İnsülin Direnci Testi Homa-Ir Nedir?

 

Ä°nsülin direnci günümüzde giderek yaygınlaÅŸan ve metabolik saÄŸlık sorunlarına yol açabilen bir durumdur. Bu nedenle erken teÅŸhis ve tedavi oldukça önemlidir. Ä°nsülin direnci testi olan Homa-Ir ise teÅŸhis sürecinde önemlidir. HOMA-IR vücuttaki insülin direncini ölçmek için kullanılır. “HOMA-IR ne demek? Nasıl uygulanır?” gibi soruların yanıtlarını ve test hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Ä°nsülin Direnci Nasıl TeÅŸhis Edilir?

Yemekten sonraki kan ÅŸekeri deÄŸerleri hafifçe artar ve insülin deÄŸerleri ciddi ÅŸekilde yükselir. Açlık ÅŸekeri deÄŸeri genellikle uzun süre boyunca normal aralıkta kalır. Bozuk glikoz kullanımı, ÅŸeker yükleme testi ve HOMA ile hesaplanan laboratuvar deÄŸeri, tahmini insülin direncinin bir ölçütü olarak kullanılabilir.

Ä°nsülin Direncinin Erken Tespiti Nasıldır?

Ä°nsülin direncinin erken tespitinde aÅŸağıdaki testler belirleyicidir:

• Açlık kan ÅŸekeri (70-110 mg/dl) (35+ saÄŸlık kontrolü kapsamında)
• Diyabetin erken tespiti amacıyla, kan ÅŸekeri seviyesinin ondalık olarak belirlendiÄŸi hassas standart test
• Glikoz (ÅŸeker) için idrar testi (35+ saÄŸlık kontrolünün bir parçası)
• Ä°nsülin direncini tespit etmek için Homa-index laboratuvar testi
• Kan ÅŸekeri Profili (yemeklerden önce ve sonra kan ÅŸekeri deÄŸerleri, ana yemekten 1-2 saat sonrasına kadar sadece bir deÄŸer)
• Karbonhidrat / ÅŸeker bazlı bir diyetin ardından kan ÅŸekeri deÄŸerlerinde belirgin bir artış yaÅŸanmamalıdır (ideal deÄŸer yaklaşık 70-140mg / dl)
• Åžeker yükleme testi (oral glukoz tolerans testi)

 

Tip 2 diyabetli kiÅŸilerin aile bireyleri, insülin direncinin geliÅŸme riskini taşıyan faktörler olarak görülebilir. Glukoz tolerans testi vücudun belirli bir süre zarfında tüketilen ÅŸekeri ne kadar etkin parçalayabildiÄŸini ölçmek için kullanılır. Bu iÅŸlemde ilk olarak aç karnına kan örneÄŸi alınır ve glikoz seviyesi belirlenir. Ardından glikoz içeren bir sıvı tüketilir ve yaklaşık iki saat sonra yeni bir kan örneÄŸi alınır. EÄŸer glikoz seviyeleri normal deÄŸerden çok daha yüksekse bu durum bozulmuÅŸ glukoz toleransını gösterir ve kan ÅŸekerinin yeterince parçalanamadığı anlamına gelir. Ä°nsülin direncini tanımlamak için baÅŸka bir yöntem ise insülin tolerans testidir. Bu testte de ilk adım aç karnına kan örneÄŸi almaktır. Daha sonra kilonuza baÄŸlı olarak belirlenen bir miktar insülin damarlarınıza enjekte edilir ve yarım saat sonrasında insülin seviyeniz ölçülür. EÄŸer oran hala enjekte edilen miktarın %80’inden fazlaysa insülin direnciniz olduÄŸu anlamına gelir.

HOMA-IR Testi Ne Demek?

HOMA-IR (Ä°nsülin Direncinin Homeostatik Modeli DeÄŸerlendirmesi) size ve doktorunuza kan ÅŸekeri seviyenizi kontrol etmek için pankreasınızın ne kadar insülin yapması gerektiÄŸini söyler. Homa-Ir açlık glikoz ve açlık insülin seviyelerinizden hesaplanır. EÄŸer Homa-Ir seviyeniz yüksekse vücudunuzun kan ÅŸekerinizi dengede tutabilmek için insülin direnci diyetine ihtiyacı vardır. Bu sayı ne kadar yüksek olursa insüline olan direnciniz de o kadar artar. Doktorunuz Homa-Ir sonucunuzu belirtileriniz, tıbbi geçmiÅŸiniz ve diÄŸer test sonuçlarınız ile birlikte deÄŸerlendirir. Ä°nsülin direnci metabolik sendromun belirtilerinden biridir ve tip 2 diyabetin erken evrelerinde görülür. ÇoÄŸu saÄŸlıklı bireyde insülin direncinin ana sebepleri aşırı beslenme ve fiziksel aktivite eksikliÄŸidir. Fazla yemek tüketmek ve hareketsiz yaÅŸamak karaciÄŸerde ve kaslarda yaÄŸ birikimine ve bu dokuların insüline daha az tepki vermesine yol açar.

HOMA-IR DeÄŸeri Kaç Olmalı?

