Serotonin Sendromu Nedir? Serotonin Belirtileri ve Tedavisi

14 / HAZ
2024

Serotonin sendromu, beyindeki serotonin seviyelerinin aşırı artışı sonucu ortaya çıkan ciddi bir tıbbi durumdur. Serotonin, beynin çalışması ve sinir hücreleri için gerekli olan ve vücutta üretilen kimyasal bir maddedir. Bu sendrom genellikle antidepresanlar, triptanlar veya serotonin seviyesini etkileyen diğer ilaçların yanlış kullanımı veya kombinasyonu sonucu meydana gelir. Kas spazmlarından baş ağrısına, yüksek ateşten bilinç değişikliklerine kadar geniş bir yelpazede belirti gösterebilen sendrom hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.

Serotonin Sendromu Nedir?

“Serotonin sendromu nedir?” sorusunu beyindeki serotonin seviyelerinin aşırı artışı sonucu ortaya çıkan ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir tıbbi durumdur şeklinde yanıtlayabiliriz. Serotonin, sinir hücreleri arasında sinyal iletimine yardımcı olan bir nörotransmitterdir ve ruh hali, uyku, sindirim, kan pıhtılaşması ve kemik sağlığı gibi birçok vücut fonksiyonunda önemli rol oynar. Ancak serotonin seviyelerinde aşırı bir yükselme yaşandığında merkezi sinir sistemi ve diğer vücut sistemlerinde ciddi aksamalar yaşanabilir. Sendrom genellikle bazı antidepresan ilaçlar olmak üzere ve serotonin düzeylerini artıran diğer ilaçların aşırı dozda alınması ya da bu türden ilaçların yanlış kullanımı nedeniyle oluşur.

Serotonin Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Serotonin Sendromu, beyindeki serotonin seviyelerinin tehlikeli derecede yükselmesi sonucunda ortaya çıkar. Serotonin sendromu nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Bazı antidepresanların kullanımı ( SSRI'lar, SNRI'lar gibi)
• Monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI'ler), örneğin fenelzin ve tranilsipromin gibi ilaçlar, serotonin seviyelerini yükseltebilir ve diğer serotonin artırıcı ilaçlarla birlikte kullanıldığında sendrom riskini artırabilir.
• Migren tedavisinde kullanılan sumatriptan ve rizatriptan gibi ilaçlar, serotonin seviyelerini artırarak sendroma yol açabilir.
• Diyet takviyeleri özellikle St. John’s Wort (sarı kantaron) ve ginseng gibi bitkisel takviyeler.
• Metoklopramid ve ondansetron gibi bulantı ve kusmayı önleyen ilaçlar.
• Linezolid gibi bazı antibiyotikler de serotonin sendromuna neden olabilir.
• İlaç Kombinasyonları: Yukarıda bahsedilen ilaçlardan birkaçı birlikte kullanıldığında serotonin sendromu riski artar. Özellikle SSRI'lar ve MAOI'lerin birlikte kullanımı son derece risklidir.
• Serotonin seviyelerini artıran ilaçların aşırı dozda alınması, serotonin sendromunun en yaygın nedenlerinden biridir.
• Bazı insanlar genetik olarak serotonin seviyelerini düzenleyen enzimlerin işleyişinde farklılık gösterebilir, bu da sendrom riskini artırabilir.
• Aynı anda birden fazla ilaç kullanımı sonucu ilaç etkileşimleri meydana gelebilir ve bu etkileşimler serotonin seviyelerini tehlikeli derecede artırabilir.

Serotonin sendromu, potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir durum olduğu için bu ilaçları kullanırken dikkatli olunması ve doktor gözetiminde hareket edilmesi önemlidir. Herhangi bir yan etki veya semptom görüldüğünde derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

Serotonin Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Serotonin sendromu belirtileri genellikle serotonin seviyelerinin tehlikeli derecede yükselmesinden kısa bir süre sonra başlar. Belirtiler hafiften hayati tehlike oluşturacak kadar ciddi olabilir ve genellikle aşağıdaki gibidir:

