K Vitamini Eksikliği Neden Olur?

 

K vitamini, pıhtılaşma faktörlerinin sentezinde görev alır; kalp sağlığı ve kemik gelişimi ile ilgili önemli etkilere sahiptir. Yağda çözünen bir vitamin olan K vitamini eksikliği durumunda önemli kanamalar, kalp hastalıklarında artış, osteoporoz gibi durumlar yaşanabilir. K1, K2 ve K3 gibi ana türlere sahiptir. K1 vitamini lahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. K2 vitamini ise bağırsaklarda doğal yollarla oluşur. K3 vitamini sentetik formdur ve suda çözünür. K vitamini eksikliği belirtileri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

K Vitamininin Vücuttaki İşlevi Nedir?

K vitamini, kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı için önemli bir rol oynayan yağda çözünen bir vitamindir. K vitamininin temel işlevleri şunlardır:

• Kan pıhtılaşması: K vitamini, pıhtılaşma faktörlerinin sentezinde rol oynar. Bu faktörler, yaralanmalardan sonra kanın pıhtılaşmasına ve aşırı kanamanın önlenmesine yardımcı olur.
• Kemik sağlığı: K vitamini, kemikleri güçlü ve sağlıklı tutmaya yardımcı olan osteokalsin proteininin üretiminde rol oynar.
• Diğer işlevler: K vitamini, kalp hastalığı ve kanser riskini azaltmak da dahil olmak üzere diğer bazı işlevlerde de rol oynayabilir.

K Vitamini Eksikliği Neden Olur?

K vitamini eksikliği en fazla yenidoğan bebeklerde görülür. Bunun nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Yenidoğanlar vücutlarında çok az K vitamini deposu ile dünyaya gelir.
• K vitamini bebeğe geçişi annenin plasentasından yetersizdir.
• Yalnızca anne sütü ile beslenen bebekler yeteri kadar K vitamini alamaz.
• K vitamini üreten faydalı bakteriler bebeklerin bağırsaklarında henüz oluşmamıştır.

 

• Alkolizm
• İnce bağırsağın cerrahi olarak çıkarılması
• İnflamatuvar bağırsak hastalığı
• Karaciğer hastalığı
• Kistik fibrozis
• Kronik böbrek hastalığı ve diyaliz
• Kronik ishal
• Kumarin gibi pıhtılaşmayı önleyici ilaçların kullanımı
• Pankreas yetmezliği
• Safra yollarında tıkanıklık
• Uzun süre damar yolu ile beslenme
• Yağ malabsorbsiyonu (yağ emiliminde bozukluk)
• Yaygın damar içi pıhtılaşma
• Yetersiz beslenme

K Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

K vitamini eksikliğinin en önemli belirtisi kanamadır. Bu kanama kesik veya yaranın yanı sıra sağlam organ ve deride de olabilir. K vitamini eksikliğinin en çok görüldüğü yenidoğan bebeklerde görülen belirtiler ise şöyledir:

• Bebeğe sünnet yapılması durumunda peniste kanama
• Beyin kanaması belirtleri
• Burun kanaması
• Deride morluk ve kanamalar
• Göbek kordonu bölgesinde kanama
• Kanlı dışkı yapma
• Sindirim sisteminden kanama

 

K vitamininin yenidoğanda yarattığı hastalık yenidoğanın hemorajik hastalığı olarak adlandırılır. Bu durum genellikle bebeğin yaşamının ilk 1 ya da 7.günlerinde ortaya çıkar. Ancak 2. ya da 12.hafta sonra ortaya çıkan formu da bulunur. Bu durum da genellikle anne sütüyle beslenen ve K vitamini almamış bebeklerde görülür.

 

• Bağırsaklarda kanamaya bağlı katran rengi dışkı yapma
• Deride nokta nokta veya büyük morluklar
• Diş etlerinde kanama
• Tırnak altlarında kanamalar
• Vücudun iç organlarında kanama

K Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?

“K vitamini eksikliği hangi hastalıklara yol açar?” sorusunun yanıtı konu hakkında sıklıkla merak edilir. K vitamini eksikliğinde görülen hastalıklar aşağıdaki gibidir:

• Kanama: K vitamini eksikliği, kan pıhtılaşmasını zorlaştırarak aşırı kanamaya neden olabilir. Bu, burun kanaması, diş eti kanaması, kolay morarma ve uzun süreli menstrüasyon gibi belirtilere yol açabilir. Aşırı durumlarda, beyin kanaması gibi ciddi kanama problemlerine de neden olabilir.
• Kemik hastalıkları: K vitamini, kemikleri güçlü ve sağlıklı tutmaya yardımcı olan osteokalsin proteininin üretiminde rol oynar. Yetersiz K vitamini alımı, kemik yoğunluğunun azalmasına ve osteoporoz gibi zayıf kemik hastalıklarına yol açabilir. Osteoporoz, kemiklerin kırılgan hale gelmesine ve kırık riskini artırmasına neden olur.
• Diğer hastalıklar: K vitamini eksikliği kalp hastalığı, kanser ve diyabet gibi diğer bazı hastalıklarla da ilişkilendirilmiştir.

