerinde çalışanlarda görülür. MCV seviyesi düÅŸüktür ve bu durum demir eksikliÄŸi ile karışabilir. DiÅŸ etleri ve uzun kemiklerde tipik belirtiler görülür. Yorgunluk yapabilir ve çocuklarda ensefalopatiye neden olabilir.
• Kronik hastalık anemisi: Crohn hastalığı, böbrek rahatsızlıkları, diyabet, otoimmün hastalıklar, romatoid artrit, tüberküloz, AIDS, endokardit ve çeÅŸitli kanserler mikrositik anemiye yol açabilir.
• Sideroblastik anemi: Bu bir gen mutasyonu sonucu geliÅŸen bir anemi tipidir. Kırmızı kan hücrelerinde demir birikimi görülür. MCV düÅŸüktür.

MCV YüksekliÄŸi Neyi Gösterir?

100 fl'nin üzerindeki MCV deÄŸerleri gösterilir. Akyuvarlar normalden büyük olup hemoglobin düÅŸüktür. Buna makrositik anemi denir. Makrositik anemiler genellikle megaloblastik veya megaloblastik olmayan olarak sınıflandırılır. Megaloblastik anemi, B12 vitamini ve/veya folatın eksikliÄŸinden ya da bozuk kullanımından kaynaklanırken miyelodisplastik sendrom (MDS), karaciÄŸer iÅŸlev bozukluÄŸu, alkolizm, hipotiroidizm, bazı ilaçlar ve daha az yaygın olan genetik bozukluklar nedeniyle megaloblastik olmayan makrositik anemi görülür. En sık rastlanan makrositik anemi nedenleri ÅŸunlardır:

• B12 vitamin eksikliÄŸi: B12 vitamin eksikliÄŸi en yaygın megaloblastik anemi nedenidir. B12 Vitamini EksikliÄŸi: Megaloblastik aneminin en sıradan sebebi B12 vitamini eksikliÄŸidir. Bu durum, vejetaryenlerde, saÄŸlıksız beslenen bireylerde, mide ameliyatı geçirmiÅŸ olanlarda, intrinsik ve diyet uygulamasını yanlış yapanlarda yaygındır. Yorgunluk, baÅŸ aÄŸrısı, kalp çarpıntısı ve nefes darlığı megaloblastik anemiye sebep olan B12 vitamini eksikliÄŸinin belirti ve semptomları arasındadır. Ayrıca his bozukluÄŸu gibi nörolojik belirtiler gözlemlenebilir ve disestezi ile hipoestezi gibi nörolojik semptomlar da ortaya çıkabilir. Ancak, B12 vitamini eksikliÄŸi her zaman anemi veya makrositoza yol açmaz. Dil aÄŸrısı ve gri saçlar diÄŸer olası belirtilerdendir. Pernisiyöz anemi ise B12 eksikliÄŸinde görülen bir tür kansızlık olup mide rahatsızlığı ile iliÅŸkilidir.
• Folat EksikliÄŸi: Folat, yeÅŸil sebzeler ve karaciÄŸer gibi hayvansal ürünlerde bulunan bir bileÅŸendir. YetiÅŸkinler için günlük önerilen folat miktarı 240 μg olup, hamile ya da emziren kadınların her gün yaklaşık 400 μg folat alması gereklidir. Folik asit eksikliÄŸi, saÄŸlıksız beslenenlerde, alkol sorunu olanlarda, bağırsak emilim bozukluÄŸu olan hastalarda, hamile ve emziren kadınlarda, kanın parçalanma durumlarında ve methotrexate, trimetoprim ve fenitoin kullanan hastalarda yaygındır. Hastalar genellikle oral yolla alınan folik asit ilaçları ile tedavi edilir. Folik asit eksikliÄŸinde düÅŸük hemoglobin ve yüksek MCV görülür.
• Myelodysplastic Syndrome (MDS): Bu durum, kromozomal anormalliklerin sebep olduÄŸu bir hastalıktır. Hastalar genellikle anemi, trombositopeni nedeniyle kanama ve nötropeniye baÄŸlı enfeksiyon veya ateÅŸ yaÅŸarlar. Tam kan sayımı sonucunda tüm kan hücreleri düÅŸük olarak bulunabilir ve bu hastalar daha sonra lösemi geliÅŸtirebilir.
• Alkol Bağımlılığı: Alkolizm, makrositik aneminin yüksek MCV ile seyreden nedenlerinden biridir. Günde 80 gramdan fazla alkol tüketiminin kan üretimine zarar verdiÄŸi bilinmektedir.
• Hipotiroidizm: Tiroid hormonunun kırmızı kan hücrelerinin oluÅŸumuna katkısı olduÄŸu için, bu hormonun eksikliÄŸinde eritrosit üretimi düÅŸer. Bu durumda anemi normositik (normal boyutlu kan hücreleri) ya da makrositik (geniÅŸlemiÅŸ kan hücreleri) formunda görülebilir.
• Ä°laç Kullanımı: ÇeÅŸitli ilaçlar B12 ve folik asidin emilimini engelleyerek makrositik anemiye sebep olabilir. Bunlara örnek olarak kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, sıtma ve epilepsi ilaçları, diyabet hastalarında kullanılan metformin ve bazı antiviral ilaçlar verilebilir.
• KaraciÄŸer Hastalıkları: KaraciÄŸer hastalığı olan kiÅŸilerde, kolesterolün eritrositlerin zarında birikmesi sonucu makrositik anemi görülebilir. Ä°leri karaciÄŸer hastalığı durumunda B12 ve folik asitin eksikliÄŸi de makrositik anemiyi tetikleyebilir. Hemolitik anemi karaciÄŸer rahatsızlıklarının baÅŸka bir sonucu olabilir. KaraciÄŸer hastalığında kullanılan çeÅŸitli ilaçlar da makrositik anemiye yol açabilir.

