Çocuklarda Diyabet (Şeker Hastalığı) Belirtileri ve Tedavisi
Diyabet yani şeker hastalığı genel olarak erişkin hastalığı olarak bilinir ancak çocuklarda şeker hastalığı belirtileri görülebilir. Çocuklarda görülen şeker hastalığı sıklıkla tip 1’dir. Türkiye’de 18 yaş altı 18.000 civarı şeker hastası çocuk olduğu tahmin edilmekte. Diyabet yaşam boyu devam eden bir hastalıktır. Bu nedenle kontrol altına alınmalıdır. Aksi takdirde çocuklarda erken kalp damar hastalıkları, görme kaybı, sinir hücrelerinde zedelenme ve böbrek yetmezliği gibi sorunlara sebebiyet verebilir.
Çocuklarda Diyabet Nedir?
Çocuklarda diyabet, vücudun artık insülin üretmediği bir durumdur. Çocuğunuzun yaşamını sürdürmesi için insüline ihtiyacı vardır. Bu nedenle üretilemeyen insülinin enjeksiyonlar ya da bir insülin pompasıyla takviye edilmesi gerekir.
Küçük Yaşta Şeker Hastalığı Neden Olur?
“Küçük yaşta şeker hastalığı neden olur?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:
Çocuklarda genel olarak tip 1 diyabet yaşanır. Vücudun bağışıklık sisteminin pankreasın insülin üretmekle görevli olan hücrelerine saldırması nedeniyle yaşanır.
Çocuklarda Şeker Hastalığı Belirtileri
Çocuklarda diyabet belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Aşırı su içme ve sürekli susuz hissetme. (Şeker hastası olan çocuk yeteri kadar su içemediğinde bayılma, halsizlik, baş ağrısı, bulantı, dehidratasyon ve baş dönmesi yaşar.)
- Aşırı yemek yeme. (İnsülin yoksunluğu yaşandığında kişi çabuk acıkır ve çok yemek yer. Tip 1 şeker hastası olan çocuklar da çok yemek yerler ancak zayıftırlar. Çocuklarda görülen tip 1 yetişkinlerden farklı olarak yaşam tarzı ve beslenme ile ilişkili değildir. Ancak çocuklarda nadir görülen tip 2 şeker hastalığında durum obezite ile ilgilidir. Bu durumu yaşayan çocuklar çok yemek yer ve kilo alır.)
- Sık idrara çıkma. (Çocuğun normal idrar ihtiyacının anormal bir şekilde artması aileler için önemli bir uyarıcı belirtidir ve dikkate alınmalıdır. Bu çocuklar gece de sık sık idrar için uyanır ve yatak ıslatma durumu yaşanabilir.)
- Nefesin meyve ya da aseton gibi kokması. (Kanda şeker çok yükseldiğinde yaşanan bir durumdur.)
- Yukarıdaki belirtilere ek olarak sinirlilik, huzursuzluk, halsizlik, yorgunluk ve kilo kaybı görülür.
Sayılan bu belirtilerin başlamasında haftalar sonra çocukta kusma, bulantı, karın ağrısı ve koma durumu yaşanabilir. Bu nedenle ilk belirtiler doğru bir şekilde fark edilmelidir.
Çocuklarda Şeker Hastalığı İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Çocuklarda şeker hastalığı belirli risk faktörlerinden kaynaklanır. Bunlar:
- Tip 1 diyabet çocuklarda genetik olarak ortaya çıkmadığı düşünülür ancak ailesinde bu hastalık olan çocuklarda risk yüksektir.
- Bazı genlerin tip 1 ile yakından ilişkili olduğu düşünülmektedir.
- Bazı ırklarda tip 1 daha sık şekilde görülür.
- Virüslerden bazıları insülin üreten hücrelere zarar verir ve hastalığın yaşanmasına neden olur.
Çocuklarda Şeker Hastalığı Nasıl Anlaşılır?
“Şeker hastalığı nasıl anlaşılır?” sorusu merak edilen konuların başında gelir. Çocuktaki ilgili semptomların varlığı ve kan şekerinin ölçülmesi sonucu tanı konur. “Bir çocuğun şeker hastası olduğu nasıl anlaşılır?” sorusunun yanıtı için aşağıdaki testler oldukça önemlidir:
- Açlık kan şekeri testinin ≥ 126 mg/dl olması
- OGTT’de 2 saatlik kan şekerinin ≥ 200 mg/dl olması
- Rasgele kan şekerinin ≥200 mg/dl olması
- HbA1c > %6,5 olması
Çocuklarda Diyabet Takibi Nasıl Yapılır?
