Bulaşıcılığı Yüksek Covid Varyantı: XBB.1.5 (Kraken) Nedir?

12 / OCA
2023

 

SARS-CoV-2'nin yeni bir varyantı olan XBB.1.5, COVID-19 enfeksiyonlarında ve yeniden enfeksiyonlarda potansiyel artışlar konusunda büyük endiÅŸelere neden oluyor. Omicron XBB.1.5 varyantı, aralık ayı baÅŸlarında Amerika BirleÅŸik Devletleri'nde ilk ortaya çıkışından bu yana hızla baskın hale geldi ve dünya çapında yayıldı. GörünüÅŸte üstün olan iletilebilirliÄŸi nedeniyle Omicron XBB.1.5 varyantı "Kraken varyantı" olarak adlandırılıyor. Omicron XBB.1.5 suÅŸu hakkındaki veriler az olmasına raÄŸmen Omicron BA.2.75 ve BA.2.10.1'in bir melezi olduÄŸu bilinmekte. Peki endiÅŸe kaynağı olan en yeni SARS-CoV-2 varyantı hakkında baÅŸka ne biliyoruz? Omicron XBB alt deÄŸiÅŸkeni, mutasyonel profili, bulaşıcılığı, patojenitesi ve pandeminin geleceÄŸine yönelik etkileri hakkında daha fazla bilgi edinmek ve “XBB.1.5 nedir? XBB.1.5'in belirtileri nelerdir? XBB.1.5 Türkiye'de görüldü mü?” sorularına yanıt bulmak için okumaya devam edin.

XBB.1.5 Nedir?

“Kraken varyantı olarak da adlandırılan XBB.1.5 ne demek? Kraken varyantı nedir?” sorusu ÅŸu ÅŸekilde yanıtlanabilir:

Kraken varyantı; daha önceki alfa, beta, gama ve delta Covid-19 varyantlarını izleyen omicron varyantının alt dallarından biri. Semptomları ile önceki omicron alt türleriyle benzer olduÄŸu düÅŸünülmekte ve çoÄŸu insanda soÄŸuk algınlığı benzeri semptomlar göstermekte.

XBB.1.5 Belirtileri Nelerdir?

“XBB.1.5 omicron varyantı nedir? Ne gibi belirtiler gösterir?” sorusu da yeni varyant hakkında sıklıkla dile getirilmekte. Uzmanlar bu yeni varyantın klinik bulgularda diÄŸer varyantlarla bir fark oluÅŸturmadığını ancak bulaşıcılığının arttığının gözlemlendiÄŸini belirtmekte. Yapılan açıklamaya göre Covid 19’da gözlemlenmesi beklenen yüksek ateÅŸ, baÅŸ aÄŸrısı, kas ve eklem aÄŸrısı, öksürük belirtileri kraken varyantında da devam etmekte.

Genel olarak 5 ile 7 gün süren tipik belirtiler ise ÅŸöyle:

• AteÅŸ veya titreme,
• BaÅŸ aÄŸrısı,
• BoÄŸaz aÄŸrısı,
• Ä°shal
• Kas veya vücut aÄŸrıları,
• Mide bulantısı veya kusma,
• Nefes darlığı veya nefes almada zorluk,
• Öksürük,
• Tat veya koku kaybı,
• Tıkanıklık veya burun akıntısı,
• Yorgunluk.

Omicron XBB.1.5 Varyantı Ne Kadar Yaygın?

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin (CDC) genomik gözetim sistemine göre XBB.1.5 vaka sayısı, 2022 Aralık ayının başında vakaların sadece %4'ünü oluÅŸtururken ABD'deki kovid 19 vakalarının yüzde 40'ından fazlasını sunuyor. Ortaya çıkışından bu yana XBB.1.5 Türkiye, Ä°ngiltere, Çin, Hindistan, Pakistan, Endonezya, Avustralya, Kanada, Danimarka, Almanya, Avusturya, Fransa, Ä°srail dahil olmak üzere 30'dan fazla ülkeye yayıldı.

Omicron XBB.1.5 Varyantı Daha Şiddetli Hastalığa Neden Olur mu?

Dünya SaÄŸlık Örgütü'ne (WHO) göre Omicron XBB.1.5 varyantının neden olduÄŸu hastalığın ciddiyetine iliÅŸkin veriler ÅŸu anda yetersiz. Åžimdiye kadar uzmanlar XBB.1.5 belirtisi ÅŸiddetinin arttığına veya klinik tablonun deÄŸiÅŸtiÄŸine dair hiçbir belirti gözlemlemedi. Bu nedenle Omicron XBB.1.5 varyantının neden olduÄŸu enfeksiyonların semptom ve patojenitesinin, Omicron varyantının diÄŸer suÅŸlarının neden olduÄŸu semptomlarla karşılaÅŸtırılabilir olması beklenmekte.

XBB.1.5 Nasıl Önlenir?

XBB.1.5 belirtileri ve hastalığın seyrini önlemede aşı olmak en iyi yollardan biri olmaya devam ediyor. Bunun yanında maske takmak, ortak kullanım alanlarını dezenfekte etmek, kalabalık ortamlardan kaçınmak dikkate alınması gereken diÄŸer önlemler arasında. Uygun ÅŸekilde filtrelenmiÅŸ maskeler, virüsten sorumlu havadaki partiküllerin solunmasını durdurduÄŸundan COVID-19'un yayılmasını engellemenin ve XBB.1.5 tedavisi için etkili bir yolu olmaya devam ediyor. SaÄŸlık yetkilileri bireylerin N95 ve KN95 maskeleri gibi %95 filtreleme etkinliÄŸine sahip maskeleri tercih etmelerini öneriyor. Kendinizi hastalanmaktan korumanın bir baÅŸka yolu da el temizliÄŸine özen göstermek. Bu nedenle dışarıda olacağınız anlar için yanınızda mutlaka %60 ve üzeri alkol içeren el dezenfektanı taşımaya özen göstermelisiniz.

XBB.1.5 Bulaşıcılık Süresi Nasıl?

XBB.1.5 kuluçka süresi diÄŸer omicron varyantlarıyla benzerlik gösteriyor. XBB varyantı belirtileriniz baÅŸlamadan 1-2 gün önce bulaşıcısınız. Kraken varyantı belirtileri baÅŸladıktan birkaç gün sonra—bazı kiÅŸilerde, koronavirüs belirtileri baÅŸlamasından sonra bir haftaya kadar tespit edilebilir.- canlı virüsü taşımaya devam edebilirsiniz. Maruz kaldıktan sonra semptomların ortaya çıkması ise 5 günü alabilir.