Crohn Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Crohn hastalığı sindirim sisteminin herhangi bir bölgesinde iltihaplanmaya neden olan kronik bir bağırsak hastalığıdır. Bu rahatsızlık sindirim sistemindeki herhangi bir noktada görülebilen ve zamanla daha da kötüleşebilen inflamatuar bir durumdur. Crohn hastalığı genellikle bağırsakların iç tabakasını etkiler ancak aynı zamanda vücudun diğer bölgelerinde de iltihaplanma olabilir. Hastalığın belirtileri ise kişiden kişiye değişmekle birlikte karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, iştahsızlık gibi sorunlar sıkça karşılaşılan belirtilerdir. İşte bilinmesi gerekenler:
Crohn Hastalığı Nedir?
Sindirim sisteminin herhangi bir bölgesini etkileyebilen Crohn hastalığı özellikle ince bağırsağın ve bu organın kalın bağırsakla birleştiği alanların çevresinde oluşan iltihaplanma durumudur. Bu rahatsızlık genellikle 35 ile 40 yaş arasındaki bireylerde görülürken kadınlarda erkeklere göre daha yaygın olarak ortaya çıkar. Ancak çocukluk ve ergenlik dönemlerinde de bu hastalığa rastlanabilir. Söz konusu hastalık sindirim sistemine müdahale ederek kalınlaşmalara, ülser olarak adlandırılan yaraların oluşmasına ve iltihaplanmalara neden olabilir.
Crohn Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Crohn hastalığı ince veya kalın bağırsağınızda tutulum yapabilen bir durumdur. Bazı kişilerde bu rahatsızlık sadece kolon adı verilen kalın bağırsağın belirli bir kısmını etkiler. Crohn hastalığı belirtileri hafiften ağır derecelere kadar farklılık gösterebilir ve genellikle zamanla gelişir ancak bazen hiçbir uyarı olmadan birdenbire ortaya çıkabilir. Hastalığın aktif olduğu dönemlerde meydana gelen belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Ağız içinde yaralar,
- Anüs veya civarında ağrı veya akıntı,
- Dışkıda kan bulunması,
- İshal,
- İştah kaybı ve kilo düşüşü,
- Karın ağrısı ve kasılma,
- Yorgunluk,
- Yüksek ateş.
Ayrıca ciddi Crohn hastalığına sahip olan kişilerde aşağıdaki semptomlar da görülebilir:
- Böbrek taşı oluşumu,
- Çocuklarda büyüme ya da cinsel gelişme gecikmeleri,
- Demir eksikliği anemisi,
- Deri, göz ve eklem iltihapları,
- Karaciğer veya safra yollarının iltihaplanması.
Crohn Hastalığı Neden Olur?
“Crohn hastalığı nedir? Neden olur?” sorusu da merak edilen konular arasındadır. Crohn hastalığının tam olarak neden olduğu henüz bilinmemektedir. Önceden diyetin ve stresin bu rahatsızlığa yol açabileceği düşünülse de uzmanlar şimdi bu faktörlerin Crohn hastalığının şiddetini artırabileceğini ancak başlatıcı sebep olmadığını belirtir. Bir dizi faktörün kalıtsal sorunlar ve zayıf bir bağışıklık sistemi gibi hastalığın oluşumuna katkıda bulunduğu düşünülür. Bu nedenler aşağıdaki gibidir:
- Bağışıklık Sistemi: Bir virüs ya da bakteri Crohn hastalığını tetikleyebilir fakat bu tür bir tetikleyici bilim insanları tarafından henüz belirlenememiştir. Vücudunuzda istila eden mikroorganizma ile mücadele etmeye çalışırken anormal bir bağışıklık yanıtı, sindirim sistemindeki hücrelere de saldırabilir.
- Kalıtım: Crohn hastalığı genellikle aynı rahatsızlığı olan aile üyeleri bulunan bireylerde daha sık görülür dolayısıyla genetik faktörler hastalığın oluşumunda önemli bir rol oynayabilir.
Crohn Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?
Crohn hastalığı tedavisi için doğru tanı önemlidir. Crohn hastalığını tespit etmek için kullanılacak tek bir test mevcut değildir. Doktorunuz Crohn hastalığının teşhisini doğrulamak adına çeşitli testlerden oluşan bir kombinasyon uygulayabilir:
- Kan Testleri: Doktorunuz yeterli miktarda kırmızı kan hücresinin bulunmadığı durumlarda dokulara yeterince oksijen taşınamama riskine karşı ya da enfeksiyon belirtisi varlığında kan testleri yapabilir.
- Dışkı Testleri: Doktorunuz gizli kan veya parazit gibi organizmaların varlığını kontrol etmek için sizden dışkı örneği alabilir.
- Kolonoskopi: Bu işlem ucunda bir kamera bulunan ince, esnek ve ışıklı bir boru aracılığıyla doktorunuza tüm kalın bağırsağınızı ve ince bağırsağınızın son bölümünü gözlemleme imkânı sağlar. Prosedür sırasında doktorunuz tanısına yardımcı olmak amacıyla laboratuvar analizi için küçük doku örnekleri (biyopsi) alabilir. Eğer mevcutsa iltihaplanmış hücre topluluklarına verilen granülom ismi Crohn hastalığı teşhisi koymada yardımcı olur.
