Boğmaca Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
BoÄŸmaca, solunum yollarını etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır ve özellikle çocukları etkileyebilir. BoÄŸmaca etkeni genellikle bakteriyel bir enfeksiyon olan bordetella pertussistir. BoÄŸmaca vakaları genellikle öksürük nöbetleri, hırıltılı solunum ve nefes darlığı ile kendini gösterir. Özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi sonuçlar doÄŸurabilir. “BoÄŸmaca nedir? Belirtileri, teÅŸhis ve tedavi yöntemleri nelerdir?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Boğmaca Hastalığı Nedir?
“BoÄŸmaca hastalığı nedir?” sorusunu solunum yollarını etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır ÅŸeklinde yanıtlayabiliriz. Genellikle bakteriyel bir enfeksiyon olan bordetella pertussis tarafından neden olur. BoÄŸmaca özellikle solunum yollarındaki uzun süreli öksürük nöbetleriyle karakterizedir. Bu öksürük nöbetleri bazen nefes darlığına ve kusmaya yol açabilir. Hastalık genellikle öksürük nöbetleri arasında geçici olarak rahatlama dönemleriyle seyreder.
BoÄŸmaca Neden Olur?
BoÄŸmaca, genellikle bordetella pertussis adlı bakterinin neden olduÄŸu bir enfeksiyondur. Bu bakteri, solunum yollarında çoÄŸalarak hastalığa yol açar. Genellikle öksürük yoluyla yayılır. Enfekte bir kiÅŸi öksürdüÄŸünde bakteriler solunum yoluyla havaya karışabilir ve bu ÅŸekilde saÄŸlıklı bireylere bulaÅŸabilir.
Bakteriye maruz kalan kiÅŸilerde genellikle 7 ile 10 gün süren bir kuluçka dönemi geçtikten sonra belirtiler baÅŸlar. Bu süre zarfında kiÅŸi bulaÅŸtırıcı olabilir, yani enfekte olmuÅŸ kiÅŸiler hastalığı baÅŸkalarına yayabilir.
Boğmaca Bulaşıcı mı? Boğmaca Nasıl Bulaşır?
Boğmaca hastalığının etkeni aşağıdaki durumlarda bulaşır:
- DoÄŸrudan Temas: Hastalıkla enfekte olmuÅŸ kiÅŸiyle doÄŸrudan temas bakterinin yayılmasında önemli rol oynar.
- Hava Yoluyla: Bakteri hapşırık ve öksürük ile havaya yayılan damlacıklarla diÄŸer kiÅŸilere geçebilir.
- Yüzey Teması: Bakterinin bulaÅŸtığı yüzeylere dokunulması ve ardından gözler, ağız ve buruna temas edilmesi de enfeksiyonun yaÅŸanmasına yol açabilir.
BoÄŸmaca Belirtileri Nelerdir?
BoÄŸmaca belirtileri genellikle enfeksiyonun yaÅŸanmasından 7-10 gün sonra ortaya çıkar ancak bu süre bazı durumlarda 6-20 gün arasında deÄŸiÅŸebilir. Belirtilerin geliÅŸme aÅŸamaları aÅŸağıdaki gibidir:
- Kateral Dönem: Ä°lk aÅŸama olan kateral dönem genellikle soÄŸuk algınlığı ile benzer belirtiler yaratır ve 1-2 hafta kadar sürer. Hafif ateÅŸ, hapşırma, burunda akıntı, halsizlik, hafif öksürük belirtilerdendir.
- Paroksismal Dönem: Ä°kinci aÅŸama olan paroksismal dönemde belirtiler giderek ÅŸiddetlenir ve boÄŸmaca öksürüÄŸü baÅŸlar. Bu süreç 1-6 hafta ve bazı durumlarda da daha uzun sürebilir. Åžiddetli ve sık öksürük nöbetleri, nöbetlerin ardından derin nefes almada ses çıkarma, kusma, öksürürken morarma veya kızarma belirtilerdendir.
- Ä°yileÅŸme Dönemi: Son aÅŸama olan iyileÅŸme dönemi birkaç hafta ila birkaç ay sürebilir. Bu süreçte yaÅŸanan öksürük nöbetleri yavaÅŸ yavaÅŸ azalır ancak bazı dönemlerde uzun sürebilir. YaÅŸanan belirtiler öksürük sıklığının azalması, hastanın genel durumunun iyileÅŸmesi ve hastanın normal aktivitelerine yavaÅŸ yavaÅŸ dönmesi ÅŸeklindedir.
Boğmaca Teşhisi Nasıl Konulur?
BoÄŸmaca hastalığı teÅŸhisinde önemli olan hastadaki semptomların, hastalığının öyküsünün ve laboratuvar bulgularının birlikte deÄŸerlendirilmesidir. BoÄŸmacada erken teÅŸhis hastalığın kontrol altına alınması, doÄŸru tedavinin uygulanması açısından önemlidir. TeÅŸhiste uygulanan yöntemler aÅŸağıdaki gibidir:
- Hastadan öykü alınır ve fiziki muayene uygulanır.
- PCR testi ile boÄŸmaca bakterisinin genetik materyali tespit edilir. Bu test genellikle boÄŸaz ve burun sürüntüsü yoluyla yapılır. En güvenli sonucu sunan teÅŸhis yöntemlerindendir.
