Böbrek Kistleri Neden Oluşur? Üriner Sisteme Etkileri Nelerdir?

21 / AGU
2024

Böbrekte kist böbreklerin iç yüzeyinde veya yüzeyinde sıvı dolu kesecikler şeklinde oluşan yapılardır. Kistlerin oluşma nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte genetik faktörler, yaşlanma, böbrek hastalıkları ve enfeksiyonlar gibi çeşitli etkenler rol oynayabilir. Böbrek kistleri genellikle zararsız olup belirti vermeden varlıklarını sürdürebilir ancak bazı durumlarda ağrı, idrar yolu enfeksiyonları veya böbrek fonksiyonlarında bozulma gibi problemlere yol açabilir. Üriner sistem üzerinde ise böbrek kistleri idrar akışını engelleyebilir, böbrek taşları oluşumuna katkıda bulunabilir ve ciddi vakalarda böbrek yetmezliğine neden olabilirler. Yazımızda böbrek kistlerinin oluşum nedenlerini ve üriner sistem üzerindeki etkilerini detaylı bir şekilde ele alacağız.

Böbrekte Kist Nedir?

Böbrek kistleri böbreklerin içinde veya yüzeyinde oluşan, genellikle sıvı dolu keseciklerdir. Kistlerin boyutları ve sayıları değişiklik gösterebilir. Bazıları küçük ve tek bir kist olarak kalabilirken bazıları birden fazla ve büyük kistler şeklinde görülebilir. Böbrek kistleri çoğu zaman zararsızdır ve belirti göstermeden varlığını sürdürebilir. Ancak bazı durumlarda kistler büyüyerek ağrıya, idrar yolu enfeksiyonlarına veya böbrek fonksiyonlarında bozulmalara neden olabilir.

Kistler genellikle iki ana kategoriye ayrılır: basit kistler ve polikistik böbrek hastalığı gibi genetik hastalıklarla ilişkili kistler. Basit kistler genellikle tek başına ortaya çıkar ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmazken polikistik böbrek hastalığı gibi durumlar daha karmaşık olup böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilir.

Böbrekte Kist Neden Olur?

Böbrek kistlerinin oluşum nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte bazı faktörlerin kist oluşumunu tetikleyebileceği düşünülmektedir. “Böbrekte kist neden olur?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:

• Polikistik böbrek hastalığı gibi genetik bozukluklar böbreklerde çok sayıda kistin oluşmasına neden olabilir. Aile bireylerinden kalıtımsal olarak geçebilir.
• Yaş ilerledikçe böbreklerde kist oluşumu daha yaygın hale gelir. Özellikle 50 yaşın üzerindeki kişilerde böbrek kistlerine daha sık rastlanır.
• Geçmişte yaşanmış böbrek enfeksiyonları veya böbrek taşları gibi durumlar böbrek dokusunda hasara yol açarak kist oluşumuna neden olabilir.
• Böbrek tüplerinin tıkanması veya genişlemesi sıvının bu tüplerin içinde birikmesine ve kistlerin oluşmasına neden olabilir.
• Böbrek enfeksiyonları böbrek dokusunu etkileyerek kist oluşumuna katkıda bulunabilir.
• Böbreklerdeki kan akışının azalması, bağışıklık sistemi bozuklukları ve bazı ilaçlar da kist oluşumunu tetikleyebilir.

Böbrek Kisti Belirtileri Nelerdir?

Böbrek kistleri çoğu zaman belirti vermeden varlığını sürdürebilir. Ancak kistlerin boyutu büyüdükçe veya sayısı arttıkça bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Böbrek kisti belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Böbrek kistleri özellikle büyüdüklerinde belin üst kısmında veya yanlarda ağrıya neden olabilir. Bu ağrı genellikle hafif bir rahatsızlık olarak başlar ve kist büyüdükçe şiddetlenebilir.
• Kistlerin büyümesi karın bölgesinde de ağrıya yol açabilir. Bu ağrı genellikle kistin bulunduğu tarafta hissedilir.
• Böbrek kistleri idrar yollarında enfeksiyonlara neden olabilir. İdrar yollarında enfeksiyon belirtileri arasında sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma hissi ve idrarda kötü koku veya kan bulunabilir.
• Böbrek kistleri böbrek fonksiyonlarını etkileyerek yüksek tansiyona (hipertansiyon) yol açabilir. Bu durum kontrol edilmezse kalp ve damar sağlığını tehdit edebilir.
• Büyük veya çok sayıda kist, böbreklerin normal işleyişini etkileyebilir ve böbrek fonksiyonlarında azalmaya yol açabilir.
• Büyük kistler karın bölgesinde şişlik yaparak karnın normalden daha büyük görünmesine neden olabilir.
• Eğer böbrek kisti enfekte olursa ateş ve titreme gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Böbrek Kistlerinin Üriner Sisteme Etkileri Nelerdir?

