Kalsitonin Hormonu Nedir? Kalsitonin Hormonunun Görevi Nedir?

03 / NİS
2024

Kalsitonin hormonu kalsiyum ve fosforun vücuttaki dengesini ayarlayan bir yaşam kaynağıdır. Bu hormon, kemik sağlığını koruyarak osteoporoz riskini azaltma ve kalsiyumun kemik hücrelerine daha etkin bir şekilde entegre olmasına yardımcı olma gibi işlevlere sahiptir. Ek olarak kan kalsiyum seviyelerini düşürerek böbreklerin sağlığına katkıda bulunur. Kalsitonin hormonunun diğer görevleri arasında kemik yoğunluğunu artırma ve kemik erimesini önleme yer alır. Sağlıklı bir yaşam için ve kemik yoğunluğunu yükseltmek adına kalsitonin hormonu hakkında bilgiye sahip olmak önemlidir.

Kalsitonin Hormonu Nedir?

Peki kalsitonin hormonu nedir? Alternatif tabiriyle tirokalsitonin olarak da bilinen kalsitonin hormonu tiroid bezinin C hücrelerinden üretildiği ve kan ile kemikteki miktarının büyük öneme sahip olduğu bir hormondur. Bu hormon yapısında 32 farklı aminoasit içeren tek bir polipeptit bulundurur. Bilindiği gibi, kemikler vücudun kalsiyum deposudur ve bu rijit yapılarının korunmasında rol oynar.

Kemiği parçalanmaktan koruyarak kalsiyum seviyesinin dengede kalmasına yardımcı olan bir işlevi olan kalsitonin hormonu, kanın kalsiyum düzeyini azaltarak kemiklere mineral taşıma sürecinde önemli bir rol oynar. Paratiroid hormonunun aksine çalışır ve bu çift yönlü mekanizma sayesinde kan ve kemikteki kalsiyum ve potasyum seviyelerinin dengelemesine yardımcı olur. Ayrıca, kemik erimesini engelleyen bu polipeptid yapılı salgının osteoporoz hastalığını önleme konusunda büyük bir etkisi vardır. Bu bilgiler ışığında, ilgili hormonun gerektiğinden fazla veya az üretimi vücutta ciddi sorunlara yol açabilir.

Kalsitonin Hormonu Ne İşe Yarar?

Peki kalsitonin hormonu ne işe yarar? Kalsitonin hormonun özellikleri, vücudun biyokimyasal reaksiyonlarına ilişkin bilgi sağlar. Bu bağlamda kalsitonin hormonun görevleri aşağıdaki gibidir:

• Kemik dokusunu sert tutar ve sertlik derecesinin korunmasına katkıda bulunur.
• Kemik erimesi önleme konusunda etkilidir. Özellikle, menopoz sonrası kadınlar arasında sıkça görülen osteoporozun tetiklenmesini engellemede kritik bir rol oynar.
• Kan içerisindeki fosfor, kalsiyum ve tuz seviyelerinin normal düzeylerde kalmasına yardım eder.
• Tiroid bezinin bozuk olduğu guatr hastalığına bağlı olan T3 ve T4 gibi salgıların sağlıklı işleyişini destekler.
• Paratiroid (PTH) hormonun kan serumundaki etkilerine karşı çözüm geliştirme konusunda aktif bir görev üstlenir.
• Bağırsak lümenlerinden kalsiyum emilimini azaltmayı ve böbreklerden kalsiyum mineralinin belirli bir seviyede geri alınmasını engellemeye katkıda bulunur.
• Osteoklast aktivitesinin, yani kemiklerin yıkılmasının bastırılmasıyla iskelet sisteminin çalışmasına olumlu bir şekilde destek verir.
• Sentezlediği salgı sayesinde genellikle kemikteki kalsiyum çözülmesini engellemekte ve bu durum birçok kas-kemik sorununun önlenmesine yardımcı olmaktadır.

Kalsitonin Neden Yükselir?