MCV Kan DeÄŸeri Nedir?

“MCV nedir? MCV kan deÄŸeri nedir?” soruları da sıklıkla merak edilir. SaÄŸlıklı bireylerde MCV deÄŸeri genellikle 80-100 fl arasındadır. Bu standartlara göre MCV deÄŸeri 80'in altında olanlarda mikrositoz (hücrelerin küçülmesi), 100'ün üzerinde olanlarda ise makrositoz (hücrelerin büyümesi) olduÄŸu kabul edilir. Normal aralıktaki MCV deÄŸerleri normositoz olarak adlandırılır ve bu sayede kiÅŸinin saÄŸlık durumu hakkında önemli bilgiler alınabilir.

MCV DüÅŸüklüÄŸü Nasıl Tedavi Edilir?

MCV düÅŸüklüÄŸü tedavisi uygulanırken demir eksikliÄŸi durumunda demir takviyesi ve C vitamini verilir ve bu tedavi genellikle 2-3 ay sürer. Sonrasında tam kan tahlili ve serum demiri testi yapılır. Adet düzensizlikleri nedeniyle aşırı kanama yaÅŸanıyorsa hormon ilaçları kullanılabilir. Kronik hastalıklardan kaynaklanan mikrositik anemi için ise temel rahatsızlığın tedavisi gerekir. KurÅŸun zehirlenmesinde dimercaprol ve EDTA, bakır eksikliÄŸinde ise bakır takviyesi önerilir. Kronik alkolizm durumunda hasta alkol rehabilitasyona yönlendirilir. Ağır talasemi hastalarının düzenli kan transfüzyonlarına ihtiyacı olabilir ancak taşıyıcılar genellikle tedavi gerektirmez. Helikobakter enfeksiyonları uygun antibiyotiklerle tedavi edilmelidir.

MCV YüksekliÄŸi Nasıl Tedavi Edilir?

Peki MCV yüksekliÄŸi nedir? Makrositik anemi MCV deÄŸerinin yüksek olduÄŸu durumlarda tedavi genellikle altta yatan nedene odaklanır. EÄŸer serum B12 ve folik asit seviyeleri düÅŸükse B12 ve folik asit takviyesi yapılır. B12 oral ya da kas içi yöntemlerle verilebilirken folik asit genellikle ağızdan alınan bir ilaç formunda bulunur. Kronik alkolizm nedeniyse alkol tüketimi hemen durdurulmalıdır. Normal MCV deÄŸeri olan anemi tiplerinde ise temeldeki hastalık belirlenerek uygun tedavi planı uygulanır.

MCV ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?

