Nebulizatör Nedir? Ne İşe Yarar?

15 / OCA
2024

Nebulizatör genelde solunum sorunlarını iyileÅŸtirmek veya semptomları azaltmak için kullanılan bir tür ilaç dağıtma mekanizmasıdır. Bu cihazlar, sıvı ilacı ince bir sis olarak dönüÅŸtürerek hastanın solunum sistemine daha etkin bir ÅŸekilde ulaşır. Astım veya kronik obstrüktif akciÄŸer hastalığı gibi koÅŸullar için sıkça kullanılırlar.

Nebulizasyon Nedir?

Nebulizasyon, sıvı ilaçların veya çözeltilerin solunum yoluna iletmek için kullanılan bir prosedürdür. Bu iÅŸlem, bir nebulizatör aracılığıyla yapılır. Sıvı ilaç, nebulizatör tarafından ince bir buhar ya da sis haline getirilir ve hasta inhalasyon yoluyla ilacı alır. Bu tür ilaçlar akciÄŸere kadar ulaşıp solunum yollarını rahatlatır. Solunum yolu bozuklukları ve solunum yetmezliÄŸi durumlarından muzdarip olanlar için en etkili tedavi yöntemlerinden biridir.

Nebulizatör ÇeÅŸitleri Nelerdir?

Solunum sistemi hastalıkları genellikle nebulizatör cihazları kullanarak tedavi edilir. Bu aletler, sıvı formdaki ilaçları buhar veya sis haline dönüÅŸtürerek akciÄŸerlerin inhale etmesini saÄŸlar. Bu ÅŸekilde, ilaçlar solunum yoluyla vücuda alınır. Bireylerin ihtiyaçlarına göre çeÅŸitli nebulizatör tipleri arasında seçim yapabilirler. “Nebulizatör nedir? ÇeÅŸitleri nelerdir?” sorusunun yanıtı ise ÅŸöyle:

• Kompresörlü Nebulizatör: Kompresörlü hava cihazı, sıvı ilacı sıkıştırılmış hava kullanarak buhar formuna dönüÅŸtürür. Ä°lacın hastanın solunum sistemine ulaÅŸması için bir kompresör kullanılır. Kompresör, hava basıncını oluÅŸturur ve bu basınç, sıvı ilacı aerosol formuna çevirerek hastanın inhalasyon yapmasını mümkün kılar. Kompresörlü nebulizatörler genellikle ev kullanımına uygun olarak tasarlanmıştır. Astım, kronik bronÅŸit ve diÄŸer solunum sorunlarının tedavisinde yaygın olarak tercih edilirler. Kompresörlü nebulizatörlerin boyutları küçük ve hafiftir, bu yüzden kolayca taşınırlar. Motorlarından dolayı çalışırken ses çıkartan cihazlardır.
• Ultrasonik Nebulizatör: Ultrasonik cihazlar, içerisinde bulundurdukları sıvı ilacı ultrasonik dalgalar aracılığıyla buhar haline getirirler. Ä°laç uygulamasının yanında buhar oluÅŸturma fonksiyonlarına da sahiptirler. Bu tür nebülizatörlerde geniÅŸ bir su kapasitesi mevcuttur ve hem sıcak hem soÄŸuk buhar üretebilme yetenekleri vardır. Nemlendirme özellikleri sayesinde, oda nemlendirmek için de kullanılabilirler. Ultrasonik cihazlar tamamen sessiz bir ÅŸekilde iÅŸlev görürler.
• Mesh Nebulizatör: Mesh nebülizatörler, elektrik enerjisini kullanarak titreÅŸim yaratır. Bu cihazların kendine has özelliÄŸi, ilaçları bir mikro aÄŸ (mesh) üzerinden geçirerek partiküllere ayırmasıdır. Bu yöntemle daha küçük ve homojen ilaç partikülleri elde edilir ki bu da solunum sistemi tarafından daha etkin bir biçimde emilmelerini saÄŸlar. Mesh nebülizatörler portatif olup sessiz çalışma kabiliyetine sahiptir.

Nebulizatör Nedir, Ne Ä°ÅŸe Yarar?

