Boğmaca Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Boğmaca, solunum yollarını etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır ve özellikle çocukları etkileyebilir. Boğmaca etkeni genellikle bakteriyel bir enfeksiyon olan bordetella pertussistir. Boğmaca vakaları genellikle öksürük nöbetleri, hırıltılı solunum ve nefes darlığı ile kendini gösterir. Özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi sonuçlar doğurabilir. “Boğmaca nedir? Belirtileri, teşhis ve tedavi yöntemleri nelerdir?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Boğmaca Hastalığı Nedir?
“Boğmaca hastalığı nedir?” sorusunu solunum yollarını etkileyen bulaşıcı bir hastalıktır şeklinde yanıtlayabiliriz. Genellikle bakteriyel bir enfeksiyon olan bordetella pertussis tarafından neden olur. Boğmaca özellikle solunum yollarındaki uzun süreli öksürük nöbetleriyle karakterizedir. Bu öksürük nöbetleri bazen nefes darlığına ve kusmaya yol açabilir. Hastalık genellikle öksürük nöbetleri arasında geçici olarak rahatlama dönemleriyle seyreder.
Boğmaca Neden Olur?
Boğmaca, genellikle bordetella pertussis adlı bakterinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu bakteri, solunum yollarında çoğalarak hastalığa yol açar. Genellikle öksürük yoluyla yayılır. Enfekte bir kişi öksürdüğünde bakteriler solunum yoluyla havaya karışabilir ve bu şekilde sağlıklı bireylere bulaşabilir.
Bakteriye maruz kalan kişilerde genellikle 7 ile 10 gün süren bir kuluçka dönemi geçtikten sonra belirtiler başlar. Bu süre zarfında kişi bulaştırıcı olabilir, yani enfekte olmuş kişiler hastalığı başkalarına yayabilir.
Boğmaca Bulaşıcı mı? Boğmaca Nasıl Bulaşır?
Boğmaca hastalığının etkeni aşağıdaki durumlarda bulaşır:
- Doğrudan Temas: Hastalıkla enfekte olmuş kişiyle doğrudan temas bakterinin yayılmasında önemli rol oynar.
- Hava Yoluyla: Bakteri hapşırık ve öksürük ile havaya yayılan damlacıklarla diğer kişilere geçebilir.
- Yüzey Teması: Bakterinin bulaştığı yüzeylere dokunulması ve ardından gözler, ağız ve buruna temas edilmesi de enfeksiyonun yaşanmasına yol açabilir.
Boğmaca Belirtileri Nelerdir?
Boğmaca belirtileri genellikle enfeksiyonun yaşanmasından 7-10 gün sonra ortaya çıkar ancak bu süre bazı durumlarda 6-20 gün arasında değişebilir. Belirtilerin gelişme aşamaları aşağıdaki gibidir:
- Kateral Dönem: İlk aşama olan kateral dönem genellikle soğuk algınlığı ile benzer belirtiler yaratır ve 1-2 hafta kadar sürer. Hafif ateş, hapşırma, burunda akıntı, halsizlik, hafif öksürük belirtilerdendir.
- Paroksismal Dönem: İkinci aşama olan paroksismal dönemde belirtiler giderek şiddetlenir ve boğmaca öksürüğü başlar. Bu süreç 1-6 hafta ve bazı durumlarda da daha uzun sürebilir. Şiddetli ve sık öksürük nöbetleri, nöbetlerin ardından derin nefes almada ses çıkarma, kusma, öksürürken morarma veya kızarma belirtilerdendir.
- İyileşme Dönemi: Son aşama olan iyileşme dönemi birkaç hafta ila birkaç ay sürebilir. Bu süreçte yaşanan öksürük nöbetleri yavaş yavaş azalır ancak bazı dönemlerde uzun sürebilir. Yaşanan belirtiler öksürük sıklığının azalması, hastanın genel durumunun iyileşmesi ve hastanın normal aktivitelerine yavaş yavaş dönmesi şeklindedir.
Boğmaca Teşhisi Nasıl Konulur?
Boğmaca hastalığı teşhisinde önemli olan hastadaki semptomların, hastalığının öyküsünün ve laboratuvar bulgularının birlikte değerlendirilmesidir. Boğmacada erken teşhis hastalığın kontrol altına alınması, doğru tedavinin uygulanması açısından önemlidir. Teşhiste uygulanan yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Hastadan öykü alınır ve fiziki muayene uygulanır.
- PCR testi ile boğmaca bakterisinin genetik materyali tespit edilir. Bu test genellikle boğaz ve burun sürüntüsü yoluyla yapılır. En güvenli sonucu sunan teşhis yöntemlerindendir.
