Dünya SaÄŸlık Örgütü'nün (WHO) istatistiklerine göre her yıl tütün ve sigara kaynaklı hastalıklar sebebiyle yaklaşık 6 milyon kiÅŸi yaÅŸamını yitirmekte. Sigara insan saÄŸlığına en çok zarar veren madde olup tahminlere göre 2025'te bu sayının 10 milyona çıkması beklenmekte. Sigaranın birçok zararlı etken içermesi ve bağımlılık yapıcı özelliÄŸi nedeniyle bırakma sürecinde Ramazan ayından faydalanılması önemlidir.
Sigaranın bağımlılık yapmasının temel sebebi nikotindir. Vücut normalde doÄŸal olarak bulunan nikotini sigara ile daha yoÄŸun alır. Nikotin seviyesi azaldığında kiÅŸi sigara içme arzusu duyar. Sigara içildikten sonra kan düzeyindeki hızlı yükselme mutluluk ve ödül hissi yaratır. Kan düzeyi yeniden düÅŸtüÄŸünde ise kiÅŸi tekrar sigara içme isteÄŸi duyar. Sigarayı bırakma sürecinde bu döngüyü kırmak esastır. Burada en önemli nokta bireyin gerçekten sigarayı bırakmayı arzu etmesidir. Ramazanda sigarayı bırakmak için neler yapılması gerektiÄŸi ile ilgili merak edilenleri sizler için derledik.
Sigara bırakma sürecinde ek tedavi yöntemleri bu süreci hafifletebilir. ÇeÅŸitli farmakolojik (ilaç bazlı) tedavi yöntemleri mevcuttur. Ülkemizdeki nikotin alternatif tedaviler arasında; nikotin bandı, nikotinli sakız veya nikotinli ağız spreyi bulunmaktadır. Ayrıca tablet formunda da ilaçlar mevcuttur. Tablet formundaki ilaçlar günde iki defa alınırken, nikotin bandı ise gün boyu cilde yapıştırılır. Her iki tedavi yöntemine de aşırı sigara arzusu durumunda nikotinli sakız veya spreyler eklenebilir.
Psikolojik boyutta bakıldığında sigara içenlerin büyük çoÄŸunluÄŸu nikotine duygusal düzenlenme özelliÄŸi nedeniyle bağımlıdır. Davranışsal olarak deÄŸerlendirildiÄŸinde ise sigara içen baÅŸkalarını görme, çay-kahve veya alkol tüketme, araç kullanma veya molada olma gibi güçlü tetikleyiciler sigara içmeyi etkileyebilir. Sigaranın fiziksel etkisi de nikotin bağımlılığına direkt ilintilidir. Bilinen bir gerçek ki sigaranın dumanı hızla ağızdan akciÄŸerlere geçer ve kan dolaşımına karışarak 8 saniye içinde beyne ulaşır. Nikotin, beyindeki ve sinir sistemindeki nikotin reseptörlerine baÄŸlanarak bazı maddelerin salgılanmasını tetikler. Bu maddeler arasında yer alan ve kısa süreli mutluluk saÄŸlayan dopamin, sigaranın bırakılmasını daha zor bir hale getirir.
Nikotin bağımlılığıyla savaÅŸan insanlar için fiziksel destekler mevcuttur. Sigarayı bıraktıktan sonra ortaya çıkan nikotin eksikliÄŸini gidermek için Nikotin Replasman Tedavisi (NRT) önemlidir. NRT, nikotin bağımlısı olduÄŸu belirlenen bireylere doktor tavsiyesi üzerine uygulanmalıdır. Ancak bu tedavi yöntemi hafif derecede bağımlılık yaÅŸayan kullanıcılar için uygun olmayabilir.
Ne yazık ki psikolojik bağımlılıkla savaÅŸmak için herhangi bir ürün ya da yardım sunulamaz. Özellikle psikolojik bağımlılıkla mücadelede öz iradenin rolü büyüktür. Ramazan ayı, insanların özgür irade gücünü yüksek seviyede hissettiÄŸi bir dönemdir. Sigaranın psikolojik bağımlılıkla savaÅŸta Ramazan'ın önemi büyüktür. GerçekleÅŸtirilen çalışmalar, sigara bağımlılarının çoÄŸunluÄŸunun Ramazan ayında bu kötü alışkanlığı terk ettiÄŸini ortaya koymaktadır. Sigaranın zararları düÅŸünüldüÄŸünde tüketimin azaldığı Ramazan döneminde bu kötü alışkanlığa ara vermek ideal bir seçimdir. Bu nedenle Ramazan ayını sigarayı bırakmak için bir fırsat olarak görme durumundasınız. Ä°ÅŸte bu konuda göz önünde bulundurulması gereken bazı öneriler: