Nötrofil Nedir? Nötrofil (NEU) Yüksekliği ve Düşüklüğü Nedir?
Kan sayımı testinde NEU olarak gösterilen “Nötrofil nedir?” sorusu sıklıkla merak edilen konulardan biridir. NEU olarak kısaltılan nötrofil, beyaz kan hücrelerinin bir çeÅŸididir ve bağışıklık sisteminin kritik bir bileÅŸenini oluÅŸturur. Bu hücreler kemik iliÄŸinde üretilir ve kan dolaşımına girer. Ä°çerdikleri enzimler aracılığıyla bakteri ve mantarların yok edilmesinde etkin rol oynar. Herhangi bir enfeksiyon durumunda nötrofiller ilk olarak mikropları öldürmeye yönelen görevlilerdir. Nötrofil seviyesinin yüksek ya da düÅŸük olması ciddi bir hastalığın veya enfeksiyonun iÅŸareti olabilir. DüÅŸük nötrofil seviyeleri lösemi hastalarında ve kemoterapi gören kanser hastalarında genelde görülür. Vitamin eksiklikleri, sigara kullanımı, aşırı stres ve kötü beslenme nötrofil yapımını negatif etkileyebilir. EÄŸer anormal nötrofil deÄŸerleri temel bir durumdan kaynaklanıyorsa, tedavi bu duruma yönelik planlanır.
NEU (Nötrofil) Nedir?
“Nötrofil ne demek?” sorusunun daha kapsamlı yanıtlamak gerekirse; nötrofil veya NEU enfeksiyon, iltihaplanma, lösemi ve diÄŸer bazı durumları belirlemede kullanılan beyaz kan hücresi türüdür. Nötrofiller kemik iliÄŸinde meydana gelerek vücuda saldıran bakteri ve mikroorganizmalarla mücadele eder ve bu patojenleri imha etme görevini üstlenir. Kan testi sonuçlarında nötrofil, NEU olarak belirtilir. Vücudun enfeksiyonlara karşı savaşırken kızarıklık ve ÅŸiÅŸlik (iltihaplanma) yaratırken, nötrofiller doku onarım sürecini baÅŸlatarak hasara hızlı iyileÅŸme saÄŸlar.
Peki nötrofil ne iÅŸe yarar? Nötrofiller diÄŸer hücrelerle iletiÅŸim kurarak hasarlı hücreleri onarmak ve bağışıklık tepkisini oluÅŸturmak için çalışır. Bu sayede vücuttaki iltihaplanmanın düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Kan, dokular ve lenf düÄŸümleri dolaÅŸan nötrofillerin ÅŸekli küreseldir ve enfeksiyonla mücadelede daha etkin olabilmek için ÅŸekil deÄŸiÅŸtirebilir.
NEU (Nötrofil) Normal DeÄŸeri Kaç Olmalıdır?
Bir kan örneÄŸinin alınıp test edilmesiyle belirlenen nötrofilin normal deÄŸeri saÄŸlıklı yetiÅŸkinde mikrolitre başına 1.500 - 7.000 arasındadır. EÄŸer nötrofil deÄŸerleri 7.000'den fazla ya da 2.500'den azsa bu durum riskli kabul edilir. Beyaz kan hücrelerinin yaklaşık %50 - %70'i nötrofilden oluÅŸur. Mutlak nötrofil deÄŸerleri ise ÅŸöyledir:
- Yeni doÄŸmuÅŸ bebek için 6.000-26.000 mcL
- 1 haftalık bebek için 1.000-10.000 mcL
- 6 aylık bebek için 1.000 – 8.500 mcL
- Çocuklar için 1.000 – 8.000 mcL arasında olmalıdır.
Nötrofil YüksekliÄŸi Nedir?