Çocuklarda şeker hastalığı tedavisi için doğru bir tanı ve takip önemlidir. Böylelikle şeker düzeyi bilinir, doğru insülin dozu ayarlanır ve diyabet kontrol altına alınır. Bu nedenle evde mutlaka şeker ölçüm cihazı bulunmalıdır. Böylelikle günlük kayıtlar alınarak günlük şeker dalgalanmaları, hiperglisemi atak sıklığı ve hipoglisemi gibi önemli bilgiler alınabilir.
Çocuklarda Şeker Hastalığı Tedavisi Nasıldır?
“Çocuklarda şeker hastalığı geçer mi?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:
Çocuklarda görülen tip 1 diyabet insüline bağlı bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık nedeniyle vücutta yeteri kadar insülin bulunmaz. Bu nedenle kan şekeri düzeyi kısa ve uzun etkili insülin enjeksiyonu ile düzenlenir. Ek olarak kan şekeri düzenli olarak ölçülür. Bu süreçte çocuğa yaşadığı durumu yönetebilmesi ve bu durumla yaşamayı öğrenmesi adına çocuklarda diyabet eğitimi verilmelidir. Bu süreçte eğitimi vermek adına hekim, diyabet hemşiresi ve diyetisyen görev alır. Eğitim sürecinde hem çocuğa hem de aileye ve çocuğun bakımını gerçekleştiren yakınlarına insülin uygulaması, hipogliseminin belirtileri ve tedavisi, fiziksel aktivite sonrasında kan şekerini yönetme, kan şekeri takibi yaparak insülin dozunu ayarlama, beslenme şekli hakkında bilgiler sunulur. Tip 1 yaşam boyu süren ve iyileştirilebilen bir hastalık değildir.
Tip 2 diyabet hastalığı durumunda da ilk olarak beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile çocuğun kilo vermesi ve fiziksel olarak aktif kalması sağlanır. Ardından insülin direncini azaltan ilaçlar verilir. Bu süreçte olumlu yanıt alınmaması durumunda insülin tedavisi kullanılır.
Tip 1 Diyabet Kaç Yaşında Başlar?
“Tip 1 diyabet kaç yaşında başlar?” diye merak ediyorsanız bu hastalığın başlangıç yaşının 8 olduğunu bilmelisiniz. Ancak son yıllarda çocuklarda diyabet görülme durumu 2 ve 4, 6 ve 8, 10 ve 12 yaşlardaki dönemlerde pik yapmaktadır.
Tip 2 Diyabet Kaç Yaşında Başlar?
“Tip 2 diyabet kaç yaşında başlar?” sorusunun yanıtı da şöyledir: Bu vakaların %95’i 40 yaşından sonra başlar. Ancak nadir de olsa çocuklarda da görülebilir.
Çocuklarda Görülen Tip 2 Diyabet ile Tip 1 Diyabet Farkları Nelerdir?
Çocuklarda diyabet hastalığı genel olarak tip 1’dir. Ancak son yıllarda tip 2 vakalarının oranı artmaktadır. Tip 2 diyabet karın bölgesinde başlayan şişmanlık, koltukaltı, boyun ve ensede kalınlaşma ve deride koyulaşma görülür. Tip 2 diyabet durumunda bulgular çok uzun süre önce başlar.
Çocuklarda Diyabet Tanısı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler:
Çocuklarda diyabet tanısı sonrasında dikkat edilmesi gerekenler şöyledir:
- Düzenli doktor kontrolü sağlanmalıdır.
- Şeker ölçümü sık sık yapılmalı ve doktorla paylaşılmak üzere not alınmalıdır.
- Çocuk süreç hakkında detaylı olarak bilgilendirilmelidir.
- Çocukta kusma ve bulantı gibi belirtiler yaşandığında zaman kaybetmeden acile gidilmelidir.
Çocuklarda Tip 2 Diyabet ve Obezite İlişkisi
“Çocuklarda şeker hastalığı nedir?” sorusu kadar bu hastalığın obezite ile olan ilişkisi de merak edilir. Türkiye’de çocuklarda obezite son 10 yılda iki kat artmıştır. Bu durumun yaşanmasındaki en önemli nedenlerden biri de işlenmiş gıdaların ve fast food yemek kültürünün yaygınlaşmış olmasıdır. Yapılan araştırmalar da çocuklarda görülen tip 2 diyabetin en önemli risk faktörünü obezite olarak göstermektedir. Bu nedenle sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam çocuklarda hem obezite hem de tip 2 şeker hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Çocuklarda obezitenin etkileri hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz “Çocuklarda Obezite: Diyabet ve Tansiyona Neden Olabilir” adlı yazımızı okuyabilirsiniz.
Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri tarafından uygulanan şeker hastalığı tedavisi ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.
