Yaygın olarak boğaz ağrısı olarak bilinen farenjit, farenks iltihabıdır ve boğaz ağrısına neden olur. Dolayısıyla farenjit bir durumdan ziyade bir semptomdur. Virüslerin neden olduğu soğuk algınlığı veya grip gibi durumlar ya da Streptococcus gibi bakteriyel enfeksiyonlara yol açan mikroorganizmalar bu durumu tetikleyebilir. Mantar kaynaklı faranjiti ise sürekli steroid ya da antibiyotik kullanımı gibi durumlarda görmek olasıdır. Kış aylarında daha sık rastlanan faranjit belirtisi boğaz ağrısını yanında öksürük, yutma esnasında acı çekme veya konuşurken zorlanma gibi diğer semptomları da beraberinde getirebilir. Faranjite bağlı belirtilerin görülmesi durumunda kulak burun boğaz uzmanları tarafından yapılacak muayenelerde belirtinin altında yatan ana sebep belirlenmelidir. Gerektiği zamanlarda ilaç tedavileri ile semptomun ilerlemesi veya şiddetlenmesi engellenmelidir. “Faranjit nedir? Nasıl geçer?” gibi soruların yanıtlarını sizler için derledik.
“Faranjit nedir? Tipleri nelerdir?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:
Faranjitin ana nedenine bağlı olarak boğaz ağrısı dışında çeşitli belirtiler de ortaya çıkabilir. Enfeksiyon türüne göre soğuk algınlığı ya da grip gibi ek belirtiler görülebilir. Faranjit belirtileri aşağıdaki gibidir:
Faranjit hastalığı tüm yaş gruplarında görülebilir fakat özellikle kış aylarında çocuklarda daha sık rastlanır. Yetişkinlerdeki gibi çocuklar arasında da kolaylıkla bulaşabilir. Bu nedenle, okul çağındaki çocukların hastalıklıyken okula gitmemeleri, hastalığın yayılmasını engellemek açısından önemlidir. Araştırmalar, faranjitin en çok 2-12 yaş arası çocuklarda görüldüğünü belirtmiştir. Yetişkinlerde görülen belirtilerin hemen hemen hepsi çocuklarda da görülebilir; ancak mide bulantısı, karın ağrısı veya kusma çocuklarda daha yaygındır. Ayrıca, çocukların boğazları yetişkinlere göre daha duyarlıdır ve sigara dumanına maruz kalan çocuklarda faranjit oluşabilir. Bunun önlenmesi ve çocukların genel sağlıklarının korunması için yetişkinlerin, çocuklarının yanında sigara içmemesi ya da onları tütün kullanılan yerlerden uzak tutmaları gerekmektedir.
Çocuklardaki faranjit tedavisi, altında yatan sebeplere göre belirlenir. Eğer faranjit, alerjik bir tepkime sonucu oluşmuşsa, alerjenlere maruz kalmayı azaltmak veya alerji ilaçları kullanmak fayda sağlayabilir. Viral enfeksiyonlarla ilişkili olduğu durumlarda aşağıdaki önerilerde bulunulabilir:
Peki faranjit neden olur? Faranjit semptomlarının ortaya çıkmasında genellikle viral enfeksiyonlar ön plandadır. Rinovirüs, adenovirüs, koronavirüs veya parainfluenza gibi soğuk algınlığına sebep olan virüsler, boğaz ağrısı şikayetiyle sonuçlanabilir. Mevsim grip dönemlerinde faranjitle karşılaşmak oldukça sık görülür.
Mononükleoz gibi grip benzeri semptomları olan viral enfeksiyonlar da faranjite yol açabilir. Mononükleoz genellikle öpüşme hastalığı olarak bilinir. Bu tür enfeksiyonlar, tükürük veya kontamine eşyalar aracılığıyla bireyden bireye geçebilir. Enfekte olmuş bir kişinin çatalını veya bıçağını kullanmak ya da bu tür kişilerle yakın temasta bulunmak, virüsün başka bir kişiye bulaşmasına neden olabilir. Faranjit, çok nadiren de olsa bakteriyel enfeksiyonlar sonucunda da gelişebilir. A grubu Streptococcus bakterisi, özellikle çocuklarda faranjit oluşumuna katkıda bulunabilir. Bu bakteri grubunun dışında; klamidya, gonore (bel soğukluğu), mikoplazma pnömonisi gibi farklı bakteriler de faranjite sebep olabilir.
Boğaz ağrısının kaynağından biri de mantar enfeksiyonlarıdır. Fungal enfeksiyonlar, bağışıklık sisteminin zayıflaması veya antibiyotik kullanımına bağlı olarak boğazda oluşabilir ve bu durum boğaz ağrısına sebep olabilir. Saman nezlesi ya da alerjik rinit gibi alerjiler de boğaz ağrısının nedenleri arasında yer alabilir. Diğer taraftan, sürekli ağızdan nefes almak veya kışın kuru ortamlarda çok zaman geçirmek tekrarlayan boğaz ağrılarına yol açabilir. Mide asidinin yemek borusuna gelmesi ve burayı tahriş etmesi ile ortaya çıkan gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) da faranjit gelişimine katkıda bulunabilir ve kronik faranjitlere yol açabilir.
“Faranjit bulaşıcı mı?” sorusunun yanıtı faranjit tanısı alan hastalar tarafından sıklıkla merak edilir. Faranjit, viral ya da bakteriyel olduğunda bulaşabilen bir belirtidir. Tükürük yoluyla geçiş yapabilen virüs veya bakteriler öksürme veya hapşırmalar sonucu havada küçük damlacıklar halinde yayılırlar. Bu damlacıkları soluyan, bunların temas ettiği objelere dokunan ve daha sonra ellerini ağız ya da gözlerine götüren kişiler ya da hasta bir kişiyle yiyecek veya içecek paylaşanlar da faranjite yakalanabilirler.
Faranjitin bulaşma süresi hastalığın altında yatan asıl sebebe bağlı olarak değişebilir. Semptomların görülmeye başlandığı anda, bu belirtiler genellikle 7-10 gün içinde iyileşme gösterirken, kişi bu süre zarfında hala faranjiti bulaştırabilir. Virüslerin kuluçka süreleri olduğu için, kişiler semptomları hissetmeye başlamadan önce bile enfeksiyon oluşturabilecek partikülleri çevreye yayabilirler.
Faranjit şikayeti ile sağlık merkezine başvuran kişi genellikle bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından fiziki muayeneye tabi tutulur. Muayene sırasında doktor, hastanın geçmişini ve yaşadığı semptomları anlamak için hasta hakkında çeşitli sorular sorar. Bir kişinin sağlık durumunun incelenmesi ve değerlendirmesi sonucunda, burun, kulak ve boğaz enfeksiyon belirtileri kontrol altına alınır. Eğer hastada viral enfeksiyon bulguları varsa, doktor bu teşhisi muayene esnasında koyabilir. Bakteriyel enfeksiyon ihtimaline karşı, boğaz kültürü gibi ek testler yapılır ve kesin teşhis konulur. Bu incelemeler sonrasında elde edilen sonuçlara bağlı olarak kişi faranjit tanısı alabilir ve temel sebep ortaya çıkarılabilir.
Faranjit tedavisi, kişiye özel bir planlama ile semptomlar doğrultusunda şekillendirilir. Altta yatan ana nedenlere göre belirlenen tedavi, semptomların ilerlemesini engellemeyi veya mevcut şikâyetleri hafifletmeyi amaçlar. Viral faranjit vakalarında genellikle evde uygulanabilecek yöntemlerle bağışıklık sistemi güçlendirilerek hastalığın kendiliğinden geçmesi beklenir. Bakteriyel faranjitlerde ise antibiyotikler reçete edilir. Antibiyotik kullanımı gerektiğinde, hastalığın tamamen iyileşmesini sağlamak ve tekrarlamasını önlemek için belirlenen tedavi eksiksiz uygulanmalıdır.
Viral faranjitte iyileşmeyi hızlandırmak, bakteriyel faranjitte ise ilaç tedavisinin etkisini yükseltmek için bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir. Faranjit tedavisi gören ya da alması gereken kişilerin günlük rutinlerinde dinlenme zamanları oluşturması önemlidir. Yoğun fiziksel aktiviteden kaçınarak vücudun aşırı yorulması engellenmelidir. Ortamın nemli tutulabilmesi için nemlendirici cihazlar kullanılabilir. Boğaz ağrısını hafifletmek amacıyla pastiller çözülebilir. Ağız hijyenine dikkat edilerek diş fırçasının düzenli olarak değiştirilmesi ve tuzlu su ile gargara yapma gibi uygulamalar gerçekleştirilebilir. Boğazın daha fazla tahriş olmasını engellemek için sıcak içecekler, örneğin çay, limon suyu ya da et suyu tüketilebilir.
Faranjit olarak da bilinen boğaz ağrısı, çeşitli faktörlerin sonucu oluşabilen bir belirtidir. Kişilerde boğaz ağrısı ve eşlik eden diğer semptomların görülmesi durumunda sağlık kuruluşuna başvurmaları tavsiye edilir. Eğer bakteriyel enfeksiyon söz konusuysa, ilaç tedavisi ile bu durum kontrol altına alınmalıdır.
Faranjit ve diğer enfeksiyonlardan korunma ve bulaş riskini azaltma yöntemleri şöyledir:
“Faranjite ne iyi gelir?” sorusu da aşağıdaki gibi yanıtlanabilir:
Günlük bol sıvı alımı, ılık tuzlu su ile gargara yapıp dinlenme, tavuk suyu gibi faydalı çorbaların tüketilmesi faranjit için doğal çözümler arasındadır. Papatya, nane, hatmi, ekinezya, ıhlamur ve meyan kökü gibi bitki çayları tüketmek, Bol miktarda su içerek boğaz kuruluğunu giderme, ılık tuzlu su ile gargara yapma, bal yiyerek boğazdaki tahrişi hafifletme, tavuk suyu çorbası ile boğaza rahatlama sağlama, dinlenme, adaçayı ve ekinezya kullanma da etkili yöntemler arasındadır.
Ekinezya ve adaçayının, klorheksidin / lidokain içeren bir sprey kadar boğaz ağrısı ve kaşıntıyı hafiflettiği belirlenmiştir. Adaçayının antibakteriyel ve antiseptik özellikleri bulunmaktadır. Ekinezya da bağışıklık sistemini güçlendirebilir. Ada çayını gargara şeklinde hazırlayarak kullanabilirsiniz. Ayrıca adaçayı faydaları ile faranjitin neden olduğu boğaz iltihabına da iyi geliyor.
Antiseptik özelliklere sahip sarımsak, bakteriyel enfeksiyonlarla mücadelede yardımcı olabilir ve bu sayede faranjit tarafından sebep olunan boğaz ağrısını hafifletebilir. Sarımsağı çiğ olarak tükettiğinizde, antibakteriyel, antifungal ve antiviral etkilere sahip allisin adlı bir bileşen salgılanır. Sarımsağı boğaz ağrısı tedavisi için kullanmanın en etkili yolu onu çiğ olarak çiğnemektir veya bir dilimini 15 dakika süreyle emmektir. Sarımsağı daha rahat tüketebilmek için rendeleyip üzerine bal ya da zeytinyağı ekleyebilirsiniz. Faranjit hastalığına karşı oldukça etkili olan nane, çiğnendiği zaman boğaz ağrısını hafifletir ve kuru öksürüğü azaltır. Nane ayrıca demlenerek de içilebilir.
Peki faranjit nasıl geçer? Bakteriyel faranjit durumunda hasta genellikle burun spreyi, antibiyotikler ve ağrı kesici ilaçlar alırken; alerjik faranjit belirtileri için semptomları kontrol altına almayı amaçlayan tedaviler uygulanır. Viral faranjit belirtisi gösteren kişilere aşağıdaki önerilerde bulunulur:
Faranjit hastaları aşağıdaki hususlara dikkat etmelidir:
Unutulmamalıdır ki her zaman profesyonel tıbbi yardım almak en güvenilir seçenektir. Yukarıda belirttiğimiz öneriler genel bilgilerdir ve tüm bireylerin sağlık durumlarına uygulanmayabilir.