Peki nötrofil yüksekliÄŸi nedir? Neu yüksekliÄŸi neden olur? Nötrofili olarak adlandırılan nötrofil yüksekliÄŸi vücutta stresin bir göstergesi olup enfeksiyon, ağır egzersizler, yaralanmalar ve lösemi gibi durumlarda görülür. Neu kan tahlili sonucunun 7.000 mikrolitrelik referans deÄŸerin üzerine çıkması, vücudun fazla miktarda nötrofil ürettiÄŸini gösterir. Nötrofili veya diÄŸer adıyla nötrofil yüksekliÄŸi nedenleri aÅŸağıdaki gibidir:
- Aşırı egzersiz
- Bakteriyel, fungal ve viral hastalıklar
- Bazı ilaçların yan etkileri
- Dalağın cerrahi yolla alınması
- Down Sendromu
- Enfeksiyonlar
- Kalp krizi
- Kan transfüzyonları
- Lösemi
- Sigara ve tütün kullanımı
- Steroid kullanımı
- Stres
- Yaralanmalar
Ek olarak kanınızdaki nötrofil seviyesinin artması, kanser, böbrek yetmezliÄŸi, tiroid iltihabı, romatoid artrit, hepatit ve anemi gibi hastalıkların belirtisi olabilir. Nötrofil yükseliÄŸi NEU'nun aşırı üretilmesi veya kronik nötrofilik lösemi ve nötrofilik kronik miyeloid lösemi gibi hastalıkların doÄŸası gereÄŸi ortaya çıkabilir. Bu tür kanserler genellikle hem nötrofil hem de trombosit seviyelerini yükselten kemik iliÄŸi kök hücre mutasyonlarından kaynaklanır. Nötrofil eksikliÄŸi 3 farklı düzeyde deÄŸerlendirilir:
Hafif nötropeni: 1.000 – 1.500 mcL
Orta derecede nötropeni: 500 – 1.000 mcL
Åžiddetli nötropeni: DeÄŸerler 500 mcL’nin altında.
Nötrofil YüksekliÄŸi Belirtileri Nelerdir?
Nötrofil yüksekliÄŸi belirtileri genellikle kaynağına baÄŸlıdır. Halsizlik, kalp çarpıntısı, eklem aÄŸrısı, kabızlık ve nefes darlığı bu belirtiler arasında bulunur.
Nötrofil Sayısı Nasıl DüÅŸürülür?
Nötrofiller vücuttaki enfeksiyonla savaÅŸmak için doÄŸal olarak yükselir bu yüzden NEU deÄŸeri normalin üzerindeyse doktor herhangi bir enfeksiyonu veya ilaç reaksiyonunu belirleyip tedavi eder. Enfeksiyonların tedavisinde antibiyotikler kullanılabilir.
Neu DüÅŸüklüÄŸü Nedir?
Nötropeni olarak bilinen nötrofil düÅŸüklüÄŸü kemik iliÄŸinin nötrofilleri üretememesi sonucunda bu beyaz kan hücrelerinin vücutta yok olması ve nötrofil miktarının referans aralığı olan 2.500 mikrolitre altına düÅŸmesidir. Nötrofillerin bağışıklık sisteminde önemli bir rol oynaması nedeniyle seviyelerinin düÅŸük olması, vücudun hastalıklara karşı kendini koruyamaması anlamına gelir. Nötrofil eksikliÄŸi aÅŸağıdaki nedenlerle meydana gelebilir:
- Hepatit,
- Tüberküloz,
- Lyme hastalığı,
- Kemoterapi,
- Sepsis,
- Kemik iliği bozuklukları,
- B12 vitamini, folat, bakır gibi vitamin eksiklikleri,
- Crohn hastalığı,
- Kelebek hastalığı (lupus),
- Romatoid artrit,
- Aşırı stres,
- Yetersiz beslenme,
- Sigara ve tütün kullanımı,
- Antibiyotikler ve psikiyatri ilaçları.
Nötrofil DüÅŸüklüÄŸü Belirtileri Nelerdir?
Nötrofil yüzdesi düÅŸüklüÄŸü genellikle ateÅŸ, deride apse oluÅŸumu, ağız içi yaralar, halsizlik, aşırı terleme, boÄŸaz ve karın bölgesinde aÄŸrılar, idrar yaparken hissedilen acı, kaşıntı ve vajinal akıntı ÅŸeklinde belirtiler gösterir. Ancak bu semptomlar nötrofil seviyelerindeki düÅŸüklüÄŸün nedenine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸebilir.
Nötrofil DeÄŸeri Nasıl Yükselir?
Bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve NEU oranının artması için nötrofil eksikliÄŸi durumunda demir, çinko, B12 vitamini, selenyum ve A, C, E vitaminlerinin takviye edilmesi önerilir. Ayrıca protein bakımından zengin beslenmeniz gerekebilir. Nötrofil seviyesini yükseltmek için baÅŸvurulabilecek diÄŸer yöntemler arasında kemoterapi tedavisine devam ediliyorsa doz ayarlaması yapılabilir. Beyaz kan hücresi transfüzyonu uygulanabilir. Beyaz kan hücre sayısını azaltan ilaçların kullanımını sonlandırılabilir. Beyaz kan hücre üretimini destekleyen antibiyotik veya ilaçlar kullanılabilir.
NEU (Nötrofil) Testleri Nelerdir?
Tam kan sayımı (Hemogram): Bu testle vücuttaki hücre sayısı ve nötrofil deÄŸeri belirlenir
Mutlak nötrofil sayısı: Bu test, kan örneÄŸine dayanarak nötrofil hücrelerin toplam sayısını tespit eder.
Kemik iliÄŸi biyopsisi: Kemik iliÄŸi biyopsisinde, hücre sayısının doÄŸruluÄŸu kontrol edilir ve nötrofil üretiminin baÅŸladığı bölge bulunur. Nötrofillerin üretimi kemik iliÄŸinde gerçekleÅŸtiÄŸi için kemik iliÄŸinden alınan örnek incelenir.
Nötrofil Sorunu Olan Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?
Kanda nötrofil yüksekliÄŸi ya da düÅŸüklüÄŸü gibi saÄŸlık sorunlarına sahip hastalar aÅŸağıdaki noktalara dikkat etmelidir:
- SaÄŸlık durumuna bakarak ciddi problemler için steril bir oda kullanmayı düÅŸünün ve bakıcılara eldiven, önlük, yüz maskesi giymelerini hatırlatın.
- KiÅŸisel hijyeninize dikkat ederek enfeksiyon riskini azaltın; ellerinizi sık sık yıkayın, diÅŸlerinizi düzenli olarak fırçalayın.
- Hasta olan kiÅŸilerle temastan kaçının.
- Yaraları ve sıyrıkları hemen temizleyip bandajla sarın.
- Çok sıcak suyla banyo yapmaktan kaçının.
- Alkol, sigara ve diÄŸer tütün ürünlerini kesinlikle kullanmayın.
- ÇiÄŸ veya az piÅŸmiÅŸ et ve sebze tüketmeyin, ya da çiÄŸ gıdaları sirkeli suya yarım saat batırıp sonra tüketin.
- Mümkünse kabuÄŸu soyulabilen meyveleri tercih edin.
- Aşırı sıcak, soÄŸuk, eksi, baharatlı ve acı yemekler tüketmeyin.
- Pastörize edilmemiÅŸ süt ürünlerini kullanmayın.
- Hareketli bir yaÅŸam ÅŸeklini benimseyin.
KAYNAK:
https://www.cancer.org/cancer/managing-cancer/side-effects/low-blood-counts/infections/why-people-with-cancer-are-at-risk.html
https://www.mayoclinic.org/symptoms/neutropenia/basics/definition/sym-20050854
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5826082/
SIK SORULAN SORULAR
Beyaz kan hücre sayısı, tam kan tahlili ile ölçülür. Beyaz kan hücre sayısındaki anormallikler görüldüÄŸünde, diferansiyel kan sayımı yapılır. Bu testte beÅŸ farklı beyaz kan hücre tipi ayrı olarak incelenir ve nötrofil hücre sayısı bir uzman doktor tarafından deÄŸerlendirilir. EÄŸer doktorunuzda nötrofil sayısında bir düÅŸme veya artma fark ederse, bu testi tekrar uygulayabilir, çünkü nötrofil hücre sayısı her gün deÄŸiÅŸebilir ve kesin tanı için testin tekrarlanması gerekebilir.