Bu cihazlar genel olarak solunum yolundaki hastalıkların tedavisi veya semptomları hafifletmek amacıyla tercih edilir. Özellikle aÅŸağıdaki durumlarda kullanılır:

• Astım, bronÅŸları daraltan iltihaplanma nedeniyle hava akışının güçlükle saÄŸlandığı bir durumdur. Nebülizatörler astım semptomlarını hafifletmeye ve bronÅŸları geniÅŸletmeye yardımcı olabilir.
• KOAH gibi kronik solunum yolu hastalıklarında, solunum yolu fonksiyonlarını iyileÅŸtirmek için kullanılır.
• Solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan öksürük ve nefes darlığı gibi semptomların hafifletilmesinde etkilidir.
• Kistik fibrozis adı verilen genetik bir hastalıkta, solunum sistemini etkileyen belirtilerin tedavisinde yardımcıdır.

Nebülizatör Nasıl Kullanılır?

Ellerinizin temiz olduÄŸundan emin olmak için baÅŸlangıçta 20 saniye boyunca sabunla su altında yıkayın. Daha sonra ellerinizi kurulayın ve musluÄŸu bir kağıt havlu aracılığıyla kapatın. Nebülizatör kabının üst parçasını çıkarın ve doktorunuzun reçeteye yazdığı ilacı içerisine koyun. ÇeÅŸitli solunum tedavileri için nebülizatörler, genellikle önceden belirlenmiÅŸ dozlarda kullanılır. EÄŸer ilacınız dozajı belirlenmemiÅŸse, bir doz için gereken miktarı tam olarak ölçün. Dökülmeyi önlemek amacıyla üst kapağı sıkıca kapatmayı ihmal etmeyin. Hava kompresörünü elektrik prizine baÄŸlamayı unutmayın.

Nebulizatöre konabilecek ilaçlar arasında inhale beta agonistler ve antikolinerjikler, inhalasyon yoluyla alınan kortikosteroidler ve antibiyotikler bulunur. Solunum hastalıklarının tedavisinde diÄŸer inhalasyon ilaçları da kullanılabilir. Ancak tüm ilaçlar aerosol haline getirilemez. Yeni nesil nebülizatörler, inhalasyon esnasında tüm ilacın verimli bir ÅŸekilde alınmasını saÄŸlayacak ÅŸekilde tasarlanmıştır. Nebulizatörün performansı, kullanım tekniÄŸi, aerosol oluÅŸturma mekanizması ve ilaç yapısı tarafından etkilenebilir. EÄŸer nebülizatörün nasıl kullanılacağı konusunda bir yönlendirmeye ihtiyacınız varsa, doktorunuz veya solunum terapistinizle görüÅŸün.

Nebülizatör kabına ağızlık parçasını sabitleyin. ÇeÅŸitli nebülizatörler olsa da çoÄŸunlukla ağızlık parçaları, nebülizatör kabının üst tarafına baÄŸlanır. Çünkü nebulizatörler genellikle yüz maskeleri yerine ağızlık parçaları kullanır, zira maskeler yüzde yatak oluÅŸumuna sebep olabilir. Oksijen hortumunun bir ucunu nebülizatör kabına takın. Genel olarak nebülizatörlerde hortum, kabının alt kısmına baÄŸlanır. Hortumun diÄŸer ucunu ise nebülizatörlerde kullanılan bir hava kompresörüne (cihaza) baÄŸlayın.

Ağızlığı aÄŸzınıza alın, dilin üzerine yerleÅŸtirin ve dudaklarınızla sıkıca kapatarak ilacın dışarı kaçmasını önleyin. AÄŸzınızdan derin ve yavaÅŸ nefes alarak tüm ilacın ciÄŸerlerinize ulaÅŸmasını saÄŸlayın. Sonrasında aÄŸzınızdan veya burnunuzdan nefes verin. YetiÅŸkinler için, burun kapalı tutulduÄŸunda ilacın ağızdan daha etkili solunması saÄŸlanabilir. Ağız parçasını kullanamayacak kadar küçük çocuklar veya yetiÅŸkinler için alternatif olarak bir aerosol maskesi de kullanılabilir. Aerosol maskeler nebülizatör kabının üstüne takılır ve çocuklar için pediatrik ve yetiÅŸkinler için farklı boyutlarda mevcuttur.