Farenjit hastalarının aşağıdaki besinlerden kaçınması önerilir:
Bu listedeki her şeyi mutlaka diyetinizden çıkarmak zorunda değilsiniz ancak belirttiği semptomları hafifletmek için bu tür yiyecekleri sınırlamayı düşünmelisiniz.
Farenjit ve larenjit solunum sistemindeki farklı bölgeleri etkileyen solunum sistemi hastalıkları arasındadır. Farenjit larenjit farkı ise şöyle açıklanabilir: Farenjit boğazın arka kısmını ve bademcikleri etkiler. Genellikle viral enfeksiyonlar sonucu ortaya çıkar ve belirtileri arasında boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve ateş bulunur. Farenjit genellikle soğuk algınlığı veya grip gibi durumların bir parçası olarak gelişir. Öte yandan larenjit genellikle ses tellerinin iltihaplanması ile karakterize edilir ve bu da ses kısıklığına neden olur. Larenjitin yaygın belirtileri arasında ses değişiklikleri, boğazda gıcıklık hissi ve öksürük bulunur. Larenjit genellikle aşırı bağırma, şarkı söyleme ya da konuşma gibi ses tellerine baskı uygulayan faaliyetlerin ardından oluşabilir.
KAYNAK:
https://en.wikipedia.org/wiki/Pharyngitis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519550/
Farenjit tedavisinde öncelikle hastalığın sebebine bağlı olarak antibiyotikler veya antiviral ilaçlar doktor tarafından reçete edilebilir. Bunun yanı bol sıvı tüketimi, dinlenme, ortamı nemlendirme, buhar banyosu yapma, tuzlu su ile gargara da önerilir.
Alerjik faranjit belirtileri, genel faranjit belirtileriyle aynıdır. Boğazda yanma hissi, yutkunmada zorluk, geniz akıntısı veya öksürük bu durumun tipik belirtileridir.
Faranjit boğaz ağrısı, yutma güçlüğü ve öksürük gibi semptomlarına bağlı olarak mide bulantısına neden olabilir.
Faranjit boğazın iltihaplanması ve şişmesine sebep olabilir. Bu durum nefes almayı güçleştirir ve nefes darlığına yol açar. Böyle bir durumda derhal doktora başvurulmalıdır.
Viral faranjit genellikle 3-7 gün içinde iyileşir. Ancak, bu süre zarfında dinlenmek, su bazlı gıdalar tüketmek, gargara yapmak ve ağrı kesici kullanmak iyileşme sürecini hızlandırır.
Mide asidinin yemek borusundan boğaza çıkmasını tanımlayan reflü durumu, faranjit için önemli bir risk faktörüdür. Mide asidi ile boğazın teması, boğazın tahriş olmasına ve sonuç olarak kronik faranjitin ortaya çıkmasına neden olur.
Faranjitin neden olduğu rahatsızlığın teşhis edilip uygun tedavinin uygulanması oldukça önemlidir. Çoğu kişi bu durumu 3 ile 7 gün içinde doğal olarak atlatmaktadır.
Viral faranjit genellikle dinlenmeyle birkaç hafta içinde iyileşebilir. Ancak bakteriyel faranjitin olumsuz etkilerini engellemek için antibiyotik kullanımına ihtiyaç duyulabilir. Bu konuda uzmana başvurup tavsiye almanız en doğrusu olacaktır.
Eğer faranjiti en çabuk şekilde atlatmayı istiyorsanız, bolca dinlenmeniz gerekmektedir. Ayrıca bol su tüketmek, tuzlu su gargara yapmak ve boğazınızı rahatlatacak besinler ve içecekler almak da hastalığı hızla geçirmenize yardımcı olacaktır.
Akut faranjitin belirtileri arasında boğazda yanma ve kuruluk gibi semptomlar bulunmaktadır. Ayrıca burun akıntısı, yüksek ateş ve halsizlik de bu hastalığın belirtileri arasında yer alabilir.
Viral faranjit genellikle 3-7 gün içinde iyileşir. Ancak, bu süre zarfında dinlenmek, su bazlı gıdalar tüketmek, gargara yapmak ve ağrı kesici kullanmak iyileşme sürecini hızlandırır.