Antikor Nedir?

28 / MAY
2024

Antikor bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı verdiği yanıtın en önemli unsurlarından biridir. Bakteri, virüs ve toksinler gibi yabancı maddeler vücutta tespit edildiğinde bağışıklık sistemi bu yabancı maddelere karşı savunma mekanizmasını harekete geçirir. Yani belirli antijenleri etkisiz hale getirerek vücudu hastalıklara karşı korur. “Antikor nedir?” sorusunun yanıtını ve konu hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Antikor Nedir?

Antikor, bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı verdiği yanıtın önemli bileşenlerindendir. Bağışıklık sisteminin temel işlevi, vücudu hastalıklara karşı korumak ve yabancı maddeleri tanıyıp yok etmektir. Antikorlar, bu işlevin kritik parçalarından biridir ve vücudu tehdit eden antijenlere karşı özel bir savunma sağlar.

Antikor Çeşitleri Nelerdir?

Antikorlar, bağışıklık sistemimizin yabancı maddelere karşı verdiği yanıtın önemli bir parçasıdır. Başlıca antikor çeşitleri aşağıdaki gibidir:

• IgG (İmmünoglobulin G): IgG, insan serumunda en bol bulunan antikor türüdür ve kan dolaşımında bulunur. Tek bir Y şekilli yapıya sahiptir. Enfeksiyonlara karşı uzun süreli koruma sağlar ve genellikle enfeksiyon sonrası vücutta kalıcıdır. Plasentadan geçerek anne sütü yoluyla fetüse ve yenidoğana bağışıklık sağlar.
• IgA (İmmünoglobulin A): IgA, solunum yolları, sindirim sistemi, ürogenital sistem ve tükürük, gözyaşı, anne sütünde bulunur. Dimerik formda (iki Y şekilli yapı) olabilir. Mukozal yüzeylerde patojenlere karşı ilk savunma hattını oluşturur. Bakteri ve virüslerin mukozal hücrelere yapışmasını ve enfeksiyon oluşturmasını engeller. Salgısal IgA, mukozal bağışıklığın korunmasında kritik rol oynar ve bağırsak florasının düzenlenmesine yardımcı olur.
• IgM (İmmünoglobulin M): IgM, kan dolaşımında bulunur. Enfeksiyonlara karşı ilk savunma yanıtını oluşturur. IgM, B hücreleri tarafından ilk üretilen antikor olup, primer bağışıklık yanıtında önemli rol oynar. Kompleman sistemini güçlü bir şekilde aktive eder ve opsonizasyon yoluyla patojenlerin fagositozunu kolaylaştırır.
• IgE (İmmünoglobulin E): IgE, alerjik reaksiyonlar ve parazit enfeksiyonlarına karşı savunmada önemli rol oynar. Mast hücreleri ve bazofillerle etkileşime girerek histamin ve diğer kimyasalların salınımına neden olur. Alerjenlere karşı aşırı duyarlılık reaksiyonlarında (alerji) ve astım gibi durumlarda kritik rol oynar.

Antikorlar Nasıl Çalışır?

Antikorlar bağışıklık sisteminin enfeksiyonlar karşısında oluşturduğu savunma mekanizmasındaki önemli bileşenlerdir. Bu bileşenler yabancı maddelerle karşılaştığında etkisizleştirmek adına çeşitli mekanizmalar kullanır.

Antijen Antikor Farkı Nedir?

Antijen ve antikorlar bağışıklık sisteminin iki temel bileşenidir. Antijen antikor farkı aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• Antijen: Antijenler, bağışıklık sisteminin tanıyabileceği maddelerdir. Genellikle proteinler, polisakkaritler, lipitler veya nükleik asitler olabilir. Bakteri, virüs, mantar, parazit, polen veya vücuda giren diğer yabancı maddelerden kaynaklanabilir. Ayrıca, vücut içinde anormal şekilde üretilen hücresel proteinler de antijen olabilir. Antijenler, bağışıklık yanıtını tetikler. Vücuda giren yabancı maddeler olarak bağışıklık hücreleri tarafından tanınır ve bu hücrelerin aktive olmasına neden olur. Her antijenin bağışıklık sistemi tarafından tanınan belirli bölgelerine epitop denir.
• Antikor: Antikorlar, bağışıklık sisteminin B hücreleri tarafından üretilen ve antijenlere özgü olarak bağlanabilen proteinlerdir. Bağışıklık yanıtının bir parçası olarak işlev görürler. Genellikle Y şeklinde olan ve immünoglobulinler (Ig) olarak adlandırılan proteinlerden oluşur. Beş ana antikor sınıfı vardır: IgG, IgA, IgM, IgE ve IgD. Antikorlar, antijenlere bağlanarak nötralize eder. Bu, vücudun antijenleri etkisiz hale getirmesine ve yok etmesine yardımcı olur.

Antikorlar Nerelerde Kullanılır?

Antikorların yaygın olarak kullanıldığı bazı alanlar aşağıdaki gibidir:

• Antikorlar, enfeksiyon hastalıklarının teşhisinde yaygın olarak kullanılır. Örneğin HIV, hepatit ve koronavirüs gibi hastalıkların teşhisinde antikor testleri kullanılır.
• Kanser, otoimmün hastalıklar ve enfeksiyon hastalıkları gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde monoklonal antikorlar kullanılır. Bu tedaviler, spesifik olarak hastalığa neden olan hücreleri veya patojenleri hedef alarak çalışır. Pasif bağışıklık sağlamak amacıyla hastalara antikor enjeksiyonları yapılabilir. Örneğin, tetanoz veya kuduz gibi durumlarda spesifik antikorlar uygulanarak hızlı bir bağışıklık yanıtı sağlanır.
• Aşıların etkinliğini değerlendirmek için antikor testleri kullanılır. Aşı yapılan bireylerde bağışıklık yanıtının ne kadar güçlü olduğunu belirlemek için antikor seviyeleri ölçülür. Aşı geliştirme süreçlerinde antikorlar, bağışıklık yanıtını optimize etmek için kullanılabilir. Adjuvanlar ile birlikte, antikorların üretimini artırmak ve daha etkili aşılar geliştirmek için çalışılır.
• Organ nakillerinde, alıcı ve verici arasındaki doku uyumluluğunu sağlamak için antikor testleri kullanılır. HLA antikorları, transplantasyon bağışıklık yanıtlarını yönetmekte kritik öneme sahiptir. İmmünoterapi alanında, belirli bağışıklık yanıtlarını modüle etmek için antikorlar kullanılır. Bu otoimmün hastalıkların ve alerjik reaksiyonların tedavisinde uygulanabilir.

Antikor Testi Nedir?

Antikor testi, vücudun belirli bir enfeksiyona veya hastalığa karşı bağışıklık yanıtını değerlendirmenin bir yoludur. Kan örneği alınarak uygulanır. Kişinin geçmişte bir patojenle karşılaşıp karşılaşmadığını veya bir aşıya yanıt verip vermediğini belirlemek için kullanılır. Test sonuçları sayesinde vücuttaki antikorların durumu ve bağışıklık sisteminin enfeksiyona verdiği yanıt görülebilir.