Nötrofil hücre sayısını belirlemek için baÅŸvurabileceÄŸiniz bir diÄŸer test de mutlak nötrofil testidir. Bu testte, kandan alınan bir örnekle nötrofil hücre sayısı belirlenir. Nötrofil sayısında bir anormallik bulunursa, doktor fiziki muayene ve kan test sonuçlarını deÄŸerlendirerek altta yatan sebebi araÅŸtırabilir. EÄŸer bu iki yöntemle bir sonuca ulaşılamazsa, doktor kemik iliÄŸi örneÄŸi alarak daha detaylı incelemelere baÅŸvurabilir.
Nötrofil hücrelerin üretimi, kemik iliÄŸinde gerçekleÅŸir ve buradan dolaşıma, çeÅŸitli dokulara ve lenf düÄŸümlerine taşınırlar. Bir nötrofil hücresinin dokuya sızdıktan sonraki yaÅŸam süresi genellikle birkaç saat veya biraz daha fazla olabilir, özellikle enfeksiyon durumlarında. Kısa yaÅŸam süreleri sebebiyle, nötrofiller zaman zaman kemik iliÄŸinde üretilir ve burada depolanır. Enfeksiyon durumlarında bu depolanan nötrofillere olan ihtiyaç artar.
Nötrofiller, bağışıklık sisteminin ilk savunma hattını oluÅŸtururlar ve mikroorganizmaların vücuda giriÅŸini önlemeye yönelik mekanizmalarda aktif rol alırlar. Enfeksiyon veya doku hasarı durumunda ilgili bölgeye göç ederek vücut saÄŸlığını koruyan tepkimeler oluÅŸtururlar. Nötrofiller ayrıca granülleri içinde birçok aktif enzim depolarlar. Bu enzimler bacteria ve zararlı mikroorganizmaların yok edilmesine yardımcı olur. Nötrofiller, zararlı organizmayı yutarak sindirme ya da fagositoz yeteneÄŸi ile ortadan kaldırır. Sindirme sürecinde depolanan enzimler granüllerden salınarak mikroorganizmanın sindirimine yardımcı olur. Zararlı mikroorganizmayı yok ettikten sonra, doku onarım süreci baÅŸlar.
Nötrofil düÅŸüklüÄŸünü gidermeye yardımcı olan ve seviyesini yükselten besinler kırmızı ve beyaz et, balık, yoÄŸurt ve peynir, yumurta, kavun ve karpuz, yeÅŸil çay, maydanoz, ıspanak, bademdir.
Bebeklerde görülen nötrofil düÅŸüklüÄŸü genellikle bir problem olarak kabul edilmez. Hızla artan nötrofil deÄŸeri, aynı hızla azalabilir.
Ellerin sabunla yıkanması ve alkol bazlı el dezenfektanının kullanılması önerilir. Açık yaraların bakımının ihmal edilmemesi gerekmektedir. Hastalık bulaÅŸma riskinin yüksek olduÄŸu kalabalık yerlerden uzak durmak önemlidir. Evcil hayvanınızın dışkısının temizlenmesi gerekmektedir. Meyvelerden, kalın kabuklu olanları tercih edilmelidir. Sebzelerin çiÄŸ olarak deÄŸil, tamamen piÅŸirildikten sonra tüketilmesi gereklidir. Yemek yapma sürecinde mikrop yayılımını engellemek esastır. Bir baÅŸkasının bardağı veya pipeti kullanılmamalıdır. Doktorunuzun önerdiÄŸi ilaçlar belirtildiÄŸi dozda ve zamanlamada alınmalıdır.
Nötrofil saÄŸlığını korumak veya iyileÅŸtirmek için dengeli bir diyet uygulamanız önemlidir; bu diyet, C vitamini, E vitamini, çinko ve diÄŸer gerekli besin elementlerini içermelidir. Temizlik kurallarına sıkı biçimde baÄŸlı kalmak, enfeksiyonları önlemede hayati bir rol oynar. Aşılar da bağışıklık sistemini güçlendirmede yardımcı olabilir. Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınmak gerekmektedir. Yeterli uyku almak ve stresi etkin bir ÅŸekilde yönetmek, bağışıklık sistemi üzerinde pozitif etkilere sahip olabilir. Düzenli egzersiz de nötrofil saÄŸlığını iyileÅŸtirebilir, fakat aşırı egzersizden sakınmak önemlidir.
Yorum Ekle
