Huzursuz Bağırsak Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Huzursuz bağırsak sendromu sindirim sisteminde kronik bir rahatsızlık olarak ortaya çıkan, karın ağrısı, şişkinlik, ishal ve kabızlık gibi belirtilerle kendini gösteren bir hastalıktır. Toplumda oldukça yaygın olan bu durum yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve günlük aktivitelerde zorluklara neden olabilir.
Huzursuz (İrritabl) Bağırsak Sendromu Nedir?
“Huzursuz bağırsak sendromu nedir?” sorusunu sindirim sisteminde fonksiyonel bozukluklara neden olan ve kalın bağırsağı etkileyen kronik bir hastalıktır şeklinde yanıtlayabiliriz. Bağırsak hareketlerinin düzensizliği, karın ağrısı ve diğer sindirim sorunları ile karakterizedir. Sendromun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte bağırsakların normalden daha hassas hale gelmesi, sinir sistemi ve bağırsaklar arasındaki etkileşimlerin bozulması gibi faktörler önemli rol oynayabilir.
Huzursuz Bağırsak Sendromu Türleri Nelerdir?
Huzursuz bağırsak sendromu belirtilerine göre farklı türlere ayrılır. Başlıca türler aşağıdaki gibidir:
- Kabızlık ağırlıklı İBS (IBS-C): Dışkının genellikle sert ve topaklı olduğu, bağırsak hareketlerinin zorlaştığı bir İBS türüdür. Bu durum hastaların tuvalete gitme sıklığını azaltabilir ve karın ağrısı gibi rahatsızlıkları tetikleyebilir.
- İshal ağırlıklı İBS (IBS-D): Dışkının genellikle yumuşak ve sulu olduğu bir durumu tanımlar. Bu tür huzursuz bağırsak sendromunda hastalar aniden ortaya çıkan ve acil bir şekilde tuvalete gitme ihtiyacı hissedebilirler.
- Karışık bağırsak alışkanlıkları olan İBS (IBS-M): Aynı gün içerisinde hem sert hem de yumuşak dışkının görülebildiği bir durumdur. Bu türde bağırsak hareketlerinin düzensizliği belirgindir ve hastalar gün içinde farklı belirtiler yaşayabilirler.
Huzursuz Bağırsak Sendromu Neden Olur?
Sendromun nedenleri tam olarak bilinmese de bazı faktörlerin sendromu tetikleyebileceği düşünülmektedir. “Huzursuz bağırsak sendromu neden olur?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:
- Bağırsak kaslarının anormal şekilde kasılması aşırı hızlı veya yavaş bağırsak hareketlerine yol açabilir.
- Beyin ile bağırsak arasındaki sinirsel bağlantıların bozulması bağırsakların normal işleyişini etkileyebilir.
- Duygusal stres bağırsakların işleyişini etkileyebilir ve İBS belirtilerini kötüleştirebilir.
- Özellikle kadınlarda hormonal değişikliklerin İBS belirtilerini tetikleyebileceği düşünülmektedir.
Huzursuz Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Huzursuz bağırsak sendromu belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ancak yaygın belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Karın ağrısı ve kramp
- Şişkinlik ve gaz
- İshal
- Kabızlık
- Dışkıda mukus görülmesi
- Tam boşalamama hissi
Cinsiyete göre IBS Belirtileri
İBS belirtileri cinsiyete göre farklılık gösterebilir. Kadınlar özellikle adet dönemlerinde belirtilerde artış yaşayabilirler. Hormonal değişikliklerin İBS semptomlarını etkileyebileceği düşünülmektedir. Erkeklerde ise belirtiler genellikle daha hafif olabilir, ancak bu durum kişiden kişiye değişir.
Huzursuz Bağırsak Sendromu Kimlerde Görülür?
Sendrom her yaş grubunda görülebilir ancak en sık 20-30 yaş arası genç yetişkinlerde teşhis edilir. Kadınlarda erkeklere oranla daha yaygın olduğu bilinmektedir. Ailede huzursuz bağırsak sendromu öyküsü olan kişilerde sendromun görülme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca stresli yaşam tarzı, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik faktörler de riski artırabilir.
