Yüksek Kan Şekeri (Hiperglisemi) Nedir?
Hepimiz vücudumuzun enerji kaynağı olan glikozun hayati önemini biliyoruz ancak zaman zaman bu denge bozulabilir ve kan şekerimiz yükselir. Hiperglisemi pek çok insanın karşılaştığı bir durumdur ve tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. “Hiperglisemi nedir? Nasıl tedavi edilir?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Yüksek Kan Şekeri Kimlerde Görülür?
Yüksek kan şekeri (hiperglisemi) yüksek tiroit hastalığına sahip olanlar, pankreas kanseri bulunanlar, şeker hastası olanlar, akromegali rahatsızlığı olanlar, böbrek üstü bezlerinde tümör oluşumu yaşayanlar, cushing sendromu ile mücadele edenler, insülini yetersiz kullanan ya da dozunu atlayanlar, vücudu aşırı demir biriktirenler, kistik fibrozis hastaları, kortizon kullanıcıları, herhangi bir enfeksiyon hastalığı geçirenlerde gözlemlenebilir.
Hiperglisemi Nedenleri Nelerdir?
Hiperglisemi nedenleri arasında en yaygın olanları aşağıdaki gibidir:
- Doktorun önerdiği diyete uymayıp aşırı yemek tüketmek,
- İnsülin hormonunun, kan şekeri seviyesini düzenlemekte yetersiz kalması,
- Posa bakımından düşük, doymuş yağ bakımından yüksek besinler tüketmek,
- Hareketsiz yaşam sürdürmek ve düzenli egzersiz yapmamak,
- Enfeksiyon hastalıkları geçirmek,
- Kortizon türevi ilaçlar kullanmak,
- Pankreasın ürettiği insülinin çeşitli nedenlerle vücutta kullanılamaması,
- Stresli dönemler yaşamak,
- Kan şekeri seviyesini yükselten kortizon, adrenalin, glukagon ve büyüme hormonlarının aşırı salgılanması,
- Yüksek kalorili ve basit şeker içeren gıdaların fazla tüketilmesi.
Hiperglisemi Belirtileri Nelerdir?
Hiperglisemi olarak da adlandırılan yüksek kan şekeri belirtileri arasında idrar yapma sıklığının artması, görme bozukluğu, cinsel organlarda mantar ve kaşıntı, dudak çevresinde yara oluşumu, dilde beyaz tabaka oluşumu, kontrolsüz yemek yeme isteği ve açlık hissi, ağız kuruluğu ve kötü ağız kokusu, koyu ve köpüklü idrar, sürekli yorgun ve halsiz hissetmek, çok su içme ihtiyacı duymak ve yaraların geç iyileşmesi sayılabilir.
Yüksek Kan Şekeri Tanısı Nasıl Koyulur?
Tanı için belirti gösteren kişiden aç karnına parmak ya da damardan kan örneği alınır. Alınan kan örneğine göre kan şekeri sonucu 183 mg/dl üzerinde olduğunda şeker idrara geçer. Bu da kan şekerinin yüksek olma ihtimalini gösterir. Bunun yanında kişiye hemoglabin A1C ölçümü de uygulanır. Üç aylık kan şekeri hakkında bilgi veren bu uygulama sonucu 6,5 üzerindeyse bu durum kan şekeri seviyesinin yüksek olduğu işaret eder.
Yüksek Kan Şekeri Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi için hem ilaç hem de yaşam tarzında yapılacak düzenlemelerle destek tedavi uygulanır. Bu süreçte hastanın kan şekerinde yükselme yaratan altta yatan bir sebep varsa bu durum tedavi edilir. Ayrıca hastadan varsa kilo fazlası verilmesi istenir. Bunun yanında hastanın yürüyüş yapması, egzersiz yapması ve beslenmesine dikkat etmesi de beklenir. Bu süreçte hasta doktor tarafından verilen ilaçların kullanımı hakkında da bilgilendirilir.
Kan şekerini dengede tutmak için daha fazla öneriye ihtiyaç duyuyorsanız "Kan Şekerini Dengede Tutmaya Yarayacak 10 Öneri" başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
KAYNAK: https://www.nhs.uk/conditions/high-blood-sugar-hyperglycaemia/
SIK SORULAN SORULAR
Hiperglisemi yani yüksek kan şekeri durumu doğru bir şekilde yönetilirse sağlık için büyük bir tehdit oluşturmaz. Ancak tedavi edilmezse başka organlarda çeşitli hastalıklara neden olabilir.
