K Vitamini Eksikliği Neden Olur?

 

K vitamini kalp sağlığı, kemik gelişimi ile ilgili etkilere sahiptir. K vitamini eksikliğinde kalp hastalıklarında artış, osteoporoz gibi durumlar yaşanabilir. K1, K2 ve K3 gibi ana türlere sahiptir. K1 vitamini lahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. K2 vitamini ise bağırsaklarda doğal yollarla oluşur. K3 vitamini sentetik formdur ve suda çözünür. K vitamini eksikliği belirtileri ve bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

K Vitamininin Vücuttaki İşlevi Nedir?

K vitamini, kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı için önemli bir rol oynayan yağda çözünen bir vitamindir. K vitamininin temel işlevleri şunlardır:

• Kan pıhtılaşması: K vitamini, pıhtılaşma faktörlerinin sentezinde rol oynar. Bu faktörler, yaralanmalardan sonra kanın pıhtılaşmasına ve aşırı kanamanın önlenmesine yardımcı olur.
• Kemik sağlığı: K vitamini, kemikleri güçlü ve sağlıklı tutmaya yardımcı olan osteokalsin proteininin üretiminde rol oynar.
• Diğer işlevler: K vitamini, kalp hastalığı ve kanser riskini azaltmak da dahil olmak üzere diğer bazı işlevlerde de rol oynayabilir.

K Vitamini Eksikliği Neden Olur?

K vitamini eksikliğinin nedenleri arasında yetersiz beslenme, özellikle K vitamini açısından zengin yeşil yapraklı sebzelerin tüketilmemesi, bağırsaklardaki emilim bozuklukları ve bazı sindirim sistemi hastalıkları yer alır. Uzun süreli antibiyotik kullanımı bağırsak florasını olumsuz etkileyerek K vitamini üretimini azaltabilir. Ayrıca karaciğer hastalıkları da K vitamini eksikliğine yol açabilir çünkü K vitamini karaciğerde depolanır ve işlevini burada yerine getirir.

Bebeklerde K Vitamini Eksikliğinin Nedenleri:

Bebeklerde K vitamini eksikliğinin temel nedeni, doğumda vücutlarında yeterli miktarda K vitamini bulunmamasıdır. Ayrıca, bebeklerin bağırsaklarında K vitamini üreten bakteriler henüz gelişmemiştir. Anne sütü K vitamini açısından düşük olduğundan, yalnızca anne sütüyle beslenen bebeklerde eksiklik riski daha yüksektir. Bu nedenle, yeni doğanlara doğumdan hemen sonra K vitamini takviyesi yapılması yaygın bir uygulamadır.

Yetişkinlerde K Vitamini Eksikliğinin Nedenleri:

• Vücutta yağ emilim bozuklukları nedeniyle K vitaminin yeterince emilememesi
• Antibiyotik kullanımı ve stres gibi faktörlerle bağırsak bakterilerinin azalması
• Safra kanallarının tıkalı olması
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
• Yetersiz beslenme veya K vitamini açısından fakir diyet
• Bağırsakların cerrahi olarak bir kısmının alınması
• Çölyak, Crohn gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları
• A ve E vitaminlerinin gereksiz kullanımı
• Büyük miktarda kanamalar
• Yüksek miktarda alkol tüketimi
• Kronik böbrek yetmezliği ve diyaliz uygulanması
• Kronik ishal ve bağırsak hastalıkları
• Pankreas yetmezliği ve pankreas hastalıkları

K Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

K vitamini eksikliği çocuk ve yetişkinlerde farklılık gösterir. Belirtiler aşağıdaki gibidir:

Çocuk ve bebeklerde görülen K vitamini eksikliğinin belirtileri:

• Ani gelişen beyin kanaması
• Baş bölgesi ve vücudunun çeşitli bölümlerinde morarmalar
• Burun ve vücudun çeşitli yerlerinde kanamalar
• Cilt renginin aşırı beyaz olması
• Dışkıda kan
• Dişlerde kanama
• Doğumdan sonra sünnet olan bebeklerde kanamanın ve iyileşmenin gecikmesi
• Göbek kordonunda kanama
• Huzursuzluk
• Kusmukta kan
• Yara iyileşmesinde gecikme

Yetişkinlerde K vitamini eksikliği belirtileri:

• Yara ve kesiklere bağlı kanamaların süresinde uzama
• Tırnaklarda pıhtı sebebiyle oluşan lekeler
• Ciltte morluklar
• Koyu renkli dışkı
• Ağız ve burun içi gibi mukozalarında kanamalar
• Düzensiz regl kanamaları
• Beyin kanaması belirtleri

K Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklara Yol Açar?

“K vitamini eksikliği hangi hastalıklara yol açar?” sorusunun yanıtı konu hakkında sıklıkla merak edilir. K vitamini eksikliğinde görülebilecek hastalıklar aşağıdaki gibidir:

• Alzheimer
• Böbrek taşları
• Damar sertliği
• Kalp hastalıkları
• Karaciğer kanseri
• Kistik fibroz
• Osteoporoz, kireçlenme gibi iskelet sistemi rahatsızlıkları
• Prostat kanseri

K vitamini Eksikliği Nasıl Teşhis Edilir?

