Bel Soğukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Tıp literatüründe gonore olarak da adlandırılan bel soğukluğu cinsel yolla bulaşan ve Neisseria gonorrhoeae adlı bir bakterinin neden olduğu bir hastalıktır. Gözün konjonktiva tabakası ve ürogenital organların mukoza dokusuna yerleşen bu bakterinin en belirgin özelliği mukoza zarlarının iltihaplanarak irin oluşumuna sebep olmasıdır. İlk tanımlanmasının ardından günümüze tarih boyunca cinsel yolla bulaşan ikinci hastalık olan bel soğukluğu genellikle cinsel ilişki sırasında bulaşır ve anneden bebeğe geçme riskine de sahiptir. “Bel soğukluğu nedir? Nasıl tedavi edilir?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Bel Soğukluğu Nedir?
“Bel soğukluğu nedir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Bel soğukluğu diğer bir ifadeyle gonore, cinsel yolla geçen ve neisserria gonorrhoeae adındaki bir bakterinin sebep olduğu bir hastalıktır. Hem erkeklerin hem de kadınların rahatsızlık duyduğu bu hastalık genellikle erkeklerde daha sıklıkla görülür. Cinsel ilişki yoluyla bulaşan bel soğukluğu Neisseria gonore bakterisi tarafından tetiklenir ve genellikle üretra, rektum veya boğazda enfeksiyona neden olur. Ek olarak kadınlarda rahim ağzı ve tüplerde de enfeksiyon meydana gelebilir.
Bel Soğukluğu Belirtileri Nelerdir?
Bel soğukluğu belirtileri erkek ve kadınlarda farklı görülür. Bel soğukluğu belirtileri erkek hastalarda idrar sırasında acı hissetme, penisin uç kısmından gelen irin benzeri akıntı, testislerde yaşanan ağrı veya şişlik şeklindedir. Kadınlarda bel soğukluğu belirtileri ise yoğun vajinal akıntı, acılı idrar çıkarma, vajinada cinsel ilişki sonrasında dönem dışı kanama, karın veya pelvik bölgede ağrı hissi olarak görülür. Bel soğukluğu belirtileri vücutta başka yerlerde de meydana gelebilir:
- Rektum: Genital kaşıntı, rektumdan irin benzeri akıntı, tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan izleri ve bağırsak hareketleri sırasında zorlanma semptomları olabilir.
- Gözler: Gözleri etkileyen bel soğukluğu göz ağrısı, ışığa karşı hassasiyet ve bir veya iki gözden irin benzeri akıntının gelmesine yol açabilir.
- Boğaz: Boğaz enfeksiyonunun belirti ve semptomları arasında boğaz ağrısı ve boyunda şişmiş lenf düğümleri bulunabilir.
- Eklemler: Eğer bir veya daha çok eklem bakteri (septik artrit) ile enfekte olmuşsa, etkilenen eklemler özellikle hareket esnasında sıcak, kızarık, şiş ve son derece ağrılı olabilir.
Bel Soğukluğu Neden Olur?
Peki bel soğukluğu neden olur? Bel soğukluğu cinsel temas esnasında meni ve vajinal sıvılar yoluyla yayılır. Bel soğukluğunun bulaşabilmesi için meninin boşalmasına gerek yoktur. Doğum anında bebeklere bile bulaşma olasılığı bulunur. Bunun yanı sıra bel soğukluğuna yakalanma riskini arttırabilecek diğer durumlar ise şöyledir:
- Yeni bir cinsel partner
- Diğer partnerleri bulunan bir cinsel partner
- Birden fazla cinsel partneri olmak
- Daha önce bel soğukluğu veya başka bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyon geçirmiş olmak
Bel Soğukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Bel soğukluğu teşhisi erkeklerde idrar kanalından, kadınlarda ise rahim ağzından, rektum ve boğazdan alınan örneklerin mikroskop altında incelenmesi ve kültür testine tabi tutulması ile gerçekleştirilir. Bel soğukluğu var mı yok mu olduğunu tespit etmek için bu örnekler analiz edilir. Örnekleme işlemi idrar testi ile etkilenen bölgelerden alınan örneklerin incelemesi şeklinde yapılır.
