Bel Kayması Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

 

Omurga vücudu ayakta tutan en önemli temel yapıdır ve düzenli şekilde üst üstü dizilen omur kemiklerinden oluşur. Omurgadaki en ağır yükü de bel omurları taşır. Belde bulunan omurlar doğuştan gelen yapısal farklılıklar, ileri yaş ve travmalar gibi nedenlerle çoğunlukla öne ve bazı durumlarda da arkaya doğru kayar. Bel kayması olarak adlandırılan bu durum ilk olarak bel ağrısıyla kendini belli eder. Bel kayması hastalığı tedavi edilmediğinde de sinir köklerinin omurilik kanalından çıkış yerlerine sıkışarak şiddetli bacak ağrılarına neden olabilir. Bel kaymasıyla ilgili bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Bel Kayması Nedir?

“Bel kayması nedir?” sorusunu omurga arasında konumlanan disklerin yer değiştirerek dışarı çıkmasıyla oluşan bir durumdur şeklinde yanıtlayabiliriz. Omurga arasında konumlanan diskler yastık bir tampon gibi görev görür ve böylelikle omurganın hareket etmesini kolaylaştırır. Bel kayması omur disklerindeki maddenin disk dışına sızması ya da diskte çatlak oluşması sonucunda ortaya çıkar. Bu da disklerin konumunun değişmesine, geri veya öne gitmesine, sinir veya omurilik köklerine baskı yapmasına neden olabilir.

Bel Kayması Türleri Nelerdir?

Bel kayması türleri edinsel ya da doğuştan olarak iki farklı grupta incelenebilir. Doğuştan gelen bel kayması vakaları konjenital spondilolistezis olarak tanımlanır. Edinsel olarak görülen bel kaymaları da yaygın olarak aşağıdaki gibidir:

• Dejeneratif Spondilolistezis: Kişinin yaşının ilerlemesi ile omurga ve omurga çevresindeki dokuların birbiri üzerinde kaymasıyla ortaya çıkar. Bu durum özellikle 40 yaş ve üzeri kişilerde görülür. Bu olgulara genellikle dar kanal hastalığı eşlik eder. Bacak ve belde ağrı, bacaklarda güçsüzlük, bel eğiminde artış, yürümede zorluk gibi belirtiler en yaygın şikayetlerdendir.
• Spondilolizis: Stres kırığı olarak da adlandırılan bu durumda omur aşağı doğru kayar. Dinlenme sırasında herhangi bir belirti yaratmaz. İlk belirti kalça ve bel ağrısıdır. Bazı vakalarda bacaklarda hissizlik, kaslarda gerilme, yürümede güçlük gibi belirtiler yaratabilir. Ancak genellikle hiçbir klinik belirti vermez genellikle farklı nedenlerden dolayı yapılan radyolojik görüntülemede görülür.
• Travmatik Spondilolistezis: Akut olarak yaşanan kazalara bağlı görülür. Bu türden vakalarda ağrı ayakta dururken ve hareketle birlikte artış gösterir. Travmanın görüldüğü bölgede oluşan ağrının boyutu ve neden olduğu diğer nörolojik belirtiler, yaşanan travmanın boyutuna göre farklılık gösterir. Yaşanan ağrıların nedeni genellikle omurlar arasındaki disklerde yaşanan dejenerasyon ya da işlevini yerine getirememesi olarak görülür.

Bel Kayması Belirtileri Nelerdir?

Bel kayması belirtileri yaşanan kaymanın büyüklüğüne, yerine ve sinir köklerine ne derece baskı yaptığına göre farklılık gösterir. Yaygın belirtileri ise aşağıdaki gibidir:

• Bel ağrısı
• Bacaklarda ağrı ve uyuşma
• Kaslarda güçsüzlük
• Dışkılama ve idrar sorunları
• Şişlik ve iltihap
• Hareket ederken ağrı

Bel Kayması Neden Olur?

“Bel kayması neden olur?” sorusunu aşağıdaki gibi yanıtlayabiliriz:

• Genetik yatkınlık bel kayması yaşanma riskini artırır ve doğuştan bel kayması yaşanmasına neden olabilir.
• Yaşlanma süreci omur disklerinde bulunan su içeriğinin azalmasına ve elastikiyetinin kaybolmasına neden olabilir.
• Omurga bölgesinde travmatik bir olay, darbe veya düşme sonucunda görülebilir.
• Ağır nesneleri yanlış bir şekilde kaldırma sonucunda omurga üzerinde aşırı baskı oluşmasına ve bel kaymasına neden olabilir.
• Bel bölgesinde aşırı zorlanma ya da tekrar eden hareketler de omurdaki disklerin hasar görmesine neden olabilir.
• Obezite, sigara kullanımı, düşük kas tonusu, kötü postür gibi faktörler de bel kayması yaşanma riskini artırabilir.