- Bilgisayarlı tomografi (BT): Bir tür X-ışını tekniğidir ve standart röntgenlere kıyasla daha fazla detay sunabilir. Bu test hem bağırsağın tamamını hem de bağırsak dışındaki dokuları inceler.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Organlar ve dokular hakkında ayrıntılı görüntüler elde etmek için manyetik alan ve radyo dalgalarından yararlanır. Pelvik MRI veya ince bağırsak çevresindeki fistülün (MR enterografi) değerlendirilmesi konusunda özellikle etkilidir.
Crohn Hastalığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Crohn hastalığı için şu an bir tedavi bulunmamakla beraber her hasta için uygun olan belirli bir tedavi şekli mevcut değildir. Genel olarak uygulanan tedavilerin ana hedefi hastanın semptomlarını ve belirtilerini tetikleyen iltihabı yatıştırmaktır. Ayrıca komplikasyonları minimuma indirerek uzun vadede hastanın durumunu iyileştirmek de hedeflenir. İdeal senaryoda bu yaklaşım sadece semptomların hafiflemesine değil aynı zamanda uzun dönemde hastalığın seyrinin yavaşlamasına da katkı sağlayabilir.
Crohn Hastalığı İlerlerse Ne Olur?
Crohn hastalığı gizli seyretmeyen bir rahatsızlık olduğu ve belirtilerinin hızlı şekilde teşhis edilebildiği için erken müdahale imkânı sunar. Fakat tedavi olmayan Crohn hastalarının hayati tehlike ile karşılaşma riskleri vardır. Crohn hastalığına doğru şekilde müdahale edilmezse, belirtilerin yoğunluğu nedeniyle hasta yaşam kalitesinde önemli ölçüde azalma yaşayabilir. Bu hastalık sindirim sisteminin çoğuna yayıldığında ölümle sonuçlanabilir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Kalıcı bağırsak alışkanlıklarınızda değişiklikler fark ettiyseniz veya Crohn hastalığının aşağıdaki belirti ve semptomlarından birine sahipseniz doktorunuza başvurmanız gerekir:
- Açıklanamayan kilo kaybı,
- Bir ya da iki günden uzun süren açıklanamayan yüksek ateş durumu,
- Dışkıda kan görülmesi,
- Karın bölgesinde ağrı,
- Mide bulantısı ve kusma hissi,
- Reçeteli olmayan (OTC) ilaçlara yanıt vermeyen sürekli ishal durumu.
Crohn Hastalığı Kanser midir?
“Crohn hastalığı kanser midir?” diye merak ediyorsanız hastalığın bir kanser türü olmadığını bilmelisiniz.
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/crohns-disease/symptoms-causes/syc-20353304
Crohn hastalığı risk faktörleri arasında yaş, etnik köken, aile öyküsü, sigara kullanımı, steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçların kullanılması gibi nedenler bulunur.
Crohn hastalığı tedavi edilmediğinde anal fissür, bağırsak tıkanıklığı, fistül, kolon kanseri, ülser, yetersiz beslenme gibi komplikasyonlardan bir veya daha fazlasına yol açabilir.
Crohn hastalığı bağırsak sisteminde kronik bir inflamasyon durumuna neden olan ciddi bir sağlık sorunudur. Ancak Crohn hastalığı ölüm riski olduğunu söylemek yanıltıcı olacaktır. Çoğu zaman Crohn hastalığı ile yaşayan bireylerin yaşam süreleri diğer insanlarla benzerdir. Ancak tedavi edilmezse veya yönetilmezse komplikasyonlar gelişebilir ve bu da genel sağlık üzerindeki etkisi nedeniyle yaşam kalitesini ve potansiyel olarak yaşam süresini azaltabilir.
Crohn hastalığı genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık etkileşimleri sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bazı bilimsel araştırmalar Crohn hastalığının genetik bir bileşeninin olabileceğini göstermiştir. Örneğin birinci derece akrabalarında Crohn hastalığı olan kişilerin bu durumu geliştirme riski daha yüksektir. Ancak genetik faktörler tek başına hastalığın nedeni değildir. Çevresel faktörler de önemli bir rol oynayabilir. Bu nedenle, Crohn hastalığı genellikle hem genetik hem de çevresel faktörlere bağlı olarak gelişen multifaktöriyel bir hastalık olarak kabul edilir.
Crohn hastalığı kronik bir durum olup hayat boyu sürebilir. Ancak bu hastalığın genel yaşam süresi üzerinde doğrudan bir etkisi yoktur. Modern tedavi yöntemleri ve ilerlemiş tıbbi bakım sayesinde Crohn hastalarının çoğu normal veya yaklaşık normal bir yaşam süresine sahip olabilir. Hastalığın seyrini etkileyebilecek faktörler arasında hastanın genel sağlık durumu yaşam tarzı seçimleri ve Crohn hastalığının kendine özgü komplikasyonları bulunur.
Yorum Ekle