Bel Soğukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Bel soğukluğu bakterilerin neden olduğu bir hastalık olduğu için antibiyotik tedavisi uygulanır. Bel soğukluğu ilacı ve antibiyotikler hem iğne hem de hap şeklinde kullanılabilir ve kesinlikle doktor tavsiyesi doğrultusunda kullanılmalıdır. Ayrıca eş tedavisi de önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde bel soğukluğunun yol açabileceği daha ciddi sorunlar ise şöyledir:
- Kadınlarda kısırlık: Bel soğukluğu rahim ve fallop tüplerine yayılıp pelvik inflamatuar hastalığa (PID) sebep olabilir. PID tüplerin hasar görmesine, gebelik komplikasyonlarının riskini arttırmasına ve kısırlığa yol açabilir. PID acil tedavi gerektirir.
- Erkeklerde kısırlık: Bel soğukluğu testislerin arka bölgesinde bulunan sperm kanallarını içeren küçük ve kıvrımlı bir boruyu (epididim) iltihaplanmaya (epididimit) sebep olabilir. Tedavi edilmediği takdirde epididimit kısırlığa neden olabilir.
- Eklemlere ve vücudun diğer bölgelerine yayılan enfeksiyon: Bel soğukluğu yapan bakteri kan yoluyla vücudun farklı bölgelerine özellikle eklemlere yayılabilir. Ateş, ciltte kızarıklık ve yaralar, eklem ağrısı, şişlik ve sertlik gibi belirtiler gözlemlenebilir.
- Bel soğukluğu olan kişilerin HIV/AIDS hastalığına yakalanma riski daha yüksektir. AIDS'e sebep olan insan bağışıklık yetmezlik virüsü (HIV) enfeksiyonuna karşı daha hassas hale gelirler. Hem bel soğukluğu hem de HIV taşıyan kişiler bu hastalıkları partnerlerine daha kolay bulaştırabilir.
- Doğum esnasında annesinden bel soğukluğunu alan bebeklerde ise körlük, deride yaralar ve enfeksiyonlar meydana gelebilir.
Bel Soğukluğuna Karşı Korunma Yolları Nelerdir?
Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklarda olduğu gibi bel soğukluğundan korunmanın en etkili yöntemi cinsel ilişki sırasında korunmadır. Toplumu bu konuda bilinçlendirmek ve özellikle cinsel yaşama başlamış gençleri korumasız ilişkinin sonuçları hakkında uyarmak önemlidir. Ek olarak HPV ile Hepatit B yaşanmasına karşı aşılanma ve düzenli sağlık kontrolleri de korunmada oldukça etkilidir. İlişki sırasında kondom kullanmak şarttır. Ayrıca sünnet olmanın da bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı koruyucu olduğu bilinir. Aktif cinsel hayatı olan kişiler riskleri azaltmak için yılda en az bir kez bel soğukluğu testi yaptırmalıdır.
Bel Soğukluğu Ne Zaman Belli Olur?
Bel soğukluğu (gonore) enfeksiyonunun semptomları genellikle enfekte olduktan kısa bir süre sonra meydana gelir ancak bazı hallerde belirti ya çok hafif olabilir ya da hiç görülmeyebilir. Bel soğukluğu belirtileri enfeksiyondan hemen sonra baş gösterebilir. Bu durumda belirtiler genellikle birkaç gün içinde kendini belli eder. Örneğin kadınlarda vajinal akıntı, idrar yaparken acı hissetme veya karın veya pelvik bölgede ağrı gibi belirtiler hızla gelişebilir. Bazı kişilerde bel soğukluğu belirtileri enfeksiyondan haftalar veya aylar sonra meydana gelebilir ya da tamamen belirtisiz olabilir. Bu enfeksiyonun sessiz veya uyku halinde bir dönem yaşamasına bağlıdır. Bu durumda enfekte olan kişi enfeksiyonun yayılmasına rağmen herhangi bir belirti yaşamayabilir ve hastalığı bulaştırabilir. Bel soğukluğunun semptomları ne zaman ortaya çıkacağı kişiden kişiye ve enfeksiyonun yerleştiği bölgeye göre değişebilir. Belirtiler genellikle enfekte olduktan birkaç gün veya hafta sonra görülür. Ancak herhangi bir cinsel ilişki sonrası bel soğukluğu riski bulunduğundan enfekte olduğunuzu düşünüyorsanız veya risk altındaysanız hemen bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız.
Bel Soğukluğu Riskinizi Azaltmak İçin Neler Yapılmalıdır?
