Tiroid bezinin ürettiÄŸi hormonlar olan serbest T3 (triiodotironin) ve serbest T4 (tiroksin) vücuttaki dengeyi saÄŸlamada önemli bir rol oynar. Bu iki hormon metabolizma hızımızı, enerji seviyelerimizi ve vücut fonksiyonlarımızı düzenlemeye yardımcı olur. Ancak bazen T3 ve T4 seviyeleri normalden sapabilir. Yüksek veya düÅŸük seviyeler çeÅŸitli semptomlara neden olabilir ve saÄŸlığımız üzerinde etkileri olabilir. “T3 ve serbest T4 nedir? Yüksek ve düÅŸük olması neyi ifade eder?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
Tiroid endokrin sistemine dahil olan ve boynun ön kısmına cilt altında konumlanmış bir bezdir. Ä°ki ana tiroid hormonu triyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) bu bez tarafından üretilir. Bu hormonların iÅŸleyiÅŸini ve vücuttaki etkinliÄŸini belirlemek amacıyla serbest T3 ve serbest T4 testlerinden yararlanılır.
Triyodotironin ya da diÄŸer adıyla T3 tiroid bezinin kan dolaşımına salgıladığı iki temel hormondan biridir. DiÄŸer ana hormon ise tiroksin veya T4'tür. Kandaki T3 hormonu büyük oranda vücudun aktif olmayan tiroid hormonu olan T4'ün büyük bir kısmını aktif tiroid hormonu olan T3'e çevirmesinden elde edilir. Bu çevrim süreci karaciÄŸer ve böbrekler tarafından gerçekleÅŸtirilir. T3 ve T4 hormonlarının vücuda etkisi metabolizma hızında, kalp ve sindirim fonksiyonlarında, kas kontrolünde, beyin geliÅŸiminde, kemik saÄŸlığında gözlemlenir.
Peki serbest T3 nedir? Serbest T3 tiroid bezinin ürettiÄŸi bir hormondur. Tiroksin (T4) formunda salgılandıktan sonra vücutta dönüÅŸüm geçirerek triiyodotironin (T3) formuna dönüÅŸür. Bu hormonlar vücudun enerji kullanımını ve organların normal ÅŸekilde çalışmasını düzenler. Serbest terimi kan dolaşımındaki T3'ün proteinlere baÄŸlanmamış halini ifade eder. Serbest T3 testi genellikle tiroid hastalığı olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.
T3 ya da diÄŸer adıyla triiyodotironin tiroid bezinin kan dolaşımına salgıladığı iki ana hormondan biridir. Serbest T3 testi genellikle aşırı derecede tiroid üretiminin olduÄŸu hipertiroidi durumunun teÅŸhisine yardımcı olmak amacıyla uygulanır. Ayrıca tiroid hastası olan ve ilaç kullanan kiÅŸilere de düzenli olarak serbest T3 testi yapılabilir.
“Serbest t3 kaç olmalı?” sorusunun yanıtı da aÅŸağıdaki gibidir:
Normal T3 seviyeleri:
Serbest T3 seviyeleri:
Serbest T3 testi vücuttaki tiroid hormonunun yapısını ve iÅŸleyiÅŸini inceler ve özellikle hipertiroid teÅŸhisi konulurken kullanılır. Bu testin yetiÅŸkinler için referans aralığı genelde 2,3-4,1 pg/mL'dir. Referans aralığının dışında kalan deÄŸerler tiroid hormonunda düzensizlik veya anormal tiroid aktivitesi olduÄŸuna iÅŸaret edebilir.
Serbest T3 yüksekliÄŸi genellikle tiroid bezinin aşırı çalışmasından kaynaklanır ve hipertiroidi VE tirotoksikoz (kan dolaşımında fazla miktarda hormon bulunması) belirtisi olabilir. Graves hastalığı, tiroid nodülleri, tiroidit (tiroid bezi iltihabı), guatr ve nadiren de olsa tiroid kanseri gibi rahatsızlıklar serbest T3 seviyelerinin yükselmesine yol açabilir. Ayrıca yüksek seviyede tiroid proteinleri de bu durumu gösterebilir. Bu hastalıkların bir sonucu olarak serbest T3 seviyesinde artış görülür. Serbest T3 yüksekliÄŸi vücutta çeÅŸitli semptomlara neden olabilir. EÄŸer serbest T3 seviyeniz yüksek ise aÅŸağıdaki belirtileri yaÅŸayabilirsiniz:
Bu belirtilerden herhangi birini yaÅŸarsanız doktorunuza baÅŸvurmanız tavsiye edilir. Bir doktor hipertiroid tanısı koyduÄŸunda yapılacak olan serbest T3 testleri tiroidin ne kadar aşırı aktif olduÄŸunu belirler. Serbest T3 seviyesi arttıkça hipertiroid durumu da o ölçüde ÅŸiddetlenir.