Huzursuz Bağırsak Sendromu Tanısı
Tanı genellikle diğer sindirim sistemi hastalıklarının dışlanması yoluyla konur. Doktorlar hastanın belirtilerini değerlendirir, tıbbi geçmişini inceler ve gerekirse kan testleri, dışkı analizleri, kolonoskopi gibi ileri tetkikler isteyebilir. Rome IV kriterleri, İBS tanısında kullanılan uluslararası tanı ölçütleridir.
Huzursuz Bağırsak Sendromu Tedavisi
“Huzursuz bağırsak sendromu nasıl geçer?” sorusunu kesin bir huzursuz bağırsak sendromu tedavisi olmamakla birlikte belirtileri yönetmeye yönelik çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur şeklinde yanıtlayabiliriz. Lif açısından zengin gıdalar tüketmek sendrom belirtilerini hafifletebilir. Bazı hastalar süt ürünleri, gluten veya diğer belirli gıdalardan kaçınarak belirtileri kontrol altına alabilir. Spazm çözücü, ishal önleyici veya kabızlık giderici ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca antidepresanlar gibi sinirsel etkileri hafifletmeye yönelik ilaçlar da semptomları azaltmada yardımcı olabilir. Yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri, İBS belirtilerini hafifletebilir.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Eğer belirtiler günlük yaşamı olumsuz etkiliyorsa rektal kanama, ani kilo kaybı, şiddetli karın ağrısı gibi ciddi belirtiler mevcutsa mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Ayrıca belirtilerde ani bir kötüleşme veya yeni belirtilerin ortaya çıkması durumunda da tıbbi yardım almak önemlidir.
KAYNAK: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/irritable-bowel-syndrome/symptoms-causes/syc-20360016
SIK SORULAN SORULAR
Huzursuz bağırsak sendromu bitkisel tedavi yöntemleri ile tamamen iyileştirilebilecek bir durum olmamakla birlikte bazı bitkisel çözümler semptomları hafifletebilir. Özellikle rezene, zencefil, nane yağı gibi bitkisel ürünlerin gaz ve şişkinlik gibi belirtileri azaltabileceği düşünülmektedir. Ancak bu tür bitkisel tedavilere başlamadan önce mutlaka bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.
Sendrom tedavi edilmediğinde hastalar kronik karın ağrısı, ishal, kabızlık gibi belirtilerle yaşamaya devam edebilirler. Bu durum yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve sosyal, iş yaşamında sorunlara yol açabilir. Ayrıca sürekli devam eden bağırsak rahatsızlıkları, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik problemlerin de gelişmesine neden olabilir.
Yoğun stres bağırsak fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir ve belirtileri kötüleştirebilir. Bunun yanında bazı gıdalar semptomları tetikleyebilir. Özellikle yağlı, baharatlı, süt ürünleri ve gluten içeren gıdalar bu belirtileri artırabilir. Bağırsaklardaki bakteriyel dengenin bozulması da sendromun gelişiminde rol oynayabilir.
Huzursuz bağırsak sendromu diyeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak lif açısından zengin besinler tüketmek kabızlık gibi belirtileri hafifletebilir. Ancak lif alımını yavaş yavaş artırmak önemlidir. Bağırsaklarda fermente olabilen karbonhidratları sınırlama da amaçlanır. Soğan, sarımsak, elma, buğday gibi gıdalar bu bakımdan kaçınılması gereken gıdalardır. Günlük yeterli miktarda su içmek sindirim sürecine yardımcı olabilir. Günlük öğünlerinizi daha küçük porsiyonlara bölmek sindirimi kolaylaştırabilir ve belirtileri hafifletebilir.
Lifli gıdalar, sebze ve meyve ağırlıklı bir diyet uygulamak önemlidir. Bunun yanında meditasyon, yoga gibi stres azaltıcı teknikler kullanmak da önemlidir. Fiziksel aktivite, sindirimi düzenlemeye ve stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Son olarak düzenli ve yeterli uyku almak, genel sağlığınızı ve bağırsak fonksiyonlarınızı destekler.
Bağırsak fonksiyonlarını düzenlemek ve ağrıyı hafifletmek için akupunktur, stresle başa çıkmak ve bağırsak semptomlarını yönetmek için hipnoterapi, bağırsak mikrobiyotasını dengelemeye yardımcı probiyotikler, sindirimi destekleyici etkileri olan bitki çayları alternatif tedavi yöntemleridir.
Yorum Ekle
