Kist Nedir? Kist Belirtileri Nelerdir?

28 / MAY
2024

Vücutta anormal bir şekilde oluşarak sıvı, hava veya yarı katı madde içeren kesecikler olarak tanımlanan kist, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Genellikle iyi huylu olan bu yapılar, farklı organ ve dokularda ortaya çıkar, çoğu zaman belirti vermeden fark edilmeden kalabilir. Ancak, bazı durumlarda kistler büyüyerek rahatsızlık, ağrı veya diğer sağlık problemlerine neden olabilir. “Kist nedir?” sorusunu ve konu hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Kist Nedir?

Kist, vücutta çeşitli organ ve dokularda oluşabilen, genellikle içi sıvı, yarı katı veya gaz dolu olan kapalı bir keseciktir. Bu kesecikler, çevresindeki dokulardan farklı olarak bir zarla kaplıdır. 

Kist Türleri Nelerdir?

Kist türleri, oluştuğu bölgeye ve içeriğine göre değişir. Yaygın kist türleri aşağıdaki gibidir:

• Ovarian Kistler: Kadınların yumurtalıklarında oluşan kistlerdir. Çoğu zaman zararsızdır ve kendiliğinden kaybolur.
• Sebase Kistler: Cilt altında, yağ bezelerinin tıkanması sonucu oluşur.
• Böbrek Kistleri: Böbreklerde oluşan sıvı dolu keseciklerdir. Genellikle zararsızdır, ancak büyük kistler böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir.
• Ganglion Kistleri: Eklem veya tendon bölgelerinde, el bileklerinde görülen sıvı dolu kistlerdir.
• Dermoid Kistler: İçlerinde saç, diş, yağ ve diğer dokuları barındıran kistlerdir. Genellikle doğuştan bulunur.
• Polikistik Böbrek Hastalığı: Birden fazla kistin böbreklerde oluşmasıdır ve genetik geçişli olabilir.

Kist Belirtileri Nelerdir?

Kist belirtileri kistin boyutuna, bulunduğu yere ve kistin türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Küçük kistler genellikle belirti vermezken, büyük veya enfekte olmuş kistler belirgin belirtilere neden olabilir. Yaygın belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Kistin bulunduğu bölgede ağrı veya baskı hissi oluşabilir. Özellikle büyük kistler çevre dokulara baskı yaparak ağrıya neden olabilir.
• Cilt yüzeyine yakın kistler elle hissedilebilir ve şişlik oluşturabilir. Şişlik genellikle kist büyüdükçe belirginleşir.
• Eklem veya tendon yakınında oluşan kistler, hareket kısıtlılığına yol açabilir. Özellikle ganglion kistleri el bileğinde veya parmaklarda hareket zorluğu yapabilir.
• Enfekte olan kistler kızarıklık, ısı artışı ve iltihap belirtileri gösterebilir. Enfeksiyon belirtileri arasında ateş, halsizlik ve şiddetli ağrı olabilir.

Kist Nedenleri Nelerdir?

Kistlerin oluşma nedenleri, bulundukları bölgeye ve türlerine göre çeşitlilik gösterebilir. Kistlerin gelişiminde rol oynayan başlıca faktörler aşağıdaki gibidir:

• Genetik faktörler
• Hormonal dengesizlikler
• Tıkanıklıklar
• Enfeksiyonlar
• Yaralanmalar ve travmalar
• Doğumsal anomaliler
• Kronik hastalıklar
• Çevresel faktörler
• Bağışıklık sistemi sorunları

Kist Tanısı Nasıl Konulur?

Kist tanısı, belirtilerin değerlendirilmesi ve tanısal testlerin uygulanması ile konulur. Doktorunuz sağlık geçmişinizi ve belirtilerinizi değerlendirir. Kistin ne zaman fark edildiği, büyüklüğünün değişip değişmediği, ağrı veya rahatsızlık olup olmadığı gibi bilgiler toplanır. Cilt yüzeyine yakın kistlerin çoğu elle muayene edilerek tespit edilebilir. Doktor, kistin boyutunu, şeklini, hassasiyetini ve hareketliliğini değerlendirir. Tanıda kullanılan görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar testleri aşağıdaki gibidir:

• Ultrason: Ses dalgaları kullanılarak yapılan bu görüntüleme yöntemi, kistlerin sıvı veya katı içerikli olup olmadığını belirlemek için kullanılır. Özellikle yumurtalık, böbrek ve karaciğer kistlerinde yaygındır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: Kesit kesit detaylı görüntüler sunar. Kistin boyutunu, yerleşimini ve çevre dokularla ilişkisini değerlendirir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Vücuttaki yumuşak dokuların detaylı görüntülerini sağlar ve kistlerin iç yapısını incelemeye yardımcı olur.
• Mamografi: Özellikle meme kistleri için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
• İdrar Testleri: Böbrek kistleri durumunda, idrarda kan veya diğer anormal bulgular olup olmadığı incelenir.
• İğne Biyopsisi: İnce bir iğne ile kistten örnek alınarak patolojik incelemeye gönderilir. Bu yöntem, kistin benign (iyi huylu) veya malign (kötü huylu) olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.
• Aspirasyon: Kistten sıvı çekilerek analiz edilir. Bu yöntem hem tanısal hem de tedavi edici olabilir.
• Laparoskopi: Karın içindeki kistlerin değerlendirilmesi için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Laparoskopi sırasında, doktor kisti doğrudan görebilir ve biyopsi alabilir.
• Histeroskopi: Rahimde kist incelenmesi ve biyopsi alınması için kullanılan bir yöntemdir.
• Oftalmoskopi: Gözde kist şüphesi varsa göz içinin detaylı incelenmesini sağlar.
• Kolonoskopi: Bağırsak içindeki kistlerin tespiti ve biyopsisi için kullanılır.

Kist Nasıl Tedavi Edilir?

Kist tedavisi kistin türüne, boyutuna, konumuna ve neden olduğu belirtilere bağlı olarak değişir. Kist tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Kist küçükse ve herhangi bir belirtiye neden olmuyorsa düzenli kontrol uygulanır. Düzenli aralıklarla yapılan kontrollerle kistin büyüyüp büyümediği ve herhangi bir sorun yaratıp yaratmadığı izlenir.
• Özellikle over (yumurtalık) kistlerinde, doğum kontrol hapları gibi hormonal ilaçlar kullanılarak kistlerin büyümesi kontrol altına alınabilir.
• Enfekte olmuş kistlerde, antibiyotikler enfeksiyonu tedavi etmek için kullanılır.
• Kist içeriğinin iğne veya şırınga yardımıyla çekilmesi işlemidir. Bu yöntem, kistin içeriği sıvı olduğunda ve kolay erişilebilir bir konumda olduğunda kullanılır.
• Kist içeriği boşaltıldıktan sonra, kistin yeniden dolmasını önlemek için alkol veya başka bir sklerozan madde enjekte edilir.

Cerrahi Müdahale:

• Laparoskopi: Karın içindeki kistlerin tedavisi için kullanılan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Laparoskopi, özellikle yumurtalık kistlerinin çıkarılmasında yaygındır.
• Laparotomi: Daha büyük veya kompleks kistlerin çıkarılması için kullanılan açık cerrahi yöntemidir.
• Endoskopik Cerrahi: Özellikle sindirim sistemi ve üreme organlarındaki kistlerin tedavisinde kullanılır. 
• Eksizyon: Kistin bulunduğu bölgedeki doku ile birlikte tamamen çıkarılması işlemidir. Bu, özellikle cilt altında bulunan sebase kistler için yaygındır.
• Lazer Cerrahisi: Bazı kistlerin lazer yardımıyla çıkarılması veya küçültülmesi mümkündür. Bu yöntem, hassas bölgelerdeki kistlerin tedavisinde kullanılır.
• Kriyoterapi: Kistlerin dondurularak yok edilmesi işlemidir. Özellikle cilt kistlerinde kullanılır.
• Radyofrekans Ablasyon: Kistler, yüksek frekanslı radyo dalgaları kullanılarak ısıtılarak yok edilir. Bu yöntem genellikle karaciğerde kist için kullanılır.

Bazı kist türlerinde, özellikle hormonlarla ilişkili olanlarda, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri tedaviyi destekleyebilir. Doktor tavsiyesi ile kullanılabilen bazı bitkisel takviyeler, kistlerin semptomlarını hafifletebilir. Ancak, bu tür tedavilere başlamadan önce mutlaka bir sağlık uzmanına danışılmalıdır.

KAYNAK: https://www.medicalnewstoday.com/articles/160821

SIK SORULAN SORULAR