- Hastalığa neden olan bakterinin tanımlanması için genellikle boÄŸaz veya burundan sürüntü ile örnek alınır ve bu örneÄŸe laboratuvarda kültür testi uygulanır.
- Hastanın kanında bakteriye karşı antikor olup olmadığı tespit etmek için antikor testi uygulanır.
Boğmaca Tedavisi Nasıl Yapılır?
BoÄŸmaca tedavisi süreci hastanın yaÅŸadığı belirtilerin yönetimi ve antibiyotikler üzerine odaklanır. Tedavide kullanılan yaklaşımlar aÅŸağıdaki gibidir:
- BoÄŸmaca tanısı konulan hastalara genellikle reçete edilir. Antibiyotikler, hastalığın semptomlarını hafifletmeye ve enfeksiyonun süresini kısaltmaya yardımcı olabilir. Tedavi, hastalığın erken evrelerinde baÅŸlanırsa daha etkili olabilir.
- Öksürük krizleri ve diÄŸer semptomların yönetimi için destekleyici tedaviler uygulanabilir. Bunlar arasında öksürük kesici ilaçlar, nemlendiriciler ve semptomlara yönelik rahatlatıcı tedaviler bulunabilir. Özellikle bebekler ve küçük çocuklar için öksürüÄŸü azaltmak ve rahatlatmak önemlidir.
- BoÄŸmaca hastalığı bulaşıcı olduÄŸundan hasta olan kiÅŸilerin diÄŸer insanlardan izole edilmesi önemlidir. Ayrıca, aile üyeleri ve temas halinde olan kiÅŸilere gerekli aşıları hatırlatmak ve tedaviye yönelik destek saÄŸlamak da önemlidir.
BoÄŸmacadan Korunmak Ä°çin Neler Yapmalı?
BoÄŸmaca hastalığından korunmada en etkili önlemlerden biri boÄŸmaca aşısıdır. Bunun yanında hastalığın etkenini taşıyan biriyle temas eden bazı kiÅŸilere enfeksiyondan korunmaları için antibiyotik önerilebilir. Bu kiÅŸiler aÅŸağıdaki gibidir:
- 12 aydan küçük bebekler
- Astım gibi solunum sıkıntısıyla giden hastalığı bulunanlar
- Bağışıklık sisteminde zayıflık olanlar
- Ağır hastalık veya komplikasyon geliÅŸme riski yüksek olan biriyle yaÅŸayanlar
- Boğmacaya yakalanmış biriyle aynı evde yaşayanlar
- Gebeler
- SaÄŸlık çalışanları
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/whooping-cough/symptoms-causes/syc-20378973
SIK SORULAN SORULAR
BoÄŸmaca, genellikle öksürük krizleri ile karakterize olan bir enfeksiyon hastalığıdır. Enfeksiyon, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda ciddi solunum sıkıntılarına ve komplikasyonlara yol açabilir.
ÇocuÄŸunuzda boÄŸmaca belirtileri varsa hemen bir saÄŸlık profesyoneline baÅŸvurmalısınız. Doktorunuzun önerdiÄŸi antibiyotik tedavisine baÅŸlanmalı ve hastalığın diÄŸer bireylere yayılmasını önlemek için izole edilmelidir.
Bebeklerde boÄŸmaca genellikle hava yoluyla bulaşır. Enfekte bir kiÅŸi öksürdüÄŸünde, bakteri havaya karışabilir ve bu ÅŸekilde bebeÄŸe bulaÅŸabilir.
BoÄŸmaca öksürüÄŸü için öksürük kesici ilaçlar kullanılabilir, ancak bununla birlikte nemlendiriciler ve rahatlatıcı tedaviler de semptomları hafifletebilir.
BoÄŸmaca, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi risk oluÅŸturur. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıf olan kiÅŸiler de risk altındadır.
BoÄŸmaca teÅŸhisi için öksürük belirtileri önemlidir, ancak kesin tanı için genellikle laboratuvar testlerine ihtiyaç duyulur.
Prematüre bebekler de diÄŸer bebekler gibi aşılanmalıdır. Ayrıca, enfekte kiÅŸilerle teması minimize etmek ve hijyen kurallarına dikkat etmek önemlidir.
BoÄŸmaca aşısı genellikle çocuk sürecinde yapılır. Çocuklarda ilk doz 2, 4 ve 6 aylıkken uygulanır. Ardından 18.ayda, 4 ve 6 yaşında, ergenlik döneminde hatırlatma aşıları uygulanır.
Yalancı boÄŸmaca, boÄŸmaca benzeri semptomlar gösteren ancak Bordetella pertussis bakterisi tarafından deÄŸil, farklı viral veya baÅŸka nedenlere baÄŸlı enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkan durumlardır.
BoÄŸmaca semptomları genellikle 6 ile 10 hafta arasında sürebilir. Ancak antibiyotik tedavisi baÅŸlanırsa semptomlar daha erken dönemde hafifleyebilir.
BoÄŸmaca hastası olan kiÅŸiler, semptomların baÅŸlangıcından itibaren antibiyotik tedavisi baÅŸlayana kadar veya semptomlar kontrol altına alınıncaya kadar izole edilmelidir. Bu genellikle en az 5 gün sürebilir.
Yorum Ekle