• Huzursuzluk ve sinirlilik hali.
• Zihinsel karışıklık ve yönelim bozukluğu.
• Gerçek olmayan şeyler görme veya duyma.
• Ani ve ciddi zihin değişiklikleri.
• Normalden fazla coşkulu olma hali.
• Şiddetli vakalarda bilinç kaybı.
• Ciddi vakalarda ateş 40°C'nin üzerine çıkabilir.
• Aşırı terleme.
• Kan basıncında ani artış.
• Kalp atış hızında artış. (Taşikardi)
• Bulantı ve kusma gibi mide rahatsızlıkları.
• Karın krampları ve sık sık dışkılama ihtiyacı.
• Solunum sıkıntıları ve genişlemiş dil.
• Kaslarda istemsiz hareketler.
• Kaslarda sertlik ve hareket kısıtlılığı.
• Yürürken veya hareket ederken denge kaybı.
• Kaslarda ağrılı kasılmalar ve kramplar.
• Gözlerin istemsiz ve hızlı hareket etmesi.
• Şiddetli ve sürekli baş ağrısı.
• Odaklanma sorunları.
• Nefes darlığı ve hızlı solunum.

Serotonin sendromunun belirtileri genellikle ilaç alımından sonra birkaç saat içinde ortaya çıkar. Eğer serotonin sendromu belirtileri yaşıyorsanız, acil tıbbi yardım almanız önemlidir. Tedavi edilmediğinde bu durum ölümcül olabilir. Tedavi, genellikle ilacın kesilmesi, destekleyici bakım verilmesi ve semptomların şiddetine göre uygun medikal müdahaleyi içerir.

Serotonin Sendromu Riski Kimlerde Görülür?

Serotonin sendromu, serotonin seviyelerini artıran ilaçları veya maddeleri kullanan herkes için potansiyel bir risk oluşturur. Ancak, bazı kişilerde bu risk daha yüksektir. Serotonin sendromu yaşayanlar ve için riskli gruplar aşağıdaki gibidir:

• Birden fazla serotonin artırıcı ilaç kullananlar
• Yüksek doz veya uygunsuz kombinasyonlar kullananlar
• Diyet takviyeleri ve bitkisel ürünler kullananlar
• Yaşlı bireyler genellikle birden fazla ilaç kullanma eğilimindedir ve bu da serotonin sendromu riskini artırır. Ayrıca, yaşlılarda ilaçların metabolizması daha yavaş olabilir, bu da ilaçların vücutta daha uzun süre kalmasına neden olur.
• Bazı kişilerde genetik faktörler, serotonin metabolizmasını etkileyebilir ve bu da serotonin sendromu riskini artırabilir.
• Bilinçsizce veya reçetesiz ilaç kullanımı, özellikle internetten veya yasadışı yollarla temin edilen ilaçlar.

Serotonin Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Serotonin sendromu tedavisi için durumun doğru teşhis edilmesi önemlidir. Ancak sendromun tespit edilmesi için kullanılan tek bir test bulunmaz. Teşhis için hastadan tıbbi öykü alınır ve hasta fiziki olarak muayene edilir. Bu aşamada hastada bulunan ve sendroma neden olabilecek farklı hastalıklar değerlendirilerek teşhis konulur. Teşhis aşamasında kullanılan laboratuvar testleri aşağıdaki gibidir:

• Kan Testleri: Genel sağlık durumunu değerlendirmek için yapılır, ancak serotonin sendromunu doğrudan teşhis edemez.
• Biyokimya Testleri: Elektrolit dengesizlikleri, böbrek ve karaciğer fonksiyonları kontrol edilir.
• Toksikoloji Taraması: Kanda veya idrarda ilaçların ve diğer maddelerin varlığı araştırılır.

Serotonin Sendromunun Tedavisi Nasıldır?

“Serotonin sendromu öldürür mü? Serotonin sendromu nasıl geçer?” gibi sorular da konu hakkında sıklıkla merak edilir. Sendromun tedavisi belirtilerin şiddetine göre farklılık gösterir. Hastanın yaşadığı belirtiler hafifse hasta muayeneden geçirilir ve sendroma sebep olan ilaçlar kesilir. Hastanın yaşadığı belirtiler orta şiddette yaşanıyorsa ilacın kesilmesine ek olarak hasta durumuna göre saatlik ya da gün boyunca gözlem altında tutulur. Belirtilerin şiddetli olması halinde kişi hastaneye yatırılır ve yoğun tedavi uygulanır. Uygulanan başlıca tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:

• Kas gevşeticiler
• Serotonin üretimini bloke edebilen ajanlar
• Damar yolu ve oksijen ile sıvı takviyesi
• Kan basıncını ve kalp atış hızını kontrol edebilen ilaçlar

KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/serotonin-syndrome/symptoms-causes/syc-20354758

SORULAN SORULAR