Peki bel soğukluğu nasıl geçer? Cinsel aktivite sırasında her zaman kondom kullanmak enfeksiyon riskini azaltır. Lateks veya poliüretan kondomlar etkin bir koruma sağlar. Kondom kullanmak bulaşma riskini büyük ölçüde düşürür. Cinsel sağlığınızın korunması için düzenli olarak cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından test olmanız önemlidir. Bu bel soğukluğu ve diğer enfeksiyonların erken tespitini mümkün kılar ve hızla tedavi edilmesine olanak sağlar. Cinsel partnerlerinizin de test edilip tedavi edilmesi önemlidir. İğne paylaşımı cinsel yolla bulaşan hastalıkların yayılmasına sebep olabilir. Uyuşturucu kullanımında iğne kullanıyorsanız sterilize edilmemiş iğneleri kesinlikle paylaşmamalısınız. Cinsellikte bilinçli ve sağlıklı bir tutum sergilemek önem taşır. Cinsel partnerler arasındaki açık iletişim, cinsel sağlık konularında farkındalık, risklerin farkında olmak ve uygun korunma yöntemlerinin kullanılması gereklidir. Cinsel sağlık konularında eğitim almak ve bu konuda bilinçlenmek enfeksiyon riskini azaltır. Cinsel eğitim programlarına katılmak veya sağlık profesyonellerinden rehberlik almak yararlıdır.
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gonorrhea/symptoms-causes/syc-20351774
SIK SORULAN SORULAR
Bel soğukluğu anal, oral veya vajinal seks ile bireyden bireye geçebilir. Hastalığı olan anne adayı tedavi görmezse doğum sırasında bebeğe de hastalığı aktarabilir. Bel soğukluğu genellikle 25 yaş altı aktif cinsel hayata sahip kişilerde görülür.
Tedavi edilmeyen bel soğukluğu kadınlarda dış gebelik, iltihabın yayılması, kısırlık ve erken doğum gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Erkeklerde ise sperm kanallarının iltihaplanmasına ve kısırlığa neden olabilir. İdrar yapma esnasında şiddetli ağrı ve yanma hissi de görülebilir.
Bel soğukluğu (gonore) tedavi edildiği takdirde iyileşebilir. Tedavi edilmeyen gonore enfeksiyonları ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Genellikle antibiyotik tedavisi uygulanır. Tedavi edilmeyen bel soğukluğu enfeksiyonları kısırlık, pelvik inflamasyon ve diğer ciddi komplikasyonları beraberinde getirebilir. Bel soğukluğu tedavisi sonrasında hastanın cinsel ilişkide bulunduğu kişilerin de tedavi görmesi gerekir. Tedavi süresince cinsel etkinliklerden kaçınılması enfeksiyonun yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir.
Bel soğukluğuna yakalanan çoğu insan 1-7 gün içerisinde tedaviye yanıt verir. Ancak bu iyileşme süreci bireyin karşılaştığı bakterinin niteliği ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bazen bulaşan bakteri dirençli olabilir veya kişi yoğun bir enfeksiyon geçirmiş olabilir. Bu gibi hallerde tam bir iyileşme için yaklaşık 1 ay gerekebilir. Bel soğukluğu bazen kronik prostatite yol açar ve bu durumda hastalığın vücuttan atılması uzun zaman alır ve ortalama 5-6 ay tedavi gerekebilir.
Bel soğukluğunun kuluçka süresi genellikle 2-30 gün arasında değişir ve bireye bulaştığı andan itibaren ilk 2-6 gün içerisinde semptomları göstermeye başlar.
Tedavi edilmeyen bel soğukluğu kadınlarda pelvik inflamatuar hastalık olarak bilinen duruma sebep olabilir. Bu durum rahim içini çevreleyen dokuların iltihaplanmasına ve infertiliteye yol açabilir. Ayrıca dış gebelik riskini artırabilir ki bu da hamile kadının hayatını tehlikeye atabilir. Erkeklerde ise testis iltihabına neden olabilen epididimit durumu görülebilir. İdrar yolu daralması ağrı ve kısırlık riskini de artırabilir. Eğer bel soğukluğu tedavi edilmezse gözlerde körlükten boğazda iltihaplanmaya ve eklem iltihabına kadar çeşitli sağlık sorunlarına yol açabileceği unutulmamalıdır.
Bel soğukluğuna karşı korunmanın en etkili yöntemleri arasında korunmalı cinsel ilişki (kondom kullanımı), cinsel partner seçimine özen göstermek ve düzenli olarak cinsel sağlık kontrollerine gitmek bulunur. Ayrıca kişisel hijyenin sürdürülmesi ve cinsel ilişki sonrasında temizlik konusunda dikkatli olmak da ilave bir koruma sağlar.
Yorum Ekle