Bel Kaymasına Ne İyi Gelir?

Bel kaymasının neden olduğu belirtileri ve kişinin yaşamında yarattığı olumsuz etkileri hafifletmek adına çeşitli yöntemlerden yardım alınabilir. Bu yöntemlerden biri dinlenmedir. İlk belirtiler yaşandığında bele aşırı yük bindirmemek adına bir süre dinlenmek fayda sağlar. Bu süreçte fazla efor gerektiren aktiviteler de sınırlandırılmalıdır. Doğru postürün korunması da yaşanan belirtileri hafifletmede etkilidir. Bel kayması durumunda yapılan egzersizler beldeki kasları güçlendirebilir ve omur diskinin iyileşme sürecini destekleyebilir. Ancak bu fiziksel aktiviteler bele yük bindirmeyecek şekilde olmalıdır.

Bel Kayması Tedavisi

Bel kayması tedavisi genellikle kişinin sağlık durumu göz önünde bulundurularak gerçekleştirilir. Tedavi sürecinde öncelik cerrahi olmayan yöntemlerdir. Ancak kişinin yaşadığı belirtiler şiddetliyse ve yaşamı tehdit edecek boyuttaysa bel kayması ameliyatı gerekebilir. Tedavide kullanılan diğer yöntemler de fizik tedavi ve rehabilitasyon, ilaç tedavisi, enjeksiyonlardır.

Bel Kayması Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Bel kayması ameliyatı olanların yorumları ve uzman görüşlerine göre hastanın günlük rutinine azami ölçüde dikkat etmesi önemlidir. Cerrahi işlem omurga üzerinde gerçekleştiğinden oturma ve kalkma sırasında ani hareketlerden kaçınılmalıdır. Bunun yanında iyileşme tam sağlanmadan yorucu faaliyetlerden kaçınılmalıdır.

Bel kayması ameliyatı sonrası iyileşme süreci düzenli doktor kontrolünü gerektirir. Aynı zamanda fizik tedavi sürecinde de fizyoterapi desteği alınmalıdır. Ameliyatın ardından hasta herhangi bir sorun yaşamadığında 15-20 gün içinde rutin yaşamındaki temel faaliyetleri gerçekleştirmeye başlayabilir. Nihai iyileşme de 4-6 ay arasındaki süreçte tamamlanır.

Bel Kayması ile Bel Fıtığı Arasındaki Fark Nedir?

Bel kayması ve bel fıtığı, her ikisi de bel ağrısına neden olabilen yaygın rahatsızlıklardır. Ancak, iki durum arasında önemli farklar vardır:

Bel kayması: Omurganın alt kısmındaki omurların birbirlerine göre hareket etmesi sonucu omurganın şeklinin değişmesi ile oluşur. Bu durum, doğuştan gelen bir anormallik, yaralanma, aşınma ve yıpranma veya zayıf kaslar gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.

Bel fıtığı: Omurlar arasındaki disklerin hasar görmesi sonucu omuriliği veya sinirleri baskılaması ile oluşur. Bu durum, yaşlanma, aşırı zorlanma veya ani hareketler gibi faktörlerden kaynaklanabilir.

Bel kayması: Bel ağrısı, kas spazmları, bacaklarda uyuşma veya karıncalanma, yürümede zorluk gibi belirtilere neden olabilir. Ağrı genellikle öne eğilme veya otururken daha kötüdür.

Bel fıtığı: Bel ağrısı, bacaklarda uyuşma veya karıncalanma, kas zayıflığı, yürümede zorluk ve idrar veya bağırsak kontrolünü kaybetme gibi belirtilere neden olabilir. Ağrı genellikle öksürük veya hapşırma sırasında daha kötüdür.

Bel kayması: Röntgen, BT taraması veya MRI gibi görüntüleme testleri ile teşhis edilir.

Bel fıtığı: MRI, sinir testleri veya diskografiler gibi testler ile teşhis edilir.

Bel kayması: Hafif vakalar istirahat, ağrı kesiciler ve fizik tedavi ile tedavi edilebilir. Daha şiddetli vakalar cerrahi müdahale gerektirebilir.

Bel fıtığı: Hafif vakalar istirahat, ağrı kesiciler ve fizik tedavi ile tedavi edilebilir. Daha şiddetli vakalar epidural enjeksiyonlar veya cerrahi müdahale gerektirebilir.

Bel Kayması İçin Hangi Bölüm/Doktora Gidilmeli?

“Bel kayması nasıl geçer? Bunun için hangi bölüme gidilmelidir?” sorusunu bel kaymasıyla ilgili şikayetler için öncelikle beyin, sinir ve omurilik cerrahisi bölümüne başvurulmalıdır şeklinde yanıtlayabiliriz.

KAYNAK: https://www.nhs.uk/conditions/spondylolisthesis/

---

SIK SORULAN SORULAR

---