MCV deÄŸerinin 80 fL'nin altında olması mikrositik 100 fL'nin üzerinde olması ise makrositik rahatsızlık belirtisi olarak kabul edilir. MCV düÅŸüklüÄŸünde karşılaşılan semptomlar arasında halsizlik, güçsüzlük, nefes darlığı, baÅŸ dönmesi ve soluk ten rengi vardır. Bu durum genellikle mikrositik anemi olarak adlandırılır ve çoÄŸunlukla anemi veya bazı durumlarda talasemi (Akdeniz anemisi), kurÅŸun zehirlenmesi gibi olaylardan kaynaklanır. MCV yüksekliÄŸi ise makrositoz olarak tanımlanır ve bu durumda genellikle iÅŸtahsızlık, kalp çarpıntısı, hızlı yorgunluk hissi, nefes darlığı, ishal, konsantrasyon zorluÄŸu ve unutkanlık gibi belirtiler görülür. Bazı insanlar hiçbir semptom yaÅŸamadan sadece kan testlerinde MCV deÄŸerinin düÅŸük veya yüksek olduÄŸunu öÄŸrenebilir. Hafif yüksek veya hafif düÅŸük MCV deÄŸeri hastada herhangi bir belirtiye neden olmayabilir ve bu geçici bir durum olabilir. Ancak bunun nedeni mutlaka araÅŸtırılmalıdır.

MCV Nasıl Geçer?

“Kanda MCV düÅŸüklüÄŸü nedir?” sorusu da sıklıkla merak edilir. MCV deÄŸerlerinin yüksek veya düÅŸük olmasının sebebinin tespit edilmesi kan deÄŸerlerinin normale getirilmesi için atılması gereken ilk adımdır. Tanı aÅŸamasında hastanın detaylı tıbbi geçmiÅŸinin alınması çok önemlidir. KiÅŸinin sahip olabileceÄŸi bazı rahatsızlıklar, sürekli kullanılan ilaçlar ya da beslenme alışkanlıklarındaki sorunlar bu duruma yol açmış olabilir. Bu tür bilgiler toplandıktan sonra doktorlar farklı kan testleri ve radyolojik görüntüleme incelemelerini talep ederek çeÅŸitli hastalık ihtimallerini deÄŸerlendirebilir. Anemi tespit edildiÄŸinde ilk adım aneminin çeÅŸidini belirlemektir. Anemiye neden olabilecek faktörler arasında B12 vitamini, folik asit veya demir eksikliÄŸi gibi durumlar ve talasemi gibi hastalıklar bulunur. Vitamin ya da mineral eksikliÄŸi varsa bu eksiklik giderilecek vitamin veya mineral takviyesi ile doldurulur. Bu takviyeler hap formunda ya da enjeksiyon ÅŸeklinde olabilir. Özellikle ÅŸiddetli eksikliklerde kas içi enjeksiyon metodu daha hızlı sonuç saÄŸlar.

EÄŸer aneminin kaynağı belirlenemezse gastrointestinal sistem kanamaları üzerinde durulabilir. Gastrit, ülser ve bağırsak hastalığı gibi problemler sindirim sistemi yoluyla kan kaybına sebep olup anemiyi tetikleyebilir. Bu yüzden eÄŸer bir kiÅŸi vitamin ve mineral eksikliÄŸi yaÅŸamıyorsa ve anemiye yol açabilecek baÅŸka bir hastalığı yoksa bu ihtimal göz önünde bulundurulmalıdır. Gizli kan testi ile kanama belirlendiÄŸinde endoskopi ve kolonoskopi gibi tekniklerle sindirim sistemini incelemek mümkündür. Talasemi hastalığında ise ağır anemi geliÅŸtiÄŸinde ve kan deÄŸerleri belirli seviyelerin altına düÅŸtüÄŸünde kan transfüzyonuna ihtiyaç duyulabilir. Bunun dışında herhangi bir kronik hastalıktan kaynaklanan düÅŸük veya yüksek MCV durumunda ilgili hastalığa odaklı bir tedavi planı hazırlanır. Kan test sonuçlarınızda MCV deÄŸerinizin normal aralığın dışında olduÄŸunu fark ettiyseniz doktorunuza baÅŸvurarak bu durumun nedenlerini öÄŸrenebilir ve gerektiÄŸi takdirde ek tanı testlerinizi yaptırabilirsiniz. SaÄŸlıklı günler dileriz.

KAYNAK: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545275/

SIK SORULAN SORULAR