- Hastalığa neden olan bakterinin tanımlanması için genellikle boğaz veya burundan sürüntü ile örnek alınır ve bu örneğe laboratuvarda kültür testi uygulanır.
- Hastanın kanında bakteriye karşı antikor olup olmadığı tespit etmek için antikor testi uygulanır.
Boğmaca Tedavisi Nasıl Yapılır?
Boğmaca tedavisi süreci hastanın yaşadığı belirtilerin yönetimi ve antibiyotikler üzerine odaklanır. Tedavide kullanılan yaklaşımlar aşağıdaki gibidir:
- Boğmaca tanısı konulan hastalara genellikle reçete edilir. Antibiyotikler, hastalığın semptomlarını hafifletmeye ve enfeksiyonun süresini kısaltmaya yardımcı olabilir. Tedavi, hastalığın erken evrelerinde başlanırsa daha etkili olabilir.
- Öksürük krizleri ve diğer semptomların yönetimi için destekleyici tedaviler uygulanabilir. Bunlar arasında öksürük kesici ilaçlar, nemlendiriciler ve semptomlara yönelik rahatlatıcı tedaviler bulunabilir. Özellikle bebekler ve küçük çocuklar için öksürüğü azaltmak ve rahatlatmak önemlidir.
- Boğmaca hastalığı bulaşıcı olduğundan hasta olan kişilerin diğer insanlardan izole edilmesi önemlidir. Ayrıca, aile üyeleri ve temas halinde olan kişilere gerekli aşıları hatırlatmak ve tedaviye yönelik destek sağlamak da önemlidir.
Boğmacadan Korunmak İçin Neler Yapmalı?
Boğmaca hastalığından korunmada en etkili önlemlerden biri boğmaca aşısıdır. Bunun yanında hastalığın etkenini taşıyan biriyle temas eden bazı kişilere enfeksiyondan korunmaları için antibiyotik önerilebilir. Bu kişiler aşağıdaki gibidir:
- 12 aydan küçük bebekler
- Astım gibi solunum sıkıntısıyla giden hastalığı bulunanlar
- Bağışıklık sisteminde zayıflık olanlar
- Ağır hastalık veya komplikasyon gelişme riski yüksek olan biriyle yaşayanlar
- Boğmacaya yakalanmış biriyle aynı evde yaşayanlar
- Gebeler
- Sağlık çalışanları
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/whooping-cough/symptoms-causes/syc-20378973
SIK SORULAN SORULAR
Boğmaca, genellikle öksürük krizleri ile karakterize olan bir enfeksiyon hastalığıdır. Enfeksiyon, özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda ciddi solunum sıkıntılarına ve komplikasyonlara yol açabilir.
Çocuğunuzda boğmaca belirtileri varsa hemen bir sağlık profesyoneline başvurmalısınız. Doktorunuzun önerdiği antibiyotik tedavisine başlanmalı ve hastalığın diğer bireylere yayılmasını önlemek için izole edilmelidir.
Bebeklerde boğmaca genellikle hava yoluyla bulaşır. Enfekte bir kişi öksürdüğünde, bakteri havaya karışabilir ve bu şekilde bebeğe bulaşabilir.
Boğmaca öksürüğü için öksürük kesici ilaçlar kullanılabilir, ancak bununla birlikte nemlendiriciler ve rahatlatıcı tedaviler de semptomları hafifletebilir.
Boğmaca, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi risk oluşturur. Ayrıca bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler de risk altındadır.
Boğmaca teşhisi için öksürük belirtileri önemlidir, ancak kesin tanı için genellikle laboratuvar testlerine ihtiyaç duyulur.
Prematüre bebekler de diğer bebekler gibi aşılanmalıdır. Ayrıca, enfekte kişilerle teması minimize etmek ve hijyen kurallarına dikkat etmek önemlidir.
Boğmaca aşısı genellikle çocuk sürecinde yapılır. Çocuklarda ilk doz 2, 4 ve 6 aylıkken uygulanır. Ardından 18.ayda, 4 ve 6 yaşında, ergenlik döneminde hatırlatma aşıları uygulanır.
Yalancı boğmaca, boğmaca benzeri semptomlar gösteren ancak Bordetella pertussis bakterisi tarafından değil, farklı viral veya başka nedenlere bağlı enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkan durumlardır.
Boğmaca semptomları genellikle 6 ile 10 hafta arasında sürebilir. Ancak antibiyotik tedavisi başlanırsa semptomlar daha erken dönemde hafifleyebilir.
Boğmaca hastası olan kişiler, semptomların başlangıcından itibaren antibiyotik tedavisi başlayana kadar veya semptomlar kontrol altına alınıncaya kadar izole edilmelidir. Bu genellikle en az 5 gün sürebilir.
Yorum Ekle
