Meme kanseri; 2020 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından sunulan verilere göre dünyada yaklaşık 2 milyon yeni vaka gösteren, Türkiyede'de her 8 kadından 1 kadında görülme riski olan yaygın kanserlerden biridir.
Her geçen yıl artan meme kanseri vakalarında yayılımı ve ölüm oranlarını azaltmak adına iki temel yaklaşım öne çıkar. Bunlardan ilki hastanın hastalığa yakalanma riskini en aza indirecek bir yaşam tarzı benimseyerek önleyici adımlar atmasıdır. İkincisi ise hastalığı erken teşhis ederek meme kanseri tedavi süreci ve sonrasını doğru bir şekilde yönetmektir. Bu iki amaca yönelik en önemli çevresel etmenlerden biri ise beslenme alışkanlıklarıdır.
Sağlıksız beslenme ve obezitenin genetik yatkınlık ve yaş kadar meme kanseri riskini artırdığı göz önüne alındığında, sağlıklı beslenme düzeni oluşturmak büyük önem taşır. Tüm besin gruplarından dengeli şekilde tüketilen, vücuda gerekli enerji kaynaklarını ve vitamin-mineralleri sağlayan meme kanserine iyi gelen yiyecekler meme kanseri riskini azaltmada etkilidir.
Bunun aksine dengesiz beslenme yağ depolarının artmasına ve toksin birikimine neden olarak kansere yakalanma riskini yükseltir. Yağ ve toksin birikimini kontrol altında tutmak için özellikle kaçınılması gereken bazı gıda türlerinden biri olan paketli ve işlenmiş gıdalar içerdiği katkı maddeleri nedeniyle vücutta toksin birikimine yol açarak kanser riskini artırır. Gıda endüstrisinin büyümesiyle birlikte organik ve katkısız gıdaya ulaşmak zorlaşsa da, bilinçli tüketiciler olarak etiket okuma alışkanlığı edinmek ve katkı maddeli gıdalardan uzak durmak önemlidir.
Vücudun temel enerji kaynağı olan karbonhidratlar, beslenmede dengeli şekilde yer almalıdır. Ancak şeker ve beyaz un gibi kan şekerini hızla yükselten karbonhidratlar insülin ve insüline benzer büyüme faktörlerini artırarak meme kanseri riskini yükseltir. Bu nedenle rafine karbonhidratlar yerine daha doğal ve düşük glisemik indeksli karbonhidrat kaynakları tercih edilmelidir.
Özellikle doymuş yağlardan zengin beslenme obeziteye neden olarak kanser riskini artırır. Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş etler, fast food ürünler ve kızartmalar doymuş yağ oranı yüksek gıdalar arasında yer alır. Sağlıklı beslenme kurallarına göre günlük yağ tüketiminin %30’u çiğ kuruyemişler ve bitkisel yağlar gibi sağlıklı yağlardan karşılanmalıdır.
Meme kanserinden korunmada en etkili ve sürdürülebilir yöntemlerden biri Akdeniz tipi beslenme alışkanlığını benimsemektir. Akdeniz tipi beslenme bitkisel kaynaklı besinler ve sağlıklı yağlardan zengin tüm besin gruplarını dengeli bir şekilde içeren bir beslenme düzenidir.
Bu beslenme düzeninde sebze ve meyveler temel besin kaynağıdır. Çünkü içeriğindeki bazı etkin maddeler kanser riskini azaltmada etkilidir. Nar, dut, mor havuç, böğürtlen ve pancar gibi kırmızı-mor renkli sebze ve meyveler, flavonoid grubu antioksidanlardan olan antosiyanin açısından zengindir. Meme kanserine iyi gelen besinler olan antosiyaninler, kansere karşı en güçlü koruyucu maddelerden biri olarak bilinir. Ancak bu sebze ve meyveler kansere karşı maksimum koruyuculuğu sağlamak için mevsiminde ve taze tüketilmelidir.
Brokoli, karnabahar, brüksel lahanası, sarımsak ve karalahana gibi kükürtlü sebzeler meme kanseri de dahil birçok kanser türüne karşı koruyucudur. Örneğin brokolide bulunan sülforafan ve sarımsakta bulunan allicin, kanser hücrelerinin gelişimini engelleyici özellik gösterir. Özellikle brokolinin hardal tohumu ile tüketilmesi durumunda sülforafanın kanser koruyucu etkisi daha da güçlenmektedir.
Ancak dikkat edilmesi gereken bir nokta keten tohumu ve soya sütü gibi soya ürünlerinin hormon pozitif meme kanseri hikayesi olan kişilerde tüketilmemesidir. Bu ürünler östrojen benzeri etkiler gösterdiğinden kanserden korunma döneminde uzak durulmalıdır.
Sağlıklı yağlardan zengin beslenmek de meme kanseri riskini azaltabilir. Çörek otu, ceviz, zeytinyağı gibi kaynaklardan sağlanan sağlıklı yağlar ve omega-3 desteği için yağlı balık tüketimi bu açıdan faydalıdır. Süt yerine ev yoğurdu ve kefir gibi fermente süt ürünleri tercih edilmelidir. Bu besinler sindirimi kolaylaştırarak bağırsak sağlığını destekler.
Hayvansal gıdalar beslenmede aşırı yer tutmamalıdır. Balık, tavuk, hindi ve kırmızı et gibi kaliteli protein kaynakları sebzelerle birlikte çeşitlendirilerek tüketildiğinde beslenme dengesi sağlanır. Ayrıca ideal kiloyu korumak ve meme kanseri riskini azaltmak için günlük fiziksel aktivite ihmal edilmemelidir.
Fazla kilo meme kanseri açısından önemli bir risk faktörüdür. Yapılan araştırmalar sağlıklı bir kiloda olmanın kadınlarda meme kanserine yakalanma riskini önemli ölçüde azalttığını göstermektedir. Ayrıca meme kanseri tedavisi görmüş bireylerde sağlıklı kiloda kalmak kanserin yeniden nüksetme olasılığını düşürmektedir.
Özellikle menopoz sonrası kadınlarda fazla kilolu olmak meme kanseri riskini daha da artırmaktadır. Bu nedenle ideal kiloda kalmak meme kanserinden korunmada en önemli etmenlerden biri olarak öne çıkmaktadır.
Kanserden korunmak için dikkat edilmesi gereken bazı beslenme kuralları bulunmaktadır. Bu kurallar aşağıdaki gibidir: