Aşırı Terleme (Hiperhidrozi) Nedir? Nedenleri ve Tedavileri Nelerdir?

11 / TEM
2023

Her birimiz özellikle stresli veya sıcak hava koşullarında terlemeyle karşılaşmışızdır. Ancak bazılarımız için bu durum normalden çok daha fazla ve rahatsız edici olabilir. Terlemek vücudun doğal bir soğutma mekanizmasıdır ve genellikle fiziksel aktivite ya da stres sonucu ortaya çıkar. Fakat aşırı terleme herhangi bir sebep olmadan bile yaşanabilir ve günlük yaşam kalitenizi düşürebilir. Tıbbi adıyla hiperhidrozi olan bu durum genellikle stres, heyecan veya egzersiz sonucu meydana gelir ancak bazen altta yatan bir sağlık sorunu da olabilir. İşte aşırı terleme ile ilgili bilmeniz gerekenler:

Hiperhidrozi Nedir?

Peki hiperhidroz nedir? Hiperhidroz, vücudun aşırı terlemesi durumunu ifade eder. Normalden daha fazla terleyen kişi genellikle sosyal etkinliklerde ya da stresli durumlarda rahatsızlık hisseder. Hiperhidroz iki türde olabilir: Primer ve sekonder. Primer hiperhidroz genellikle el, ayak, koltuk altları gibi belirli bölgeleri etkiler ve genetik faktörler nedeniyle meydana gelebilir. Sekonder hiperhidroz ise genellikle başka bir sağlık durumunun sonucu olarak ortaya çıkar ve vücudun tamamını etkileyebilir. Her iki tür de yaşam kalitesini düşürebilir ve tedavi edilmesi gerekebilir.

Aşırı Terleme Neden Olur?

Aşırı terleme nedenleri terlemenin türüne göre farklılık gösterir. Daha sık primer görülen yani bölgesel terleme adı verilen hiperhidrozi herhangi bir nedene veya hastalığa bağlı olmadan sağlıklı bireylerde ortaya çıkabilir. Primer hiperhidrozinin nedeni tam olarak bilinmese de sinir sisteminin uygunsuz çalışması hastalığın temel sorunu olarak kabul edilebilir. Buna ek olarak aşırı endişe, stres ve gerginlik durumlarında, baharatlı ve acı yiyeceklerin fazla tüketiminde aşırı terleme sorunu tetiklenebilir. Sekonder yani hastalıklara veya hormonlara bağlı olan hiperhidrozi ise bazı hastalıklara bağlı olarak yaşanabilir. İşte “Aşırı terleme hangi hastalığın belirtisidir?” sorusunun yanıtı:

• Akciğer hastalıkları,
• Böbreküstü bezi hastalıkları,
• Diyabet,
• Hormonal sorunlar,
• Kalp yetmezliği,
• Menopoz,
• Obezite,
• Parkinson,
• Psikolojik hastalıklar,
• Tiroid hastalıkları.

Gece Aşırı Terleme Neden Olur?

Gece aşırı terleme birçok faktöre bağlı olarak yaşanabilir. Aşırı stres ya da anksiyete durumları vücudun ısısını artırabilir ve bu da aşırı terlemeye yol açabilir. Ayrıca bazı sağlık sorunları da gece terlemesine neden olabilir. Bunlar arasında tiroid problemleri, diyabet, uyku apnesi, kronik enfeksiyonlar ve bazı kanser türleri sayılabilir. Menopoz dönemindeki kadınlar da hormon değişiklikleri nedeniyle gece terlemesi yaşayabilir. Ayrıca bazı ilaçların yan etkileri olarak da gece terlemeleri görülebilir. Bu ilaçlar genellikle antidepresanlar, diyabet ilaçları ve hormon tedavisi için kullanılan ilaçlardır. Alkol ve kafein tüketimi de vücut ısısını yükselterek gece terlemesine yol açabilir. Yüksek sıcaklıklarda yatmak veya çok kalın pijamalar giymek de benzer bir etkiye sahip olabilir. Eğer düzenli olarak aşırı derecede gece terlemesi yaşıyorsanız bunun altında yatan sebebin ne olduğunu bulmak için mutlaka bir uzmana görünmelisiniz.

Aşırı Terlemeye Bağlı Komplikasyonlar Nelerdir?

Aşırı terlemeye bağlı olarak en sık yaşanan sorun sosyolojik ve psikolojik olarak kişiyi etkilemesidir. Sosyal ortamlara girerken aşırı terleme yaşayan kişiler özgüven kaybı ve rahatsızlık hissederek içe kapanma yaşayabilir. Psikolojik etkisinin yanında aşırı terleyen bölgelerde sürekli terlemeye bağlı olarak mantar ve bakteri enfeksiyonları, deri döküntüleri, egzama gibi cilt sorunları yaşanabilir.

Aşırı Terlemeden Vücudun Hangi Bölgelerinde Yaşanır?

Aşırı terleme vücudun her bölgesinde etkili şekilde görülebilir. Ancak bazı bölgelerde terleme daha fazla olabilir. Bu bölgeler aşağıdaki gibidir:

• Koltuk altı,
• Alın ve yanak,
• Ayak tabanları,
• Avuç içi,
• Sırt,
• Boyun,
• Genital bölge.

Aşırı Terleme İçin Hangi Doktora Gidilir?

Peki aşırı terleme için hangi doktora gidilir? Terleme yaşayan kişiler ilk aşamada dermatolojiye başvurabilir. Ancak aşırı terleme ve gece terlemesi yaşayan kişilerin göğüs cerrahisine başvurması ve tedaviye başlanıp gerekirse cerrahi tedaviye başvurulması gerekir.

Aşırı terlemenin günlük yaşantıyı daha fazla etkilememesi ve kişiyi rahatsız etmemesi için belirtiler sık yaşanmaya başlandığın da uzmana başvurulması önemlidir. Bunun dışında çocuklarda aşırı terleme görülürse çocuk hastalıklarına başvurulması gerekir.

Aşırı Terlemenin Tanısı Nasıl Konur?

Aşırı terleme yaşayan hastalar günlük yaşantıyı etkilemesi durumunda bir uzmana başvurulmalıdır. İlk olarak doktor fiziki muayene yaparak belirtileri ve aile öyküsünü dinler. Aşırı terlemenin altında herhangi bir hastalık veya hormonal bozukluğun olup olmadığı öğrenmek için gerekli kan tahlilleri istenir.

Primer yani bölgesel olan hiperhidrozide herhangi bir sağlık sorunu görülmez. Bu durumda buna yönelik tedavi uygulanmaya başlanırken sekonder hiperhidrozi de altında yatan nedene bağlı tedaviler ek olarak uygulanır.

Aşırı Terleme Tedavisi Nasıl Yapılır?

Aşırı terleme tedavisi için farklı yöntemler uygulanır. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:

• İlaç Tedavisi: Aşırı terleme hastalarına bazı sistemik veya oral reçeteli ilaçlar uzmanlar tarafından reçete edilebilir. Bu yöntemle terleme geçici olarak engellese de uzun süreli kullanımında yan etkiler oluşturabileceği için doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
• Ter önleyici sprey ve kremler: Terleme önleyici sprey ve kremler hafif düzeyli terlemelerde daha fazla etki gösterir. Ancak bu tür spreylerin içinde bulunan maddelerden dolayı cildi tahriş etme gibi alerjik reaksiyonlar oluşturabilir. Kalıcı ve kesin çözüm olmaması nedeniyle çok sık tercih edilmeyebilir.
• İyontoforez tedavisi: Özellikle ellerde kullanılan bu yöntemde cilde düşük voltajlı akımlar vererek aşırı terleme önlenebilir. Bu yöntem hamilelere, epilepsi hastalarına ve kalp pili olanlara uygulanmaz. İlkem sonrası hastalarda ciltte yanma, kızarıklık ve ağrı gibi yan etkiler yaşanabilir.
• Botoks Tedavisi: Günümüzde en yaygın olarak kullanılan hiperhidrozi tedavisidir. Özellikle koltuk altı, ele ve ayak terlemelerinde tercih edilir. Yoğun terlemenin görüldüğü bölgelere deri altına botoks enjekte edilmesidir. Enjeksiyon işlemi derinin 2-3 mm altına yapılır. Böylelikle bölgede bulunan sinir uçlarının çalışması durdurulmuş olur. Botoks işlemi sonrası hastanın şikayetleri tamamen son bulur veya 7-8 ay sonra işlemin tekrarlanması gerekebilir. Tedavinin herhangi bir yan etkisi olmaması ve işlemden hemen sonra günlük hayata dönülebildiği için sıklıkla tercih edilmeye başlanabilir.

Hiperhidrozis Ameliyatı

Hiperhidroz ilaç tedavisi ya da diğer yöntemlerle sonuç alınamayan durumlarda hiperhidroz ameliyatı tercih edilir. Aşırı terleme cerrahi operasyonuna ETS el terleme cerrahisi ismi verilir. Terleme ameliyatı sıklıkla koltuk altı ve ellerde yaşanan aşırı terleme sorunun tedavisi için kullanılır.

Endoskopik yöntemle yapılan hiperhidrozi ameliyatı genel anestezi altında uygulanır. Endoskop adı verilen ucunda küçük kamera bulunan cihaz ile açılan ufak kesilerden işlem gerçekleştirilir. Cerrah bölgedeki terleme ile ilgili olan sinirleri bularak işlevsiz hale getirir. Açılan kesiler ameliyatın sonunda küçük dikişlerle kapatılır. Bu operasyon tek bölge için ortalama 1-3 saat arası sürer. Ameliyat sonrası başarı oranı oldukça yüksek bir operasyondur.