Böbrek kistleri üriner sistemi çeşitli şekillerde etkileyebilir. Kistler idrar yollarında enfeksiyonlara neden olabilir. Enfeksiyonlar da sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma hissi, idrarda kötü koku veya kan gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Büyük kistler idrar yollarını tıkayarak idrar akışını engelleyebilir. Bu durum idrar birikmesine ve idrarın böbreklerden dışarı atılmasında zorluklara yol açabilir. Kistlerin sayısı ve büyüklüğü arttıkça böbreklerin normal işlevlerini yerine getirmesi zorlaşabilir. Bu da böbrek fonksiyonlarında azalmaya ve potansiyel olarak böbrek yetmezliğine yol açabilir.

Böbrek kistleri böbreklerin kan basıncını düzenleme yeteneğini etkileyerek yüksek tansiyona (hipertansiyon) neden olabilir. Kontrol edilmezse yüksek tansiyon kalp ve damar sağlığını tehdit edebilir. Kistler böbrek taşlarının oluşumuna katkıda bulunabilir. Böbrek taşları idrar yollarında tıkanıklığa ve şiddetli ağrıya neden olabilir. Kistler idrarda kan bulunmasına (hematüri) yol açabilir. Bu durum idrarın pembe, kırmızı veya kahverengi renkte görünmesine neden olabilir. Böbrek kistleri genellikle zararsız olsalar da büyüklükleri ve sayıları arttıkça sağlık sorunlarına yol açabilirler. Bu nedenle belirtiler ortaya çıktığında bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.

Böbrek Kistleri Nasıl Tedavi Edilir?

“Böbrekteki kistler neden oluşur? Nasıl tedavi edilir?” sorusunu böbrek kistlerinin tedavisi kistin büyüklüğüne, sayısına, neden olduğu semptomlara ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir şeklinde yanıtlayabiliriz. Çoğu böbrek kisti belirti vermediği sürece tedavi gerektirmez. Doktorlar kistin büyüyüp büyümediğini ve herhangi bir sorun yaratıp yaratmadığını izlemek için düzenli ultrason veya BT taramaları önerebilir.

Ağrı kesiciler böbrek kistlerinin neden olduğu ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir. Enfekte olmuş kistler antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Bu prosedürde iğne yardımıyla kistin içindeki sıvı boşaltılır ve ardından kistin tekrar dolmasını önlemek için sklerozan bir madde (alkol gibi) enjekte edilir. Bu yöntem genellikle basit kistler için tercih edilir. Büyük, semptomatik veya komplikasyonlara neden olan kistler laparoskopik cerrahi ile çıkarılabilir. Bu prosedürde karında küçük kesiler açılarak özel aletlerle kist çıkarılır. Nadiren çok büyük veya komplike kistler için açık cerrahi gerekebilir. Bu durumda kist büyük bir insizyonla çıkarılır.

Polikistik böbrek hastaları için yüksek tansiyonun kontrol altına alınması önemlidir. Diyet değişiklikleri, düşük tuz alımı ve düzenli egzersiz önerilir. Tansiyon düşürücü ilaçlar ve ağrı yönetimi için analjezikler kullanılabilir. Böbrek fonksiyonlarının ciddi şekilde bozulduğu durumlarda diyaliz veya böbrek nakli gerekebilir. Tansiyonun kontrol altına alınması böbrek sağlığı için önemlidir. Bu amaçla antihipertansif ilaçlar kullanılabilir. İleri evre böbrek yetmezliği durumunda diyaliz veya böbrek nakli gerekebilir.

KAYNAK: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/14884-kidney-cysts

SIK SORULAN SORULAR