Sistit Çeşitleri Nelerdir?

15 / OCA
2024

Sistit, idrar kesesinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur ve pek çok kişi için oldukça rahatsız edici olabilir. Ancak sistitin sadece tek bir türü olduğunu düşünmek yanıltıcı olabilir. Aslında bu durum farklı sebeplere bağlı olarak farklı tiplerde gelişebilir ve tedavi yaklaşımları da buna göre değişebilir. Sistit çeşitleri hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik:

Bakteriyel Sistit: Çoğunlukla cinsel ilişki sonrasında sık ve ağrılı işeme kendini gösterir. Bazen cinsel yolla bulaşan hastalıklar nedeniyle de olabilir. Kısa süreli antibiyotik tedavisinden fayda görür.

Non-Bakteriyel Sistit: Sistitin mikrobik nedeni bulunamaz. Genellikle ağrı ve sık işeme dayanılamayacak ölçüde olur.

• İnterstisyel sistit (Ağrılı mesane sendromu): Genç ve orta yaşlı kadınlarda kendini şiddetli ağrı, işeme ile rahatlama, aşırı sık işeme isteği olması ile gösterir. Tanısı genellikle çok zor konulur ve nedeni tam bilinmediği için tedavisi oldukça güçtür.
• İlaçlara bağlı sistit: Özellikle kemoterapi yani kanser ilacı alan hastalarda görülen bir sistit türüdür. Genellikle idrar torbasını koruyucu bazı ilaçlar verilerek yakınmalar tedavi edilebilir. Radyasyona bağlı sistit: Kanser tedavisinde kullanılan ışına bağlı idrar torbasının ufalması ve sertleşmesi nedeniyle olur.
• Yabancı madde sistiti: Mesane içinde sonda, taş ya da ameliyatlarda kullanılan maddelerin artıklarına bağlı meydana gelir. Yabancı cisim çıkartılınca yakınmalar genellikle düzelir.
• Kimyasal sistit: Kadınlarda özellikle küvette kullanılan bazı temizlik malzemeleri, vajinal kayganlaştırıcılar, sperm öldürücüler ya da alerji yapan bazı ürünlere bağlı gelişir. Alerjen tespit edilip kaçınılırsa tedavi yapılmış olur.
• Başka hastalıklara bağlı sistitler: Felç, diyabet, böbrek taşı, rahim sarkması, kabızlık gibi hastalıklar da sistit şikayetleri yapabilir. Alttaki hastalığın tespiti ve tedavisi yeterlidir.

Tekrarlayan Sistit Durumunda Hangi Tetkikler Yapılmalıdır?

Tekrarlayan sistitin öncelikle hangi mikrop tarafından meydana geldiği bilinmelidir. Bunun için idrar kültürü ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar taranmalıdır. Bazı durumlarda sistitin tekrarlanması ufak bir taş ya da idrar torbasının tam boşalamaması ya da idrar yolundaki bir darlık nedeniyle olabilir. Dolayısı ile görüntüleme testleri ve idrarın nasıl olduğunun anlaşılması için üroflowmetri yani idrar akım hızı analizlerinin yapılması gereklidir.

Ciddi anormalliği olan idrar torbalarında idrar torbasının çalışması bilgisayarlı bir sistem ile kontrol edilir. Bu işleme ürodinami adı verilir. Eğer bunlardan bir sonuç elde edilmez ise bu kez idrar torbasına endoskopi yapılması (sistoskopi) gerekebilir. Sık sistit olanlarda mesane içinde lökoplaki adı verilen idrar torbası zarında mikropların yerleştiği sertleşmiş ve renk değiştirmiş alanlar vardır. Bu alanların kazınması bazı özel durumlarda gerekebilir. Bazen de mesane içerisinde ülserli yaralar görülmektedir ya da ciddi idrar torbası kas kalınlaşması izlenmektedir.

Bazı durumlarda ise idrar yolunda şiddetli bir daralma işemeyi zorlaştırıp idrar torbasında mikrop gelişmesine neden olabilmektedir. İdrar torbasının dolum ve boşalımında bazı bozukluklar saptanır ise beyin veya omurilik fonksiyonlarında hasar araştırılması için görüntüleme ve nörolojik testler gerekebilir. Tüm bu nedenlerden dolayı tekrarlayan sistit hastalarında oldukça ayrıntılı bir çalışma yapılması gereklidir.

Tekrarlayan Sistitte Hangi Tedaviler Yapılabilir?

Eğer tekrarlayan sistite mikrobik ve cinsel aktivite kaynaklı durumlar eşlik ediyorsa tek dozluk ilişki öncesi veya sonrası antibiyotik kullanılabilir. Eğer cinsel ilişki ile bağlantı bulunmazsa mikrobik durumu engellemek için düşük doz uzun süreli koruyucu antibiyotik verilebilir. Eğer mikrobik durum hiçbir antibiyotiğe yanıt vermiyorsa mesane içerisine bazı antimikrobik ilaçlar verilebilir. Eğer mikrobik olmadığı görülürse neden olabilecek durumlar araştırılır ve bunlara yönelik tedaviler verilebilir.

İnterstisyel Sistit (Ağrılı Mesane Sendromu) Nasıl Tedavi Edilebilir?

İnterstisyel Sistit (Ağrılı mesane sendromu) tedavisi çok uzun ve basamaklı bir yoldur. Basamaklı tedavi aşamaları ise şöyledir:

• Ağızdan alınan ilaçlar: İdrar torbasını rahatlatıcı ilaçlar (Oksibutinin ve diğer antikolinerjikler), idrar torbası zarının hissini azaltıcı ilaçlar (Amitriptilin vb içerenler), ağrının hissedilmesini azaltıcı ilaçlar (Gabapentin vb içerenler), idrar torbasının zarının onarılmasını sağlayan ilaçlar (Pentosan polisülfat içerenler)
• İdrar torbasına verilen ilaçlar: İdrar torbası zarını yenileyen ilaçlar (Heparin ve DMSO içerenler), idrar torbasının hissini azaltıcı ilaçlar (Ağrı kesiciler)
• Anestezi altında idrar torbasına yapılan basit işlemler: İdrar torbasını su basıncı ile genleştirme (Hidrodilatasyon), idrar torbasındaki ülserlerin kazınması (Fulgurasyon), idrar torbasının kasılmasının engellenmesi (Botoks enjeksiyonu)
• Sinirler üzerindeki işlemler: İdrar Torbası Sinirlerinin Uyarılması (Mesane Pili- Nöromodülasyon)
• Anestezi altında idrar torbasına yapılan cerrahi işlemler: İdrar torbasının barsaktan yama konarak büyütülmesi (Ogmentasyon), idrar torbasının tamamen çıkartılması ve idrarın başka yoldan dışarı alınması (Sistektomi)

Sistit Tedavisi Yeterli Yapılmazsa Hangi Hastalıklar Gelişebilir?

Tedavisi tam yapılmayan sistit ilerleyip böbrek hastalıklarına ve hatta böbrek yetmezliklere neden olabilir. İdrar torbası oldukça küçük kalıp idrarı tutma yeteneğini tamamen kaybedebilir. İdrar torbasının çıkımı sistite bağlı sertleşip kapanabilir ve idrar yapamama oluşabilir. Yabancı cisimlere bağlı idrar torbasında kanserler meydana gelebilir. Bu nedenle sistit tedavisi ertelenmemelidir.

KAYNAK: https://www.medicalnewstoday.com/articles/152997#what-is-cystitis