Yağlı, işlenmiş ve yüksek karbonhidrat içeren gıdaların tüketimini azaltarak hiperglisemi kontrol altına alınabilir. Et ve sebze ağırlıklı diyet yapmak da önemlidir. Bol su tüketmek, düzenli fiziksel aktivite ve stresten kaçınmak da bu sürece katkı sağlar.
Probiyotikler içeren yoğurt ve kefir gibi ürünler kan şekerinin düşürülmesine yardımcı olabilir.
“Kan şekeri yüksek olunca ne yapılmalı?” diye merak ediyorsanız fiziksel aktiviteyi yaşamınızın bir parçası haline getirmelisiniz. Haftada en az 3-4 gün her biri yarım saat veya bir saat sürecek egzersizler yapmanız önerilir. Diyabet hastasıysanız hipoglisemi riskini azaltmak için egzersizleri yemeğinizden önce veya sonrasında 3-4 saat geçtikten sonra yapmalısınız. Fazla kilonuz varsa her gün düzenli egzersiz yapmanız daha faydalı olabilir. Egzersize her zaman 10 dakikalık bir ısınma ve esneme süreciyle başlamalısınız.
Dengeli ve düzenli beslenme hiperglisemi önlemek için kritik öneme sahiptir. Kan şekerini dengede tutmak adına ana öğünlerin yanı sıra kuruyemiş, yoğurt gibi ara öğünleri de atlama olmaksızın az miktarda ve sık sık tüketmek gereklidir. Et ve sebze ağırlıklı beslenmek ve karbonhidrat ile yağ içeren gıdalardan kaçınmak önerilir. Ayrıca belirli bir saat sonrasında meyve tüketmemek ve meyve yediğinizde miktarını küçük tutmak önemlidir çünkü meyvelerin içerdiği şeker kan şekeri seviyesini ciddi anlamda artırabilir.
Kadınların hiperglisemiden erkeklere kıyasla daha fazla etkilendiği genellikle yanlış anlaşılmaktadır. Aslında diyabet hastalığı kan şekeri seviyelerinin artışını gösterir ve kadınlarda bu durum erkeklere kıyasla 7-8 kat daha yoğundur. Pre-diyabet durumu olarak bilinen gizli şeker ise kadınlarda 28 kat daha yaygındır. Bu nedenle birçok kadın farkında olmadan gizli bir diyabet hastasıdır. Kadınların genetik yapısı, yaşam biçimi ve beslenme alışkanlıkları sonucunda şeker hastalığına daha sık rastlanmaktadır.
Her yaş grubunda ortaya çıkabilen bir durum olan hiperglisemi çocuklarda da görülebilir. Çocuklar arasında hiperglisemi genellikle Tip 1 diyabet hastası olma durumu ile doğuştan gelir. Henüz küçük yaşta iken düzenli şekilde kan şekerini kontrol eden ve insülin tedavisi alan çocuklar mevcuttur. Diyabet hastası olan çocuklar, hayatın zorluklarına çok erken yaşta ayak uydurmak zorundadır.
Kan şekeri seviyesi aşırı derecede yükseldiğinde ortaya çıkan hiperglisemi koması hayatı tehdit eden ve acil müdahale gerektiren bir durumdur. Hiperglisemi koması genellikle iki şekilde oluşur: Diyabetik Ketoasidoz kişi kendi yağlarını parçalayarak kanında keton cisimlerinin birikmesine neden olan ciddi bir durumdur. Diğer tür ise hiperosmolar hiperglisemik durum sonucu dehidratasyon ile vücutta görülen ağır sıvı kaybıdır. Hiperglisemi komasının belirtileri olduğunda, derhal hastaneye veya en yakın ambulansa başvurulmalıdır.
Kan şekerini hızla arttıran yiyecekler arasında özellikle sofra şekeri, bal, pekmez, reçel, marmelat, meyve suyu ve hoşaf gibi hızla kan dolaşımına karışan şekerli gıdalar bulunur. Hiperglisemiden etkilenebilecek bireylerin bu tür gıdalardan kaçınması tavsiye edilir. Bunun yanında çikolata, hamur işi, pilav, makarna gibi besinlerin de tüketilmemesi gerekir.
Yorum Ekle