Oturup ilaç buhara dönüÅŸene kadar nefes almayı sürdürün. Bu genellikle 10-15 dakika kadar sürebilir. Tüm sıvı tükendiÄŸinde, buhar durar. Nebülizatör kabının içi boÅŸ olmalıdır. TV seyretmek veya müzik dinlemek gibi aktivitelerle zamanınızı deÄŸerlendirebilirsiniz. Nebülizatör tedavisi esnasında çocuÄŸunuzu oyalayacak bir etkinlik düzenleyin. Bulmacalar, kitap okuma veya boyama gibi etkinlikler, çocuÄŸunuzun tedavi boyunca rahatça oturmasına yardımcı olabilir. ÇocuÄŸunuza en uygun ilaç dozunu vermek için onu kucağınıza oturtmanız idealdir.

Nebulizatör TemizliÄŸi ve Bakımı Nasıl Yapılır?

Enfeksiyonu önlemek için nebülizör ekipmanını temizlemek ve dezenfekte etmek önemlidir. Nebülizör temizliÄŸinde aÅŸağıdaki adımları izleyebilirsiniz:

• Her tedaviden sonra nebülizör kabını ılık suyla iyice durulayın, fazla suyu silkeleyin ve havayla kurumaya bırakın. Her günün sonunda bardağı, maskeyi veya ağızlığı hafif bir deterjanla ılık suda yıkayın. Ä°yice durulayın ve açık havada kurumaya bırakın. Kompresör borularını temizlemenize gerek yok.
• Her üç günde bir ekipmanınızı yıkadıktan sonra sirke/su solüsyonu veya dezenfektan solüsyonu ile dezenfekte edin. Sirke solüsyonunu hazırlamak için ½ bardak beyaz sirkeyi 1½ bardak suyla karıştırın. Ekipmanı 20 dakika suda bekletin ve iyice durulayın. Fazla suyu silkeleyin ve kağıt havlu üzerinde kurumaya bırakın. Fermuarlı bir plastik torbaya koymadan önce tamamen kuru olduÄŸundan emin olun.
• Kullanmadığınız zamanlarda kompresörün üzerini temiz bir bezle örtün. Gerekirse temiz, nemli bir bezle silin.
• Ä°laçları serin ve kuru bir yerde saklayın. Bazılarının buzdolabında saklanması gerekir, bazılarının ise ışıktan uzak tutulması gerekir. Bunları sık sık kontrol edin. Renk deÄŸiÅŸtirmiÅŸlerse veya kristaller oluÅŸmuÅŸsa atın ve deÄŸiÅŸtirin.

Bebeklerde Nebulizatör Kullanımı

Nebulizatör genellikle astım, bronÅŸit, RSV Virüsü ve baÅŸka tür solunum yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir cihazdır. Bebeklerde nebulizatör kullanımı ise daha çok öksürük ve solunum zorluÄŸu gibi durumların giderilmesi amacıyla kullanılır. Bebeklerde nebulizatör kullanımı çocuk doktorunun önerisi ve yönlendirmesi ile gerçekleÅŸtirilmelidir. Ä°ÅŸlem sırasında bazı hususlara dikkat etmek önemlidir.

• BebeÄŸinizin rahatsız olacağını düÅŸünüyorsanız sessiz nebulizatör almaya özen gösterin.
• Nebulizatörü kullanmadan önce doktorunuz tarafından reçete edilen ilacı nebulizatöre ekleyin. Cihazın parçalarını doÄŸru bir ÅŸekilde takın ve tam olarak çalıştığından emin olun.
• Maskenin bebeÄŸinizin yüzünü tamamen kaplamasına dikkat edin. Bebek aÄŸlıyorsa maskenin altına hava girebilir ve bu durum tedavinin etkinliÄŸini azaltabilir. Bu nedenle bebekler rahat bir pozisyonda olduklarında ve uyanıkken nebulizatör kullanılmalıdır.
• Her kullanımdan sonra nebulizatör temizlenmelidir. Parçaları sabunlu ılık suyla yıkayın ve iyice kurumasını saÄŸlayın.

KAYNAK: https://www.webmd.com/asthma/home-nebulizer-therapy

SIK SORULAN SORULAR