Serbest T3 düÅŸüklüÄŸü vücudun yetersiz miktarda tiroid hormonu ürettiÄŸi ve bu nedenle hipotiroidizm (az çalışan tiroid) durumunun var olduÄŸunu ifade eder. Bu durumda, az çalışan bir tiroid bezine iÅŸaret etmek için serbest t3 testinin yanında serbest T4 ve TSH testleri de uygulanabilir. Serbest T3 düÅŸüklüÄŸü açlık hali, steroid kullanımı ve aritmi ilaçlarıyla beraber HaÅŸimato gibi hastalıklar nedeniyle de meydana gelebilir. EÄŸer serbest T3 deÄŸeriniz düÅŸükse ÅŸu belirtiler görülebilir:
“Serbest t4 ne demek?” sorusu da aÅŸağıdaki gibi yanıtlanabilir: T4 testi kanda serbest halde dolaÅŸan ve vücut dokularını etkileyen tiroksin seviyesini ölçer. Bu test tiroidin fonksiyonunu deÄŸerlendirmek ve potansiyel saÄŸlık problemlerini belirlemek için kullanılır. T4, T3 ile birlikte tiroid tarafından salgılanan ana hormonlardandır. Kan dolaşımında iki farklı formda bulunan T4 hormonu biri proteinlere baÄŸlı olan diÄŸeri ise dokulara ulaÅŸabilen formdur. Kan testi sonucunda elde edilen serbest T4 deÄŸerleri belirlenen referans aralığının dışına çıktığında çeÅŸitli tiroid hastalıklarının varlığına iÅŸaret edebilir.
Serbest T4 testi tiroid hormonunun çalışma düzeyini belirlemek ve tiroid hastalıkları ile diÄŸer rahatsızlıkların tanısını koymak amacıyla uygulanan bir testtir. Yüksek serbest T4 seviyeleri aşırı aktif bir tiroidi (hipertiroidizm), düÅŸük seviyeler ise yetersiz çalışan bir tiroid bezini (hipotiroidizm) gösterir.
Peki serbest t4 kaç olmalı? SaÄŸlıklı bireyler için kan örneÄŸinde bulunan serbest T4 hormonunun seviyesi 0.9-1.7 ng/dl aralığında olmalıdır. DüÅŸük ya da normalin altında kalan tiroid hormon deÄŸerleri, bu hormonun farklı bir biçimde iÅŸlediÄŸinin göstergesi olabilir.
Serbest T4 test sonuçlarının düÅŸük çıkması genellikle tiroid bezinin otoimmün hastalıklar veya iyot eksikliÄŸi gibi sebeplerden ötürü gerektiÄŸi kadar hormon üretmediÄŸini ve hipotiroid durumunun var olduÄŸunu ifade eder. Bazen haÅŸimoto hastalığı adı verilen otoimmün bir bozukluk nedeniyle de serbest T4 düÅŸüklüÄŸü görülebilir.
Serbest T4 düÅŸüklüÄŸü belirtileri aÅŸağıdaki gibidir:
1.7 ng/dl olan normal sınırların üzerindeki serbest t4 deÄŸerleri tiroid bezinin aşırı aktif olduÄŸunu (Hipertiroidizm), tiroidit ya da toksik tiroid problemleri olduÄŸunu gösterir. Ek olarak yüksek serbest T4 deÄŸerleri tirotoksikoz hastalığına da iÅŸaret edebilir. Serbest T4 yüksekliÄŸi bazı belirtilerle kendini gösteren bir çeÅŸidi zehirli guatr olarak bilinir ve tiroid bezinin hızlı çalışması bu duruma yol açabilir.
Yüksek serbest T4 seviyesi kiÅŸide belirgin bazı belirtilere yol açabilir ve bu durum günlük yaÅŸam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Serbest t3 yüksekliÄŸi belirtileri
KAYNAK: https://www.healthcentral.com/condition/thyroid/thyroid-what-are-t3-t4-tsh
Tiroid hastalarında serbest T3 seviyelerinin yüksek olması kilo durumları üzerinde belirgin etkiler yapabilir. Yüksek serbest T3 düzeyleri genellikle hipertiroidizmi gösterir. Bu hastaların yoÄŸun bir iÅŸtahla çok fazla yemek yedikleri görülürken bazılarının hala kilo kaybettiÄŸi gözlenmiÅŸtir.
SaÄŸlıklı bir serbest T4 deÄŸeri 0.9-1.7 ng/dl referans aralığı olarak kabul edilir. Bu deÄŸerin altında veya üstünde olması tiroid ile ilgili saÄŸlık sorunlarını belirtir.
Tiroid uyarıcı hormon (TSH) T4'ün üretimini teÅŸvik eder ve artan T4 seviyesi TSH'nin salınımını engeller. Bu nedenle TSH ve T4 seviyeleri birbirini doÄŸrudan etkiler.
Tiroid bezinin aşırı miktarda tiroid hormonu üretmesi metabolizmayı hızlandırır. Bu durum hızlı kilo kaybı, el titremesi ve hızlı ya da düzensiz kalp atışı gibi semptomlara yol açar.