K vitamini eksikliği belirtileri şikayetinde hastadan ilk olarak detaylı öykü alınır. Bu aşamada hastaya bağırsak ameliyatı geçirip geçirmediği, kronik ishal durumu, kan pıhtılaşmasını önleyen ilaç kullanımı, yağ emilimine engel rahatsızlık durumu olup olmadığı sorgulanır. Ardından kanamanın nedenini anlamak adına hastadan bazı testler istenir. Bu testler arasından K vitamini eksikliğini gösteren en önemli testler INR ve protrombin zamanı (PT) testleridir. K vitamininin eksik olması durumunda INR ve protrombin değerleri artar.

K Vitamini Eksikliği Hangi Hastalıklarla Karışabilir?

K vitamini vücutta sebepsiz yaşanan kanamalar dışında aşağıdaki nedenlere dayanır:

• Akut lenfoblastik lösemi
• Akut myeloid lösemi
• C vitamini eksikliği
• Disfibrinojenemi
• Glanzman tromboasteni
• İmmün trombositopeni
• Kronik lenfositik lösemi
• Kronik myeloid lösemi
• Trombotik trombositopenik purpura
• Von Willebrand hastalığı
• Yaygın damar içi pıhtılaşma

K Vitamini Eksikliğinin Tedavisi Nasıldır?

K vitamini eksikliği yenidoğan bebeklerde de görülür.  Yenidoğanlarda görülen eksikliği önlemek adına bebeğe doğar doğmaz K vitamini yapılır. Uygulama kas içine 1 mg olacak şekildedir. Nadiren olarak da daha sonra kanama belirtileri gözlemlenen bebekler için ilave doz gerekebilir. Yetişkinlerde tedavi altta yatan hastalığa ve durumun ciddiyetine göre uygulanır. Yaşamı tehdit eden kanama durumlarında hastaya ilk taze donmuş plazma verilir ardından K vitamini uygulanabilir. Uygulama ise kas içine ya da deri altına yapılır. Enjeksiyondan sonra hastanın protrombin zamanı normale dönmezse hastada yaygın damar içi pıhtılaşma ve karaciğer yetmezliği durumu düşünülebilir. Uygulamada kas için enjeksiyondan sonra hastada kanama olacaksa ilacın ağızdan formu kullanılır.

Kanamanın çok şiddetli olduğu durumlarda hastadan hematoloji ve gastroenteroloji konsültasyonu istenebilir. Hematoloji ile kanama yapan diğer kan hastalıklarının ayırıcı tanısı konulurken gastroenteroloji konsültasyonu ile karaciğer yetmezliği, Emilim Bozukluğu (Malabsorbsiyon), inflamatuvar bağırsak hastalıkları hastalıkların ayırıcı tanısını yapabilir.

K Vitamini Eksikliği Ne Yemeli?

K vitamini eksikliği uzun süreli ve ağır diyet yapmayan, sağlıklı ve dengeli beslenen kişilerde gelişmez. Bu nedenle sağlıklı ve dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir. K vitamini içeren besinler beslenme rutinine dahil edilmelidir.

“K vitamini nelerde var?” sorusunun yanıtı:  K vitamininin ana kaynağı bitkiler olduğundan da beslenmede ıspanak, bezelye, fasulye, kuşkonmaz, brokoli, yulaf, tam buğday unu, kanola, zeytin, aspir yağları, soya fasulyesi tüketilmelidir.

“K vitamini Hangi meyvelerde var?” sorusunu da; K vitamini yaban mersini, böğürtlen, nar, kivi, çilek gibi meyvelerde bulunur şeklinde yanıtlayabiliriz.

Kadınlar için önerilen günlük K vitamini 90 mcg/gün iken, erkeklerde 120 mcg/gündür. Damar yolundan beslenen hastalar için de günlük doz 150 mcg olmalıdır.

K Vitamini Takviyesi Almanın Bir Sakıncası Var mıdır?

K vitamini önerilen dozlarda kullanılmalıdır. Ancak K vitamini takviyesi almanın bazı potansiyel riskleri ve yan etkileri olabilir. Bu nedenle, takviye almadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir. K vitamini, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur. Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, K vitamini takviyesi almak kanın pıhtılaşmasını zorlaştırabilir ve kanama riskini artırabilir. Karaciğer hastalığınız varsa, K vitamini takviyesi almak karaciğer fonksiyonlarınızı bozabilir. K vitamini takviyesi, bazı antibiyotikler ve kolesterol düşürücü ilaçlar gibi bazı ilaçlarla etkileşime girebilir. Her vitaminde olduğu gibi, K vitamini takviyesinin de fazla alınması tehlikeli olabilir. Aşırı doz, karaciğer hasarı, kanama ve baş dönmesi gibi yan etkilere neden olabilir.