Peki HOMA-IR deÄŸeri kaç olmalı? HOMA-IR kaç olursa tehlikeli? 2,5 deÄŸerini aÅŸan Homa Testi sonuçları genellikle insülin direncine iÅŸaret eder. Ancak her testte olduÄŸu gibi HOMA testinin referans deÄŸerleri de laboratuvara göre farklılık gösterebilir. Bu sebeple bazı laboratuvarların raporlarında belirttiÄŸimiz deÄŸerden farklı sonuçlar çıkabilir.

HOMA-IR YüksekliÄŸi Nedir?

Bir diÄŸer soru da “HOMA-IR yüksekliÄŸi nedir?” HOMA-IR vücudun insüline olan direncinin bir ölçütüdür. Yüksek HOMA-IR deÄŸeri insülin direncinin arttığını gösterir ve bu durum genellikle tip 2 diyabet, metabolik sendrom ve kalp hastalıklarının geliÅŸme riskini artırır. HOMA-IR deÄŸerini belirlemek için açlık kan ÅŸekeri ve açlık insülin seviyeleri kullanılır. Bu iki deÄŸer bir formül yardımıyla iÅŸlenir ve sonuç olarak HOMA-IR deÄŸeri elde edilir. Genel kabul gören standartlara göre HOMA-IR deÄŸeri 2.5'in üzerinde olan bireylerde insülin direnci olduÄŸu düÅŸünülür.

Ä°nsülin Direncini Azaltmanın Yolları Nelerdir?

En kritik nokta yüksek Homa-Ir ve insülin direncinin altında yatan sebepleri belirlemek ve doktorunuzla birlikte bu durumu tedavi etmektir. Genel anlamda yaÅŸam tarzınızı deÄŸiÅŸtirmenin, insülin direncini azaltmanın en etkili yöntemi olduÄŸunu söyleyebiliriz. Toplam kalori tüketimini düÅŸürmek, daha fazla lif ve daha az iÅŸlenmiÅŸ karbonhidrat almak, aktif olmak ve uzun süre oturma alışkanlıklarını deÄŸiÅŸtirmek en önemli adımlardır. Tip 2 diyabet hastalığındaki sürecin kronolojisine bakacak olursak insülin direnci genellikle hiperglisemi belirtisi ortaya çıkmadan çok önce kendini gösterir. Homa-Ir sonuçları ile insülin direnci güvenilir bir ÅŸekilde tespit edilebilir. Ä°nsülin direncinin glikoz ve lipid metabolizma bozukluklarının yanı sıra damarları da etkilediÄŸini ve bu durumun makro ve mikrovasküler komplikasyonların oluÅŸmasında rol oynadığını unutmamak gerekir. Ayrıca nitrojen monoksit (NO) üretiminin azalması da vazokonstriksiyon artışına neden olur.

HOMA-IR Testi ile Ä°nsülin Direncinin Tespiti

HOMA (Homeostasis Model DeÄŸerlendirmesi) indeksi kan testi kapsamında insülin direncini belirlemek için kolay ve maliyet-etkin bir yöntemdir. Ä°nsülin ve glukoz seviyeleri belirlenir ve bu deÄŸerlerden homa indeksi hesaplanır. “Homa-Index” (kan testinde ölçülen glukoz ve insülin deÄŸerlerine dayanarak) potansiyel bir insülin direncini ortaya çıkarabilir.

Homa Ä°ndeksi” 4,65 veya daha fazla ya da Homa Index" 3,6 veya daha fazla ve BMI 27,5 kg/m² üzerinde ise kiÅŸinin insüline dirençli olma ihtimali artar. Ek olarak Homa indeksi 2,5 veya üstünde ve BMI 28 kg/m² üzerinde ya da birinci derece bir akraba (anne, baba veya kardeÅŸ) diyabet hastası ise, prediyabet olma riski artar. Yüksek kan lipid seviyeleri de insülin direnci ile daha sık görülür.

Ä°nsülin Direnç Testi Åžunları Ä°çerir:

“Ä°nsülin direnci testi nedir? Test süreci neleri içerir?” sorusu da sıklıkla merak edilir. Test süreci aÅŸağıdaki adımları içerir:

• Tıbbi danışmanlık
• BMI (vücut kitle indeksi), vücut yaÄŸ oranı ölçümü
• Kan basıncının ölçülmesi
• Laboratuvar: açlık ÅŸekeri, insülin, toplam kolesterol, HDL kolesterol, LDL kolesterol testleri
• Ağızdan glukoz tolerans testi
• Homa Tespiti

Homa-Ir seviyeniz ne kadar yüksek olursa insülin direnciniz o kadar fazla olur. Genel olarak eÄŸer homa-Ir seviyeniz 1'den düÅŸükse mükemmel insülin duyarlılığına sahipsiniz demektir. 1,9 üzerindeki deÄŸerler hafif insülin direncini gösterirken 2,9 üzerindeki deÄŸerler ciddi insülin direncini gösterir.  Bu nedenle gerekli önlemleri almalı ve beslenmenize dikkat ederek kilo fazlasını vermelisiniz. "Ä°nsülin Direncine Sahip KiÅŸiler Nasıl Kilo Verebilir?" baÅŸlıklı yazımızı okuyarak konu hakkında bilinmesi gerekenleri öÄŸrenebilirsiniz.

 

 

KAYNAK: https://athenslab.gr/en/diagnostikes-exetaseis/insulin-resistance-homa-ir-1660

SIK SORULAN SORULAR