K vitamini Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?

K vitamini eksikliği belirtileri şikayetinde hastadan ilk olarak detaylı öykü alınır. Bu aşamada hastaya bağırsak ameliyatı geçirip geçirmediği, kronik ishal durumu, kan pıhtılaşmasını önleyen ilaç kullanımı, yağ emilimine engel rahatsızlık durumu olup olmadığı sorgulanır. Ardından kanamanın nedenini anlamak adına hastadan bazı testler istenir. Bu testler arasından K vitamini eksikliğini gösteren en önemli testler INR ve protrombin zamanı (PT) testleridir. K vitamininin eksik olması durumunda INR ve protrombin değerleri artar.

K Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklarla Karışabilir?

K vitamini vücutta sebepsiz yaşanan kanamalar dışında aşağıdaki nedenlere dayanır:

• Akut lenfoblastik lösemi
• Akut myeloid lösemi
• C vitamini eksikliği
• Disfibrinojenemi
• Glanzman tromboasteni
• İmmün trombositopeni
• Kronik lenfositik lösemi
• Kronik myeloid lösemi
• Trombotik trombositopenik purpura
• Von Willebrand hastalığı
• Yaygın damar içi pıhtılaşma

K Vitamini Eksikliğinin Tedavisi Nasıldır?

K vitamini eksikliği yenidoğan bebeklerde de görülür.  Yenidoğanlarda görülen eksikliği önlemek adına bebeğe doğar doğmaz K vitamini yapılır. Uygulama kas içine 1 mg olacak şekildedir. Nadiren olarak da daha sonra kanama belirtileri gözlemlenen bebekler için ilave doz gerekebilir. Yetişkinlerde tedavi altta yatan hastalığa ve durumun ciddiyetine göre uygulanır. Yaşamı tehdit eden kanama durumlarında hastaya ilk taze donmuş plazma verilir ardından K vitamini uygulanabilir. Uygulama ise kas içine ya da deri altına yapılır. Enjeksiyondan sonra hastanın protrombin zamanı normale dönmezse hastada yaygın damar içi pıhtılaşma ve karaciğer yetmezliği durumu düşünülebilir. Uygulamada kas için enjeksiyondan sonra hastada kanama olacaksa ilacın ağızdan formu kullanılır.

Kanamanın çok şiddetli olduğu durumlarda hastadan hematoloji ve gastroenteroloji konsültasyonu istenebilir. Hematoloji ile kanama yapan diğer kan hastalıklarının ayırıcı tanısı konulurken gastroenteroloji konsültasyonu ile karaciğer yetmezliği, Emilim Bozukluğu (Malabsorbsiyon), inflamatuvar bağırsak hastalıkları hastalıkların ayırıcı tanısını yapabilir.

K Vitamini Eksikliği Ne Yemeli?

K vitamini eksikliği uzun süreli ve ağır diyet yapmayan, sağlıklı ve dengeli beslenen kişilerde gelişmez. Bu nedenle sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir. K vitamini içeren besinler beslenme rutinine dahil edilmelidir.

“K vitamini nelerde var?” sorusunun yanıtı:  K vitamininin ana kaynağı bitkiler olduğundan da beslenmede ıspanak, bezelye, fasulye, kuşkonmaz, brokoli, yulaf, tam buğday unu, kanola, zeytin, aspir yağları, soya fasulyesi tüketilmelidir.

“K vitamini Hangi meyvelerde var?” sorusunu da; K vitamini yaban mersini, böğürtlen, nar, kivi, çilek gibi meyvelerde bulunur şeklinde yanıtlayabiliriz.

Kadınlar için önerilen günlük K vitamini 90 mcg/gün iken, erkeklerde 120 mcg/gündür. Damar yolundan beslenen hastalar için de günlük doz 150 mcg olmalıdır.

K Vitamini Takviyesi Almanın Bir Sakıncası Var mıdır?

K vitamini önerilen dozlarda kullanılmalıdır. Ancak K vitamini takviyesi almanın bazı potansiyel riskleri ve yan etkileri olabilir. Bu nedenle, takviye almadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir. K vitamini, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur. Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, K vitamini takviyesi almak kanın pıhtılaşmasını zorlaştırabilir ve kanama riskini artırabilir. Karaciğer hastalığınız varsa, K vitamini takviyesi almak karaciğer fonksiyonlarınızı bozabilir. K vitamini takviyesi, bazı antibiyotikler ve kolesterol düşürücü ilaçlar gibi bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Her vitaminde olduğu gibi, K vitamini takviyesinin de fazla alınması tehlikeli olabilir. Aşırı doz, karaciğer hasarı, kanama ve baş dönmesi gibi yan etkilere neden olabilir.