Kalsitonin hormonu hastalıklar ve çeşitli metabolik değişiklikler nedeniyle yüksek olabilir. Genel itibariyle kalsiyum mineralinin hücresel düzeyde kullanımını bozan reaksiyonlar bu durumu belirleyebilir. Bu bağlamda hormon seviyesinin yüksek olmasına yol açan nedenler ise şöyledir:

• Akciğer, pankreas, prostat, meme kanseri, lösemi, pankreas adacık hücre tümörleri
• Hamilelik durumunda meydana gelen kalsiyum seviye değişiklikleri
• Mastositoz ve farklı nöroendokrin tümörler
• Paratiroid bezlerinin aşırı çalışması ve kronik böbrek yetmezliği
• Zollinger-Ellison sendromu
• Pankreas iltihabı
• Kemik iliği hücrelerinin kontrolsüz çoğalması
• Otoimmun tiroid hastalığı
• B12 eksikliğine bağlı pernisyöz anemi
• Alkol kaynaklı siroz hastalığı
• Yanıltıcı düşük paratiroidizm durumu
• Bağırsak içi, mide zarı ve akciğer bronşlarındaki kanserleşme
• Benign akciğer hastalıkları
• APUD hücreli tümörler

Yukarıdaki durumlar Kalsitonin hormonu özellikleri ve seviyesinin yükselmesine neden olabilir ve bu vücut testlerinde tespit edilebilir. Yeni doğan bebeklerde ve hamile bayanlarda kan değerleri genellikle yüksek olabilir.

Kalsitonin Hormonu Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

Kalsitonin hormonunun vücuttaki kalsiyum, fosfor ve potasyum düzeylerinin dengelenmesi birçok reaksiyon sürecini destekler. Bu nedenle eğer bu hormonun üretimi yetersiz ise kandaki kalsiyumun kemiklere geçişi engellenir. Sonuç olarak kemiklerdeki kalsiyum yapısı azaldığı için kemik yumuşaması ve erimesi yaşanabilir. Bu durum genel anlamda kemik kaybını ifade eder ve tüm iskelet sistemine zarar verme potansiyeli bulunur. Özellikle bireyin omurga üzerinde etkisi olan bir rahatsızlığı varsa hastalığın ilerlemesi daha da ağırlaşabilir. Ayrıca çocukluk ve ergenlik dönemlerinde bu hormonun eksikliği, kemik büyümesini ve boy uzamasını olumsuz yönde etkileyebilir ve geri dönüşsüz iskelet sistemi hastalıklarına yol açabilir.

Genel itibariyle tiroid bezi tarafından salgılanan bu karmaşık hormon erkeklerde kadınlardan daha fazla bulunur. Kadınlarda menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi ve testosteron seviyelerinin artması, ilgili hormonun azalmasına neden olabilir. Kalsitonin hormonu düşüklüğü tespit edildiğinde, vücudun normal işleyişini sürdürmek için sentetik östrojen verilir. Ancak bu tedavi yöntemi her zaman başarılı olmayabilir ve kalsitonin seviyesini düzeltmek için alternatif bir çözüm olmayabilir. Bazı mineral eksiklikleri de uzun vadede endokrin sistemini bozabilir. D3 vitamini, fosfor, iyot, selenyum gibi mineral ve vitamin eksiklikleri de durumu olumsuz etkileyebilir. Eğer D3 vitamini eksikliği ve hormon yetersizliği aynı anda başlamışsa yetişkinlerde osteomalazi ve çocuklarda raşitizm hastalığı şiddetlenebilir.

Kalsitonin Hormon Düşüklüğünde Nasıl Bir Tedavi Uygulanır?

Bireyde kalsitonin hormonu eksikliği tespit edildiğinde kişinin fiziksel ve biyokimyasal durumu değerlendirilerek belirli ilaçlar reçete edebilir. Bu tür ilaçlar biocalcın, miacalcic, calsynar, Nylex, ve Tonocalcın gibi isimlerle bilinir ve sentetik madde içerir. Çeşitli formlarda kullanılabilir. Bu formlar ise aşağıdaki gibidir:

• İğne ve enjeksiyonlar: Ampül şeklindeki bu ilaçlar kemik kırıklarının tedavisinde etkili olabilirler. Osteoporoz tedavisinde sıklıkla tercih edilirler. İntravenöz infüzyon veya intramusküler enjeksiyon olarak da uygulanabilirler.
• Transdermal yama: Deriye yapıştırılan bu yama tipi ilaçlar, kemik erimesi tedavisinde ilk seçenek olarak düşünülebilir. Dermal uygulama ile kemiklerin güçlenmesi amaçlanır.
• Burun spreyi: Burun mukozasından alınan bu ilaç formu hızlı emilim sağlar.

KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/22330-calcitonin

SIK SORULAN SORULAR